ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

Απολυτίκιον.  Ήχος πλ. δ’.
Ευλογητός ει, Χριστέ ο Θεός ημών, ο πανσόφους τους αλιείς αναδείξας, καταπέμψας αυτοίς το Πνεύμα το άγιον, και δι’ αυτών την οικουμένην σαγηνεύσας, φιλάνθρωπε, δόξα σοι.

Κοντάκιον.  Ήχος πλ. δ’.
Ότε καταβάς τας γλώσσας συνέχεε, διεμέριζεν έθνη ο Ύψιστος· ότε του πυρός τας γλώσσας διένειμε, εις ενότητα πάντας εκάλεσε· και συμφώνως δοξάζομεν το Πανάγιον Πνεύμα

Την Δευτέρα μετά την Αγία Πεντηκοστή, η Εκκλησία μας εορτάζει το Άγιον Πνεύμα.
Το Άγιο Πνεύμα είναι το τρίτο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, το οποίο εκπορεύεται εκ του Πατρός και ΟΧΙ και εκ του Υιού, όπως λένε οι Αιρετικοί Παπικοί.
Είναι ομοούσιο με το Πρόσωπο του Πατρός και του Υιού και ίσο κατά την λατρεία, την τιμή,  και την προσκύνηση, κατά το Σύμβολο της Πίστεως,  αφού «συμπροσκυνείται και συνδοξάζεται» μαζί με τον Πατέρα και με τον Υιόν.

«Και εις το Πνεύμα το Άγιον, το Κύριον, το Ζωοποιόν, το εκ του Πατρός εκπορευόμενον, το συν Πατρί και Υιώ συμπροσκυνούμενον και συνδοξαζόμενον, το λαλήσαν δια των προφητών»

Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τι λέγει το Σύμβολον της Πίστεως μας για το Άγιον Πνεύμα:

«Και εις το Πνεύμα το άγιον, το κύριον, το ζωοποιόν».

Το Πνεύμα είναι άγιον. Η αγιότητα είναι κορυφαία και κυριολεκτική ιδιότητα του Θεού και συνεπώς το Πνεύμα ως Άγιον είναι ομοούσιον με τον Πατέρα. Ως ομοούσιον δε, το Πνεύμα είναι τέλειος Θεός.

 Η Θεότητα του Αγίου Πνεύματος θεσπίζεται από την Β’ Οικουμενική Συνοδο το 381 μ.Χ. στην Κων/πολη και απορρίπτει την κακοδοξία του Πνευματομάχου Μακεδονίου -Πατριάρχου Κων/λεως- ο οποίος υποστήριζε πως το Άγιον Πνεύμα είναι κτίσμα του Πατρός και αρνείτο τη θεότητά Του.
(Όπως ακριβώς έπραξε νωρίτερα και ο Άρειος για το δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος).

Με την ιδιότητα της αγιότητος, το Πνεύμα αγιάζει με τη χάρη του όλα τα όντα. Είναι αυτό που ζωοποιεί και αναζωογονεί τα πάντα.
Με άλλα λόγια, η φυσική και η πνευματική ύπαρξη, με το Πνεύμα το  Άγιον τελειώνονται.

Η αγιαστική χάρις του Πνεύματος, συγκροτεί και συγκρατεί την αγιότητα του Σωματος του Χριστού, της Εκκλησίας, αγιάζοντας τούς πιστούς και την συμμετοχή τους στα Μυστήρια.
Είναι δηλαδή η χάρις του Πνεύματος που αγιάζει την μυστηριακή λειτουργική ζωη της εκκλησίας, καθώς και την συμμετοχή των πιστών σε αυτήν.

Το Πνεύμα ως Θεός είναι «Κύριον και ζωοποιόν».

Εδώ φανερώνεται και πάλι η ταυτότητα ουσίας του Πνεύματος με τα έτερα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, τον Πατέρα και τον Υιόν.

Πιο πάνω το Συμβολο παραδέχεται πίστη «εις ένα Κυριον Ιησούν Χριστόν». Είναι λοιπόν ολοφάνερη η ισοτιμία του Πνεύματος προς τον Υιόν και τον Πατέρα.
Αξιοθαύμαστοι ύμνοι της Εκκλησίας μας που ψάλλονται στον όρθρο κάθε Κυριακή, εκφράζουν πολύ χαρακτηριστικά την αρμονία αυτή στις σχέσεις των τριών Προσώπων καθώς και την ισοτιμία τους:
«Αγίω Πνεύματι, τιμή και δόξα, ώσπερ Πατρί, άμα και Υιώ∙ δια τούτο άσωμεν τη Τριάδι μονοκρατορία».

Δηλαδή: "Στο Άγιο Πνεύμα αρμόζει τιμή και δόξα, όπως αρμόζει στον Πατέρα και τον Υιό. Γι’ αυτό ας υμνήσουμε το ένα και μοναδικό κράτος της Αγίας Τριάδος".

Και: «Αγίω Πνεύματι, το βασιλεύειν πέλει, το αγιάζειν, το κινείν την κτίσιν∙ Θεός γαρ εστιν, ομοούσιος Πατρί και Λόγω».

Δηλαδή: "Στο Άγιο Πνεύμα υπάρχει η δύναμη να βασιλεύει, να αγιάζει και να θέτει σε κίνηση την κτίση. Και αυτό, γιατί είναι τέλειος Θεός, ομοούσιος με τον Υιο και τον Πατέρα".  (Αναβαθμοί Α΄ καί Β΄  Ήχου).

«Το εκ του Πατρός εκπορευόμενον».

Το υποστατικό ιδίωμα του Πνεύματος, είναι η εκπόρευσις. Το Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα. Η εκπόρευσις αυτή εκφράζει απλώς τον τρόπο, δηλαδή το πώς της υπάρξεως του Παναγίου Πνεύματος και παραμένει για τον ανθρώπινο νου υπόθεση το ίδιο ανεξιχνίαστη και μυστηριώδης, όσο και η Γέννησις του Υιού από τον Πατέρα, αλλά και γενικότερα το όλον Μυστήριον της «υπάρξεως» της  Αγίας Τριάδος.

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση το Άγιον Πνεύμα εκπορεύεται αϊδίως μόνον εκ του Πατρός και αποστέλλεται στον κόσμο διά μέσου του Υιού.
Την αλήθεια αυτή την συναντά κανείς και στο Ιερό Ευαγγέλιο:
«Όταν έλθει ο Παράκλητος, ον εγώ πέμψω υμίν παρά του Πατρός, το Πνεύμα της αληθείας, ὅ παρά του Πατρός εκπορεύεται» (Ιω. ιε΄ , 26).
Στο χωρίο αυτό -το κλασσικό της Αγίας Γραφής για την ύπαρξη του Αγίου Πνεύματος- γίνεται σαφής διάκριση μεταξύ εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος μόνον εκ του Πατρός και της εν χρόνω αποστολής Του από τον Υιόν.

«Το συν Πατρί και Υιώ συμπροσκυνούμενον και συνδοξαζόμενον».

Τα τρία Πρόσωπα, συμπροσκυνούνται και συνδοξάζονται από την Εκκλησία και τους πιστούς, ως ισότιμα και ομοούσια.
Το ότι ο Πατήρ είναι Γεννήτωρ του Υιού και Προβολεύς του Πνεύματος, δεν σημαίνει πως είναι ανώτερος αυτών.
Ούτε πάλι, επειδή ο Υιός και το Πνεύμα προέρχονται από τον Πατέρα σημαίνει ότι είναι κατώτερα Πρόσωπα και υποτάσσονται σ’ Αυτόν. Στον Τριαδικό Θεό υπάρχει ισοτιμία προσώπων απόλυτη, η οποία οδηγεί σε συνδοξασία και συμπροσκύνηση.

«Το λαλήσαν δια των προφητών».

Το Πνεύμα είναι αυτό που φωτίζει τον ανθρώπινο νου ώστε να αντιλαμβάνεται τα κεκρυμμένα μυστήρια και να προλέγει τα μέλλοντα προς όφελος και σωτηρία των πιστών.

Κατά την ημέρα της Πεντηκοστής εκδηλώθηκε φανερά η ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, εν είδει πυρίνων γλωσσών, στούς Αποστόλους που ήσαν συγκεντρωμένοι και άρχισαν να ομιλούν στα πλήθη που ευρίσκοντο στα Ιεροσόλυμα για την εορτή της Ιουδαϊκής Πεντηκοστής.

Αλλά και παλαιότερα στην Παλαιά Διαθήκη, το ίδιο αυτό Πνεύμα ομιλούσε δια στόματος όλων των Προφητών, προετοιμάζοντας και καθοδηγώντας τον κόσμο για την υποδοχή του Μεσσία και Σωτήρα Ιησού Χριστού.  

Εύχομαι ο Παράκλητος ο Αγαθός, το Πνεύμα το Άγιον να φωτίζει πάντοτε όλους ημάς και να μας οδηγεί εις πάσαν την Αλήθεια και εις γην ευθείαν. Αμήν!

Βασιλεύ Ουράνιε, Παράκλητε, το Πνεύμα της Αληθείας,
ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών, ο θησαυρός των αγαθών και ζωής χορηγός, ελθέ και σκήνωσον εν ημίν και καθάρισον ημάς από πάσης κηλίδος και σώσον αγαθέ τας ψυχάς ημών.

 ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΛΑΝΗ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ 

Τα τελευταία χρόνια δεν είναι λίγοι εκείνοι που νομίζουν και πιστεύουν ότι σήμερα, (Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος), είναι και η εορτή της Αγίας Τριάδος, ότι εορτάζει δηλαδή η Αγία Τριάς.
Γι΄αυτό και κατά την παρούσα ημέρα εορτάζουν και όλοι οι Ιεροί Ναοί απανταχού της γής που τιμώνται επ’ονόματι της Αγίας Τριάδος.

Αυτό είναι ΜΕΓΑΛΟ ΛΑΘΟΣ!

Άλλο εορτή του Αγίου Πνεύματος και άλλο εορτή της Αγίας Τριάδος.

Ο Θεός μας είναι μεν ΕΝΑΣ, αλλά είναι και Τριαδικός.

Ένας μεν, γιατί είναι μία η Φύση και η Ουσία των τριών Προσώπων, Τριαδικός δε, γιατί είναι τρία τα Πρόσωπα και οι Υποστάσεις.

Το Άγιον Πνεύμα είναι μεν το τρίτο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, είναι Θεός κατά πάντα ίσο με τον Πατέρα και τον Υιόν, όπως είδαμε παραπάνω, δεν είναι όμως από μόνο Του η Αγία Τριάς, αλλά ΕΝΑ από τα Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος.

Όπως άλλωστε και τα άλλα δύο Πρόσωπα - Υποστάσεις, ο Πατήρ και ο Υιός, που και αυτά από μόνα τους δεν είναι ολόκληρη η Αγία Τριάδα.

Μεγάλα είναι και ξεπερνούν την ανθρώπινη λογική τα χαρίσματα που μας δώρισε σήμερα ο φιλάνθρωπος Θεός.
Γι’ αυτό ας χαρούμε όλοι μαζί και σκιρτώντας από αγαλλίαση ας ανυμνήσουμε τον Κύριό μας.
Γιατί η σημερινή ημέρα είναι για μας εορτή και πανηγύρι.

Όπως δηλαδή διαδέχονται η μια την άλλη οι εποχές και οι κινήσεις του ήλιου, έτσι ακριβώς και στην Εκκλησία η μία εορτή διαδέχεται την άλλη και με τον τρόπο αυτό απ’ τη μια πηγαίνουμε στην άλλη.

Πριν από λίγο καιρό εορτάσαμε τον Σταυρό, το Πάθος και την Ανάσταση, και ύστερα από αυτά την Ανάληψη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού στους Ουρανούς.

Σήμερα φθάσαμε στην κορυφή των αγαθών, σ’ αυτήν την κορωνίδα των εορτών, βρισκόμαστε πια στην πραγματοποίηση των επαγγελιών του Κυρίου.
«Γιατί αν φύγω –λέει- θα σας στείλω άλλον Παράκλητο, και δεν θα σας αφήσω ορφανούς». (Ιωαν. ιστ΄, 6).

Βλέπετε το πατρικό Του ενδιαφέρον; Βλέπετε την ανέκφραστη φιλανθρωπία Του; Πριν λίγες ημέρες Ανελήφθη στον ουρανό, κάθισε στον βασιλικό θρόνο, στα δεξιά του Πατρός, και σήμερα μας στέλνει ως δώρο τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και μ’ αυτόν τον τρόπο μας χορηγεί άπειρα ουράνια αγαθά.
Γιατί, πες μου, ποιο από τα αγαθά που συμβάλλουν στη σωτηρία μας δεν μας δόθηκε από το Άγιο Πνεύμα;

Με τη χάρη Του απαλλασσόμαστε απ’ τη δουλεία του Διαβόλου, καλούμαστε στην ελευθερία του Χριστού, οδηγούμαστε στην ουράνια υιοθεσία, αναγεννιόμαστε απ’ την αρχή και ξεφορτωνόμαστε το βαρύ και δυσβάστακτο φορτίο των αμαρτιών μας.
Με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος βλέπουμε να υπάρχουν τόσοι ιερείς κι έχουμε τάγματα διδασκάλων της Εκκλησίας.
Απ’ την πηγή αυτή πήγασαν πλούτη προφητειών και χαρίσματα ιάσεων και όλα τα άλλα που συνήθως στολίζουν την Εκκλησία του Θεού από το Άγιο Πνεύμα προέρχονται.
Και φωνάζει ο Παύλος και λέει: «Για όλα αυτά τα χαρίσματα ενεργεί το ένα και μοναδικό Πνεύμα, που τα μοιράζει όπως θέλει στον καθένα χωριστά» (Α’ Κορ. ιβ΄, 11).

«Όπως θέλει», λέει, όχι όπως έχει διαταχθεί.
«Μοιράζει», και δεν μοιράζεται. Έχει εξουσία, και δεν εξουσιάζεται. Γιατί ο Παύλος λέει πως έχει και το Άγιο Πνεύμα την ίδια εξουσία, που έχει και ο Πατήρ.
Κι όπως είπε για τον Πατέρα «ο Θεός είναι εκείνος που ενεργεί παντού και πάντα» (Α’ Κορ. ιβ’, 6), έτσι λέει και για το Άγιο Πνεύμα «για όλα αυτά τα χαρίσματα ενεργεί το ένα και μοναδικό Πνεύμα, που τα μοιράζει όπως θέλει στον καθένα χωριστά».

Είδες τέλεια εξουσία που έχει; Γιατί όσα πρόσωπα έχουν την ίδια φύση και ουσία είναι φανερό ότι έχουν και την ίδια εξουσία, και όσα έχουν την ίδια αξία, σ’ αυτά μία είναι η δύναμη και η εξουσία.

Χάρη στη δύναμη του Αγίου Πνεύματος απαλλαχτήκαμε από τις αμαρτίες, μ’ αυτήν ξεπλύναμε την ψυχή μας από κάθε ρύπο.
Με τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος, ενώ ήμασταν άνθρωποι, γίναμε άγγελοι, όσοι βέβαια θελήσαμε να μας βοηθήσει η χάρη Του, χωρίς να αλλάξει η φύση μας, αλλά κι αυτό είναι το πιο αξιοθαύμαστο, διατηρήσαμε την ανθρώπινη φύση μας και μ’ αυτή επιδείξαμε αγγελική συμπεριφορά.

Τόσο μεγάλη είναι λοιπόν η δύναμη του Αγίου Πνεύματος!
Και όπως η πραγματική φωτιά όταν δεχτεί τον μαλακό πηλό τον καθιστά σκληρό κεραμίδι, έτσι ακριβώς και η φωτιά του Αγίου Πνεύματος, όταν δεχτεί μια ψυχή συνετή, ακόμη κι αν τη βρει πιο μαλακή κι απ’ τον πηλό, την κάνει πιο γερή κι απ’ το σίδερο.
Και κάνει ξαφνικά πιο καθαρό απ’ τον ήλιο εκείνον που έως τώρα ήταν μολυσμένος απ’ την ακαθαρσία των αμαρτιών.[...]

«Με τη δύναμη του ονόματος του Κυρίου Ιησού Χριστού», λέει, «και με τη χάρη του Πνεύματος του Θεού μας».
Είδες, αγαπητέ, τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος;
Είδες ότι το Άγιο Πνεύμα, εξαφάνισε όλες αυτές τις κακίες, και ότι εκείνους που ήταν προηγουμένως υποδουλωμένοι στις αμαρτίες τους, τους ανέβασε ξαφνικά σε τόσο υψηλές τιμές;

(Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος)