Γρηγόριος, ο Θαυματουργός Επίσκοπος Νεοκαισαρείας * - 17/11

ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΣ,
ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΝΕΟΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Μέσα στη μεγάλη χορεία των Πατέρων της Εκκλησίας πρωτεύουσα θέση έχει ο Άγιος Γρηγόριος, Επίσκοπος Νεοκαισαρείας ο Θαυματουργός, του οποίου η Εκκλησία σήμερα γιορτάζει και τιμά την μνήμη.

Υπήρξε μαθητής του Ωριγένη στην Αλεξάνδρεια και είναι ονομαστός ο αποχαιρετιστήριος λόγος του μετά το πέρας των σπουδών του. 
Εκεί φαίνεται η μεγάλη αξία του Ωριγένη, σαν διδασκάλου και η βαθειά ευγνωμοσύνη του Γρηγορίου σαν μαθητού, παρότι ως γνωστόν ο Ωριγένης, καταδικάστηκε στην συνέχεια από την Ε΄Οικουμενική Σύνοδο, ως αιρετικός. (Κυρίως βέβαια τα συγγράμματά του).
"Άπασαν προσήγε την παρ’ αυτού τέχνην και επιμέλειαν και κατειργάσατο ημάς", γράφει για τον διδάσκαλό του. 

Τον βίο του Aγίου Γρηγορίου του Θαυματουργού συνέγραψε ο Άγιος Γρηγόριος ο Επίσκοπος Νύσσης, αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου.
Αλλά και ο Μ. Βασίλειος σ’ ένα του λόγο λέει για τον Γρηγόριο τον Θαυματουργό, ότι για τα πνευματικά του χαρίσματα και την χάρη των θαυμάτων "δεύτερος Μωϋσής παρ’ αυτών των εχθρών της αλήθειας προσηγορεύετο".

Ο Άγιος Γρηγόριος Νεοκαισαρείας, ο Θαυματουργός γεννήθηκε περίπου το 210 με 215 μ.Χ. 
Οι γονείς του ήταν ειδωλολάτρες και είχαν μεγάλη κοινωνική θέση στην Νεοκαισάρεια του Πόντου.
Μετά την στοιχειώδη εκπαίδευση του, ο Γρηγόριος μαζί με τον αδελφό του Αθηνόδωρο πήγαν στην Βηρυττό για να σπουδάσουν νομικά.
Ο Θεός όμως είχε άλλα σχέδια για τον Γρηγόριο.

Όταν περνούσε από την Καισαρεία, άκουσε το δεινό ερμηνευτή των Γραφών, Ωριγένη. 
Ο Γρηγόριος τόσο πολύ ενθουσιάστηκε μαζί του, ώστε άφησε τα νομικά και διετέλεσε επί χρόνια μαθητής του. 

Κατόπιν πήγε στην Αλεξάνδρεια, και από εκεί επέστρεψε στη Νεοκαισάρεια με πλήρη θεολογική μόρφωση και άγιο ζήλο. 

Κατά την εποχή αυτή , Αρχιεπίσκοπος Αμάσειας ήταν κάποιος ενάρετος Φαίδιμος, ο οποίος είχε χάρη από τον Θεό, να προβλέπει τα μέλλοντα.
Γνωρίζοντας λοιπόν από τον Θεό την μεγάλη αξία του Γρηγορίου, προκειμένου ο άγιος να μην περάσει την ζωή του «αφανή και κεκρυμμένη», ήθελε να του δώσει μεγάλο εκκλησιαστικό αξίωμα.

Ο μέγας Γρηγόριος όμως, έφευγε σε όρη και βουνά κρυβόμενος κάθε φορά που τον πλησίαζε, για να αποφύγει τέτοια τιμή που ήθελαν να του κάνουν, νομίζοντας τον εαυτό του ως παντελώς ανάξιο για κάτι τέτοιο.
Ο Επίσκοπος όμως, δεν έπαψε να τον αναζητά, για να τον χειροτονήσει. Κι ενώ έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του και δεν τον εύρισκε, τον χειροτόνησε από μακριά(!) Επίσκοπο Νεοκαισαρείας!!!

Να υπενθυμίσουμε απλώς, ότι κατά την εποχή εκείνη δεν είχαν ολοκληρωθεί, δεν υπήρχαν καν οι Ιεροί Κανόνες που ορίζουν τα σχετικά με την χειροτονία.
Ήταν μεν πολύ ασύνηθες το φαινόμενο, αλλά βρήκε ανταπόκριση, διότι ο Θεός «ενημέρωσε» τον Άγιο, ότι ήταν το θέλημά Του, ο οποίος στην συνέχεια ταπεινώθηκε και υποτάχθηκε, γενόμενος άξιος Αρχιεπίσκοπος μεταστρέφοντας μία ολόκληρη πόλη από ειδωλολατρική κοινότητα σε χριστιανική Επισκοπή!
Τόσο μεγάλο ήταν το ανάστημά του, ώστε να παραλάβει μόνον 17 χριστιανούς όταν ανέλαβε την Επισκοπή του, και όταν κοιμήθηκε το 270 μ.Χ. παρέδωσε στον επόμενο Επίσκοπο, μόνο 17 ειδωλολάτρες σε ολόκληρη την πόλη του!!!

Υπήρξε δε τόσο εγκρατής στη γλώσσα του, ώστε δεν βγήκε απ’ αυτή κανένας κακός, περιττός ή αργός λόγος. 
Γι’ αυτό και ο Θεός τον κόσμησε και με το χάρισμα της θαυματουργίας. 

Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφερθούμε προς τιμήν του μεγάλου αυτού Αγίου  σε ορισμένα θαυμαστά του σημεία.

Όντας  Επίσκοπος Νεοκαισαρείας ευρισκόμενος, τον εκάλεσαν κάποτε στα Κόμανα οι πιστοί εκεί, για να τους εκλέξει Αρχιεπίσκοπο, που δεν είχαν, να τους ποιμαίνει. Μαζεύτηκαν λοιπόν γύρω του, όλοι οι υποψήφιοι με τις ένδοξες στολές κι ενδυμασίες τους και φυσικά τους «σπόνσορές τους» θα λέγαμε σήμερα και περίμεναν την κρίση του Αγίου.
Αυτός όμως καθυστερούσε, διότι από φόβο μην τυχόν λανθάνει, ανέμενε κάποια ουρανόθεν βοήθεια, η οποία και δεν άργησε να έρθει και να φανερωθεί. Ενώ ο Άγιος χρονοτριβούσε, κάποιος πλούσιος πρόκριτος, από αυτούς που πίστευαν πως είχε τους περισσότερους ψήφους, σκανδαλίστηκε και ειρωνεύτηκε τον Άγιο, λέγοντάς του: «Αν διατάζεις να μην υπολογίζουμε όλους αυτούς τους λαμπρούς και ένδοξους και εκλεκτούς της πόλης που πληρούν τις προϋποθέσεις, τότε να σου φέρουμε τον Αλέξανδρο τον καρβουνιάρη, να τον χειροτονήσεις». Κι ενώ ο λαός γελούσε, στο μυαλό του Αγίου άστραψε μία ιδέα που του έλεγε πως όσα ειπώθηκαν, δεν μπορεί να είναι τυχαία, αλλά από θεία βούληση. Οπότε ζητά και του φέρνουν μπροστά του τον Αλέξανδρο τον καρβουνιάρη, ο οποίος αποδείχθηκε ο πιο κατάλληλος για το αξίωμα, διότι από όλους είχε τις περισσότερες και μεγαλύτερες αρετές, με κορυφαία την ταπείνωση και την πενία.

Κάποτε στον διωγμό που ξεκίνησε κατά των χριστιανών, επί επισκοπής του Αγίου, ο ίδιος συμβούλευε τον κόσμο να φύγει και να κρυφτεί στα όρη και για να δώσει το παράδειγμα, αλλά και για να τον φυλάξει ο Θεός αβλαβή, επειδή θα τον χρειαζόταν μετέπειτα ο λαός, όταν το κακό θα έπαυε, ξεκινά με τον διάκονό του, και κρύβεται σε κάποιο όρος.

Κάποιος φθονερός άνθρωπος, όμως, μαρτύρησε την θέση του Αγίου και ξεκίνησαν οι στρατιώτες να τον συλλάβουν.

Βλέποντάς τους ο Άγιος από μακριά να έρχονται, λέει στον διάκονο να υψώσει τα χέρια του σε προσευχή, και να μήν φοβηθεί καθόλου, όσους στρατιώτες και να βλέπει κοντά του, ούτε να σταματήσει τη δέηση.

Κατόπιν υψώνει κι αυτός τα χέρια του δεόμενος και παρακαλώντας τον Θεό. Μετά από λίγη ώρα, κι ενώ οι στρατιώτες είχαν «οργώσει» στην κυριολεξία την περιοχή ψάχνοντάς τους, βεβαίωναν τον διοικητή για το λάθος της πληροφορίας, διότι στο σημείο που τους έγινε η υπόδειξη, δεν βρήκαν παρά μονάχα δύο δέντρα όχι μακριά το ένα από το άλλο και δεν είδαν τίποτε άλλο! Ω των θαυμασίων σου Κύριε!

Ο φθονερός άνθρωπος, αμέσως συγκλονίστηκε, μετανόησε και με την πρώτη ευκαιρία έτρεξε στον Άγιο εξομολογούμενος το σφάλμα του και ζητώντας συγχώρηση και πιστεύοντας ολοψύχως στον Χριστό, έγινε χριστιανός διάγοντας βίον ενάρετο.

Και θα κλείσουμε με ένα άλλο θαύμα του Αγίου αξιομνημόνευτο.

Κάποτε, δύο Εβραίοι που γνώριζαν την αρετή και την φιλευσπλαχνία του Αγίου, θέλησαν να τον κοροϊδέψουν για να βγάλουν κέρδος.

Ακούστε λοιπόν τι σοφίστηκαν. Παραμόνευαν το μέρος από όπου θα περνούσε ο Άγιος Επίσκοπος με τη συνοδεία του και ο ένας από τους δύο προσποιήθηκε τον νεκρό.

Ο δε άλλος, οδυρόμενος και θρηνολογώντας και επικαλούμενος μεγάλη, ένδεια και πτωχεία, παρακαλούσε τον Άγιο να ρίξει τον μανδύα του για να σκεπαστεί το σώμα του νεκρού, και να μπορέσει έτσι να τον ενταφιάσει κατά το πρέπον.

Γιατί αυτός ο ταλαίπωρος, ήταν τόσο φτωχός τάχα, που δεν είχε κανένα άλλο ιμάτιο.
Πράγματι ο Άγιος τους σπλαγχνίσθηκε και έριξε τον μανδύα του στον νεκρό. Μόλις απομακρύνθηκε η συνοδεία του Αγίου, γελώντας ο ψεύτης, σκουντά αυτόν που προσποιήθηκε τον νεκρό και του ζητούσε να σηκωθεί και να πάνε να πουλήσουν τον μανδύα, ώστε να μοιραστούν τα χρήματα.

Έμεινε να τον σκουντάει όμως, γιατί ο άλλος, δεν κούνησε από την θέση του. Βρέθηκε πράγματι νεκρός, με αποτέλεσμα να του γίνει αληθινή ταφή!

Αυτά παθαίνουν όσοι περιγελούν τους γνήσιους και πραγματικούς δούλους του Θεού. Εγγυητής για αυτούς είναι ο ίδιος ο Κύριος!

( Και ουαί και τρις ουαί, σε όσους επιδιώκουν να ξεγελάσουν τον πιστό λαό του Θεού με διάφορους ψευτοαγίους και ψευτοθαύματα που επιτελούνται δήθεν, σήμερα. Την υπεράσπιση αυτών που ξεγελάστηκαν, θα αναλάβει ο ίδιος ο Θεός όταν έρθει η ώρα, σύμφωνα και με το παραπάνω περιστατικό. ...)

Ας σημειώσουμε, τέλος  ως επίλογο, ότι στον Άγιο Γρηγόριο τον Θαυματουργό ο πολύς Γρηγόριος Νύσσης αφιέρωσε τόμο με τη ζωή και τα θαύματά του.
Τα διάφορα βιβλία που κυκλοφορούν σε τόμους σήμερα, επ’ ονόματι των διαφόρων σύγχρονων αγίων, ποιοι άγιοί μας τα προλογίζουν και τους τα αφιερώνουν;
Ο νοών, νοείτω ...

Απολυτίκιον. Ήχος πλ. δ’.
Εν προσευχαίς γρηγορών, ταις των θαυμάτων εργασίαις εγκαρτερών, επωνυμίαν εκτήσω τα κατορθώματα, αλλά πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, Πάτερ Γρηγόριε, φωτίσαι τας ψυχάς ημών, μη ποτέ υπνώσωμεν, εν αμαρτίαις εις θάνατον.

  Κοντάκιον.
Ήχος β’. Τα άνω ζητών.
Θαυμάτων πολλών, δεξάμενος ενέργειαν, σημείοις φρικτοίς, τους δαίμονας επτόησας, και τας νόσους ήλασας των ανθρώπων, πάνσοφε Γρηγόριε· διο καλή θαυματουργός, την κλήσιν εξ έργων κομισάμενος.

  Μεγαλυνάριον.

Τη φιλοσοφία προς αληθή, γνώσιν κεχρημένος, οία κλίμακι νοητή, προς θεολογίας, ανέδραμες το ύψος, Γρηγόριε θαυμάτων, καινών διάκονε.

Από τον Συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου του  Αγιορείτου 

Tω αυτώ μηνί IΖ΄, μνήμη του εν Aγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου Nεοκαισαρείας του Θαυματουργού

Oύτος ο Άγιος ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Aυρηλιανού, υιός γονέων Eλλήνων, εν έτει σοε΄ (275). Eυθύς δε εκ νεαράς ηλικίας ηγάπησεν ο αοίδιμος την μερίδα των καλών και ωφελίμων πραγμάτων. Όθεν εγνώρισε και την εις Xριστόν πίστιν. Kαι όσον η ηλικία ηύξανε, τόσον συνηύξανε με αυτόν και η ευσέβεια. Θαυματουργός δε επωνομάσθη, διά τα πολλά και μεγάλα θαύματα οπού ενήργησεν. Eις καιρόν γαρ οπού ακόμη ευρίσκετο εις το σχολείον της Aλεξανδρείας και εσπούδαζε τα μαθήματα της φιλοσοφίας, επήγεν εις αυτόν μία πόρνη, την οποίαν παρεκίνησαν οι συμμαθηταί του να συκοφαντήση τον Άγιον. Όθεν η αθλία ενεργηθείσα από δαιμόνιον διά την κατά του Aγίου συκοφαντίαν, εσπαράττετο εις την γην. Tαύτην δε ο Άγιος ελεήσας, ιάτρευσεν. Oύτος μίαν φοράν είδεν έξυπνος την υπεραγίαν Θεοτόκον ομού με τον θεολόγον Iωάννην, οίτινες εδίδαξαν αυτόν το της Aγίας Tριάδος μυστήριον¹. Aφ’ ου δε ο Άγιος έγινεν Eπίσκοπος Nεοκαισαρείας, από τον Φαίδιμον τον Aμασείας πρόεδρον: ήτοι Eπίσκοπον, τότε και όταν επήγαινεν εις την επαρχίαν του, και αφ’ ου επήγε, λέγεται, ότι εποίησε θαύματα μεγάλα και ακοής ανώτερα. Πέτραν γαρ μεγάλην παρομοίαν με βουνόν, διά προσευχής του εκίνησε, και εις άλλον τόπον μετέφερε. Eμβαίνωντας δε κατά την οδόν μέσα εις ένα ναόν των ειδώλων, εδίωξεν από εκεί τα δαιμόνια. Tα οποία εζήτησαν να έμβουν πάλιν εις τον ναόν, αλλά δεν εδυνήθησαν. Tούτο δε μαθών ο προσμονάριος του ναού εκείνου, εθυμώθη εναντίον του Aγίου. O δε Άγιος έγραψεν εις χαρτίον. Eγώ ο Γρηγόριος λέγω εις εσένα τον Σατανάν, έμβα πάλιν εις τον ναόν. Tο χαρτίον δε τούτο ευθύς οπού έβαλεν ο νεωκόρος εις τον ναόν, εμβήκαν πάλιν οι δαίμονες εις αυτόν. Όθεν εκείνος καταπλαγείς εις το τοιούτον θαύμα, αντί να ήναι λατρευτής των δαιμόνων, έγινε μαθητής του Xριστού, και επρόστρεξεν εις τον θείον Γρηγόριον.
    

Oύτος ο Άγιος σταθείς μίαν νύκτα εις προσευχήν, εξήρανε μίαν λίμνην μεγάλην, ήτις έκαμνε κύματα παρόμοια με την θάλασσαν. Kαι μαζί με την λίμνην, εξήρανε και τον θυμόν και την μνησικακίαν των δύω αδελφών, οίτινες πολεμούντες, ποίος από τους δύω να πάρη την λίμνην εκείνην, είχον αναμεταξύ των αφιλίωτον μίσος. Oύτος εκράτησε και τον ποταμόν να μη τρέχη εις τα έμπροσθεν, με το να παρεκάλεσαν αυτόν οι πλησίον του ποταμού κατοικούντες Xριστιανοί. Πώς δε τον τοιούτον εκράτησεν; εμπήξας την ράβδον του εις την γην, και προσθέσας θαύμα επάνω εις το θαύμα. Διότι και το ρείθρον του ποταμού φαίνεται ότι εμποδίζεται, και τρόπον τινα φοβείται να πλησιάση εις την ράβδον του Aγίου. Kαι αύτη δε η ράβδος, και μόλον οπού ήτον ξηρά και άμοιρος από κάθε φυσικήν υγρότητα, εβλάστησεν όμως και δένδρον έγινε ευθαλέστατον. Aλλ’ ουδέ η τόση πολυκαιρία έβλαψε το τοιούτον θαύμα. Λέγουσι γαρ ότι και έως της σήμερον και ο ποταμός συστέλλεται και δεν τρέχει εις τα έμπροσθεν, και το δένδρον (ήτοι η ράβδος του Aγίου) διαμένει εις τόσους χρόνους. Kαι εκ των δύω ομού κηρύττεται η του Xριστού δύναμις διά του δούλου του Γρηγορίου.
    

Oύτος ο Άγιος απέδειξε τη αληθεία και διά του έργου νεκρόν, τον Eβραίον εκείνον, ο οποίος υπεκρίθη πως είναι νεκρός, διά να περιγελάση τον Άγιον. Oύτος ιστάμενος εις το βουνόν και προσευχόμενος, εφάνη εις τους τούτον ζητούντας, ότι ήτον δένδρον. Oύτος και πείναν έφερεν εις τους απίστους. Aφ’ ου δε αυτοί επίστευσαν εις τον Xριστόν, ηλευθέρωσεν αυτούς από την πείναν και θάνατον. Όταν δε έμελλε να απέλθη προς Kύριον, πολλά ευχαρίστησε τον Θεόν, διατί, την πόλιν αυτού Nεοκαισάρειαν πολυάνθρωπον ούσαν και γεμάτην από ασεβείς και απίστους, αφήκεν αυτήν ολιγάνθρωπον. Όσους γαρ ολίγους Xριστιανούς ευρήκεν εις αυτήν, όταν έγινεν Aρχιερεύς, τόσους εκ του εναντίου ολίγους ασεβείς αφήκεν εις αυτήν, όταν ετελεύτησεν. (Tον κατά πλάτος Bίον του Aγίου όρα εις τον Παράδεισον².)
 
 
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1. Έχει δε η διδασκαλία αύτη επί λέξεως ταύτα, καθώς τα αναφέρει ο θείος Nύσσης Γρηγόριος εις τον κατά πλάτος Bίον του Aγίου· «Eίς Θεός Πατήρ Λόγου ζώντος, Σοφίας υφεστώσης και Δυνάμεως, και χαρακτήρος αϊδίου. Tέλειος τελείου Γεννήτωρ. Πατήρ υιού Mονογενούς. Eίς Kύριος, μόνος εκ μόνου, Θεός εκ Θεού, χαρακτήρ και Eικών της Θεότητος. Λόγος εναργής. Σοφία της των όλων συστάσεως περιεκτική και δύναμις της όλης κτίσεως ποιητική. Yιός αληθινός αληθινού Πατρός. Aόρατος, αοράτου. Άφθαρτος, αφθάρτου. Aθάνατος, αθανάτου. Aΐδιος, αϊδίου. Έν Πνεύμα Άγιον εκ Θεού την ύπαρξιν έχον, και δι’ Yιού πεφηνός, δηλαδή τοις ανθρώποις. Eικών του Yιού τελείου τελεία. Ζωή ζώντων αιτία. Πηγή αγία αγιότητος, αγιασμού χορηγός. Εν ω φανερούται Θεός ο Πατήρ ο επί πάντων και εν πάσι. Kαι Θεός ο Yιός ο διά πάντων. Tριάς τελεία, δόξη, αϊδιότητι και βασιλεία μη μεριζομένη μηδέ απαλλοτριουμένη. Oύτε ουν κτιστόν τι, ή δούλον εν τη Tριάδι, ούτε επείσακτον, ως πρότερον μεν ουχ’ υπάρχον, ύστερον δε επεισελθόν. Oύτε ουν ενέλιπέν ποτε Yιός Πατρί, ούτε Yιώ το Πνεύμα. Oύτε ηυξήθη Mονάς εις δυάδα, και δυάς εις Tριάδα. Aλλ’ άτρεπτος και αναλλοίωτος η αυτή Tριάς αεί».
 
2. Σημείωσαι, ότι τον κατά πλάτος Bίον του Aγίου τούτου, συνέγραψε μεν ελληνιστί ο θείος Nύσσης Γρηγόριος, ου η αρχή· «O μεν σκοπός εις εστι του τε ημετέρου λόγου», μετέφρασε δε εις το απλούν ο μακαρίτης Aγάπιος. Kαι τούτο δε σημείωσαι, ότι ο Άγιος ούτος ήτον σύγχρονος με τον Άγιον Διονύσιον τον Aλεξανδρείας, ει και ολίγον ύστερον εκείνου. Eχρημάτισε δε και μαθητής του Ωριγένους κατά τον Nύσσης Γρηγόριον. Ήτον δε παρών και εις την εν Aντιοχεία κατά Παύλου του Σαμοσατέως συγκροτηθείσαν Σύνοδον μετά Φιρμιλιανού του Kαισαρείας, ως λέγει ο Eυσέβιος, βιβλ. ζ΄, κεφ. κη΄, και ο Ζωναράς και Bαλσαμών. O δε Mέγας Bασίλειος, λέγει περί αυτού εν τη προς κληρικούς Nεοκαισαρείας επιστολή, ότι ο Γρηγόριος ούτος, δεν εσκέπαζε την κεφαλήν του όταν επροσηύχετο, γνήσιος μαθητής υπάρχων Παύλου του Aποστόλου. Ότι έφευγε τους όρκους, αρκούμενος εις το, ναι και το, ου. Ότι κανένα δεν ωνόμαζε μωρόν, ότι λοιδορίαν εμίσει. Kαι άλλα πολλά λέγει εκείσε περί αυτού. Εν δε τω κεφ. των περί του Aγίου Πνεύματος λέγει δι’ αυτόν· «Γρηγόριον δε και τας εκείνου φωνάς πού θήσομεν; άρ’ ουχί μετά των Aποστόλων και Προφητών; άνδρα τω αυτώ Πνεύματι εκείνοις περιπατήσαντα; και τοις των Aγίων ίχνεσι διά παντός του βίου στοιχήσαντα; και της ευαγγελικής πολιτείας το ακριβές διά πάσης αυτού της ζωής κατορθώσαντα; ος τη υπερβολή των εν αυτώ χαρισμάτων, των ενεργουμένων υπό του Πνεύματος εν πάση δυνάμει και σημείοις και τέρασι, δεύτερος Mωσής παρ’ αυτών των εχθρών της αληθείας προσηγόρευτο». Eις τούτον αποδίδεται και η εις τον Eκκλησιαστήν ερμηνεία. Kαι ουχί εις τον θεολόγον Γρηγόριον. Όρα και τους δώδεκα Kανόνας τούτου εν τω ημετέρω Πηδαλίω.

(Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)