Ο όρος «Εκκλησία» σημαίνει, συναθροίζω (εκ του εκκαλώ).

Η  Εκκλησία αποτελεί μία πνευματική σύναξη και κοινωνία. Με την ενσωμάτωσή τους σ’ αυτήν οι πιστοί τρέφονται πνευματικά και συνδέονται με την αόρατη κεφαλή της, το Χριστό, αλλά και μεταξύ τους, δια αγάπης και πίστεως.

Η Εκκλησία είναι θεανθρώπινος οργανισμός, επειδή ο ιδρυτής της είναι Θεάνθρωπος. Υπάρχουν δηλαδή δύο αλληλένδητα στοιχεία, το θείο και το ανθρώπινο και άνευ του ενός δεν μπορεί να υπάρξει το άλλο.

Ο Χριστός ίδρυσε μία κοινωνία πραγματική, αποτελούμενη από ανθρώπους έχοντες την ίδια πίστη, την ίδια ελπίδα, τον ίδιο σκοπό, με κοινό τόπο προσέλευσης προς πραγματοποίησιν της λατρείας του Θεού και με συγκεκριμένο τρόπο και παρέθεσε όλα τα μέσα που οδηγούν τον άνθρωπο στην σωτηρία.

Η Εκκλησία που έχει για Κεφαλή Της τον Ιησού Χριστό, φέρει δύο όψεις. Την αόρατη (θριαμβεύουσα εκκλησία) που δεν υποπίπτει στην εξωτερική αίσθηση και αντίληψη του ανθρώπου και την ορατή (στρατευομένη εκκλησία) που είναι αισθητή και αντιληπτή από τον άνθρωπο.

Την αόρατη πλευρά της Εκκλησίας αποτελούν όλος ο πνευματικός αόρατος κόσμος (Άγγελοι) μαζί με όλους τους Αγίους και Δικαίους της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης που έχουν κοιμηθεί, αλλά που όμως, χάριτι Θεού, προγεύονται μέρος της θείας μακαριότητος, μεσιτεύουν και πρεσβεύουν στον Θεό δια των προσευχών τους, για την σωτηρία των ανθρώπων επί της γης και του κόσμου γενικώτερα.

Την ορατή πλευρά της Εκκλησίας αποτελούν τα μέλη της, που απαρτίζονται από τον κλήρο και το λαό, καθώς και η λατρεία, που λαμβάνει χώρα με μυστήρια και τελετές στις οποίες μετέχει αισθητά ο άνθρωπος.

Σημειώνεται εδώ, ότι μεταξύ θριαμβεύουσας και στρατευομένης Εκκλησίας υπάρχει δυνατός δεσμός και άρρηκτος σχέση, καθότι όχι μόνον ο αόρατος πνευματικός κόσμος βοηθά και ενισχύει τον ορατό με τις δεήσεις και τις προσευχές του, αλλά το ίδιο πράττει και η στρατευομένη του Χριστού Εκκλησία με τις προσευχές και τα μνημόσυνα που τελεί υπέρ των κεκοιμημένων αδελφών της.

Είναι δε η Εκκλησία ως θεανθρώπινος οργανισμός, αιώνια και ακατάλυτη και «πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν αυτής» (Ματθ. ιστ’ ,18).

«Μίαν».

Ο ιδρυτής της, ο Χριστός, είναι ένας, δεν έχει πολλά σώματα και επομένως ΜΙΑ είναι και η Εκκλησία Του και όχι πολλές, (σύμφωνα με νεώτερες και σύγχρονες αντιλήψεις και θεωρίες, εν όψει του Οικουμενισμού, του Συγκρητισμού και της Πανθρησκείας).

Το φαινόμενο των πολλών εκκλησιών που εμφανίζεται σήμερα, οφείλεται στην αμαρτία του ανθρώπου που οδηγήθηκε μακριά από τον Θεόν, σκοτίστηκε ο νους του δια των πολλών συγκεχυμένων απόψεων, θεωριών και εννοιών που επικρατούν, με αποτέλεσμα να πλανηθεί και να δημιουργήσει πολλές «εκκλησίες» με πολλά δόγματα και πολλές ομολογίες καθόλα διάφορες από την Μια του Χριστού Εκκλησίαν, στην οποία Θεός και άνθρωπος μετέχουν σε μία κοινωνία αγάπης, ενότητος και αληθείας.

Αυτή η ενότητα φαίνεται στο δόγμα, το ήθος, τη λατρεία, την πίστη, την αλήθεια και την παράδοση.

Κέντρο δε της Θείας Λατρείας της Εκκλησίας είναι η τέλεσις της Θείας Λειτουργίας, όπου βιώνεται το όλο λυτρωτικό έργο της Σταυρικής θυσίας του Χριστού.

«Αγίαν».

Η Εκκλησία είναι Αγία καθότι Αγία είναι και η Κεφαλή της, ο Χριστός, καθώς Άγιο είναι και το Πνεύμα που την ζωοποιεί, όπως Αγία είναι και η χάρις του Θεού που την συγκροτεί. Επίσης άγιος είναι και ο σκοπός υπάρξεώς της, η αγιοποίησις δηλαδή των μελών της και η ένωσή τους με τον Θεό.

Όμως επειδή όπως είπαμε η στρατευομένη Εκκλησία εξελίσσεται στη γη, οπωσδήποτε ανάμεσα στα μέλη της (κλήρο και λαό), υπάρχουν πολλοί αδύναμοι και αμαρτωλοί, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο και θα εξακολουθούν να υπάρχουν και εδώ ακριβώς καθίσταται φανερός ο σκοπός υπάρξεως της Εκκλησίας, που αγκαλιάζει με αγάπη στους κόλπους της όλους όσους αποφασίζουν με έμπρακτη μετάνοια να επιστρέψουν κοντά στο Θεό, αγωνιζόμενοι με μεγαλυτέραν θέρμη και δύναμη.

Γι’ αυτό καλό είναι να μην σκανδαλιζόμαστε και ούτε να απιστούμε εύκολα, αλλά να κατανοούμε απόλυτα, ότι όλοι όσοι φέρουν ανθρώπινη σάρκα, έχουν πάθη και αδυναμίες πολλές και ως άνθρωποι όλοι περίκεινται ασθένειαν.

«Καθολικήν».

Η  Εκκλησία είναι Καθολική, δηλαδή έχει όλη την Αλήθεια και οφείλει να εξαπλωθεί σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, για να μην αποκλειστεί κανένα έθνος και κανένας λαός από την σωτηρία που οικονόμησε ο Θεός με τόση αγάπη για τον άνθρωπο.

«Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» (Ματθ. κη’, 19), είναι η εντολή από τον ίδιο τον Χριστό, προς συνάντηση του κόσμου που βρίσκεται μακριά από την αλήθεια.

Αυτά, ως προς την καθολικότητα της Εκκλησίας γεωγραφικά.

Όσον αφορά τον τρόπο υπάρξεως της Εκκλησίας καθολικά, παρατηρείται ταυτότητα και ενότητα στο ορθόδοξο πνεύμα και την Ορθόδοξη Παράδοση. Έτσι μπορεί να έχει ιδρυθεί μία εκκλησία στο πιο απόμακρο σημείο του πλανήτη και να υπάρχουν σ’ αυτή τα στοιχεία της εκκλησιαστικής ενότητας (δόγμα, πίστις, ήθος κλπ.).

Η διασπορά της Εκκλησίας μ’ άλλα λόγια, δεν μειώνει την ενότητά της, αλλά εκφράζει την Ορθοδοξία της. Περιττό δε να σημειωθεί, ότι μόνον η Ορθόδοξος Εκκλησία είναι Καθολική και καμμία άλλη ψευτοεκκλησία επί της γης.

«Αποστολικήν».

Η Εκκλησία είναι Αποστολική, διότι ιδρύθηκε από τούς Αποστόλους που επέλεξε ο ίδιος ο Χριστός, ως συνεχιστές του έργου Του.

Οι Απόστολοι με τη σειρά τους εχειροτόνησαν και άλλους Επισκόπους για την συνέχιση του έργου τους κ.ο.κ.

Όπου υπάρχει αδιάκοπη διαδοχή των Αποστόλων, εκεί υπάρχει και η αληθινή Εκκλησία.

Η  Αποστολικότητα της Εκκλησίας εκφράζεται όμως όχι μόνο με την Αποστολική Διαδοχή, αλλά και με την Αποστολική Διδαχή. Δηλαδή με ο,τι παρέλαβαν οι Άγιοι Απόστολοι από τον Κύριο και το παρέδωσαν στην Εκκλησία ως ιερά παρακαταθήκη πίστεως, χωρίς αυτό να νοθευτεί από αιρετικές κακοδοξίες και διαστροφές.

Ο, τι έρχεται σε αντίθεση και σύγκρουση με την Αποστολική Διδασκαλία, θεωρείται και είναι επικίνδυνο, κακόδοξο, απορριπτέο και δεν εκφράζει την Αλήθεια της Εκκλησίας.

Με άλλα λόγια θα μπορούσαμε να πούμε πως η Αποστολική Διαδοχή και Διδαχή αποτελεί το βασικό κριτήριο γνησιότητος της Εκκλησίας

Άρθρον 10^ον

«Ομολογώ εν βάπτισμα εις άφεσιν αμαρτιών»

Λέγει το Άγιον και ιερόν Ευαγγέλιον: «Εάν μη τις γεννηθεί άνωθεν εξ ύδατος και πνεύματος ου δύναται ιδείν την βασιλείαν του Θεού» (Ιω. γ’, 3).

Τα λόγια αυτά που ο ίδιος ο Κύριος μας εξέφρασε, φανερώνουν την αναγκαιότητα του βαπτίσματος για την σωτηρία του ανθρώπου. Η πραγματικότητα αυτή καθιστά το Βάπτισμα κορυφαίο Μυστήριο, το οποίο ανοίγει την θύρα που θα εισαγάγει τον άνθρωπο στην Ουράνια Βασιλεία.

Είναι Μυστήριο μη επαναλαμβανόμενο που συντελείται μία και μόνη φορά.

Τελείται εις το Όνομα της Αγίας Τριάδος δια τριπλής καταδύσεως και αναδύσεως σε αγιασμένο ύδωρ και όχι δια τριπλής επιχύσεως ύδατος στην κεφαλή και το σώμα του βαπτιζομένου.

Η τριπλή κατάδυσις και ανάδυσις συμβολίζει την τριήμερη ταφή και την έγερση του Κυρίου μας.

Όπως δηλαδή ο Χριστός ενταφιάστηκε  σε μνήμα και την τρίτη ημέρα αναστήθηκε, έτσι και ο άνθρωπος με την κατάδυση στο ύδωρ συνθαπτόμενος μυστικά με τον Χριστό, θάπτει την φθαρτή και αμαρτωλή του φύση και δια της αναδύσεως, οφείλει πλέον να ακολουθεί μία νέα ζωή, εν Χριστώ, ανακαινισμένη και άφθαρτη. «Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε αλληλούϊα», ψάλλει η Εκκλησία μας.

Να σημειωθεί ακόμη, πως δια της καταδύσεως στο αγιασμένο ύδωρ ο άνθρωπος απαλλάσσεται από όλες τις προσωπικές του αμαρτίες, αλλά και από το προπατορικό αμάρτημα (τα αποτελέσματα δηλαδή του προπατορικού αμαρτήματος), που κληροδοτείται σε όλους τούς ανθρώπους και απαλλαγμένος πλέον βιώνει την πνευματική του αναγέννηση κοντά στον Χριστό.

Για την εγκυρότητα δε του μυστηρίου θεωρείται και είναι απαραίτητη και αναγκαία η κατάδυση (κατά το κοινώς λεγόμενον «βουτιά») και όχι απλώς ο «ραντισμός», όπως ισχύει στούς αιρετικούς Παπικούς.

Με το άγιο Βάπτισμα συνδέεται και το Μυστήριο του Χρίσματος.

Το Χρίσμα τελείται μετά το Μυστήριο του Βαπτίσματος και σφραγίζει τη νέα ζωή του βαπτισθέντος με τα χαρίσματα του Παναγίου Πνεύματος.

Ορατό σημείο του Μυστηρίου είναι η χρίσις των μελών του σώματος του βαπτισθέντος με Άγιο Μύρο, δια του Σημείου του Σταυρού και κάθε χρίσις ακολουθείται από τα λόγια του ιερέως: «Σφραγίς δωρεάς Πνεύματος Αγίου. Αμήν».

Ας σημειωθεί επεξηγηματικά, ότι τα συστατικά του Αγίου Μύρου αποτελούνται από μίγμα ελαίου και σαράντα άλλων αρωματικών ουσιών που συμβολίζουν τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος.

Άρθρον 11^ον

«Προσδοκώ ανάστασιν νεκρών»

Η όλη ουσία της Πίστεώς μας, ο σκοπός της υπάρξεως και της ζωής μας, η αυτοσυνειδησία μας ολόκληρη, σε αυτήν την προσδοκία οφείλονται, στην ανάσταση των νεκρών, διότι μόνο τότε θα είμαστε μαζί με τον Χριστό διαρκώς ενωμένοι και αχώριστοι, μετά την ανάσταση των νεκρών.

Η  ανάστασις των νεκρών ταυτίζεται με την Ανάσταση του Χριστού και σημαίνει το τέλος του παρόντος κόσμου όπως τον γνωρίζουμε σήμερα και την αρχή μιας καινούριας ζωής.

Η  Ανάστασις αναφέρεται στα νεκρά σώματα των ανθρώπων και όχι στις ψυχές, που άλλωστε είναι πλασμένες να είναι αθάνατες από τον Δημιουργό.

Το σώμα όμως φθείρεται και κάποτε πεθαίνει. Μέλλει όμως το ίδιο σώμα να αναστηθεί κατά την Δευτέρα Παρουσία και την Συντέλεια του Κόσμου, όχι βέβαια με την μορφή την σαρκική που γνωρίζουμε, αλλά θα είναι ένα νέο σώμα άϋλο και άφθαρτο, το οποίο θα ενωθεί με την ψυχή που είχε στη γη, για να βιώσουν μαζί (αναστημένο σώμα και ψυχή) την νέα εν Χριστώ καινή πραγματικότητα.

Τα νέα σώματα δεν θα υπόκεινται στους γνωστούς νόμους της βαρύτητος που ισχύουν σήμερα και δεν θα  έχουν την ανάγκη της διατροφής, της αναπαύσεως, του ύπνου κλπ., αλλά θα είναι εντελώς απαλλαγμένα από κάθε γνωστή υλική ανάγκη που ισχύει μέχρι σήμερα.

Τα μεν αναστημένα σώματα των δικαίων θα είναι εύμορφα και λαμπερά, ως απόδειξη αγιότητος και συμμετοχής τους στην κοινωνία του Θεού όσο ήταν εν ζωή, των δε αμαρτωλών και αδίκων αντίθετα, θα είναι σκοτεινά και απαίσια, αναλόγως του βαθμού της αμαρτίας που ακολουθούσαν όσο ήταν στη ζωή, μακριά από τον δρόμο και τις εντολές του Θεού.

Αυτές οι αλήθειες, που σε μερικούς φαίνονται παραμύθια και ανοησίες ίσως -και είναι γεγονός πως κάθε σκεπτόμενος νους υλιστικά με βάση τούς κανόνες της κοινής και μόνον λογικής, η οποία αποδεικνύει πάντοτε το κάθε συμβάν με ακλόνητα επιχειρήματα, αδυνατεί να συλλάβει τις θείες αποκαλύψεις- αυτές οι αλήθειες, λοιπόν είναι αδύνατον να γίνουν αποδεκτές από ανθρώπους που στερούνται πίστεως, αγαθής προαιρέσεως και πνευματικής παιδείας και κατάρτισης.

Το Δόγμα της Αναστάσεως ξεπερνά τον πεπερασμένο σε λογική και γνώση νου του ανθρώπου. Πρέπει κανείς να αφήσει στην ψυχή του τον Θεόν να του μιλήσει και να θελήσει να ακούσει αυτά που θα του πει, για να μπορέσει να καταλάβει και την Ανάσταση που είναι η κορύφωση της Ορθοδόξου Πίστεως.

Για όλους τούς Ορθοδόξους ισχύει οπωσδήποτε το ευαγγελικό: «Ει δε Χριστός ουκ εγήγερται, ματαία η πίστις ημών» (Α  Κορ. ιε  , 14)

Η   Ανάστασις του Χριστού νίκησε και κατήργησε τον θάνατο∙ «θανάτω θάνατον πατήσας», ψάλλει η Εκκλησία.

Αυτό που πρέπει να κάνει ο άνθρωπος για να έχει αιώνια ζωή είναι το εξής απλό. Να αγαπήσει τον Θεο και τον πλησίον του πραγματικά και με όλη την δύναμη της ψυχής του.

«Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της διανοίας σου και εξ όλης της ισχύος σου. αύτη πρώτη εντολή. και δευτέρα ομοία, αύτη∙ αγαπήσεις τον πλησίον σου ως εαυτόν. μείζων τούτων άλλη εντολή ουκ έστι». (Μαρκ. ιβ  , 30-31)

Μόνο τότε θα μπορέσει να υπακούσει τις εντολές Του, να ακολουθήσει την οδό Του και να εισέλθει «εις την χαράν του Κυρίου Του».

Άρθρον 12^ον

«Και ζωήν του μέλλοντος αιώνος. Αμήν»

«Δεύτε οι ευλογημένοι του Πατρός μου κληρονομήσατε την ητοιμασμένην υμίν βασιλείαν από καταβολής κόσμου». (Ματθ. κε , 14)

Αυτό θα είναι το κάλεσμα του Χριστού την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας και της Κρίσεως σε όλους όσους τον αγάπησαν και βίωσαν τον Νόμο Του.

Η μεγάλη απορία όλων μας, αναφέρεται στο είδος της μέλλουσας ζωής. Πως ακριβώς θα είναι δηλαδή αυτή η καινούρια ζωή που θα βιώσει ο άνθρωπος μετά την Κρίση.

Το ερώτημα είναι δύσκολο, η απορία εύλογη, και επαρκής απάντηση, ξεκάθαρη, δεν υπάρχει. Ούτε ο ίδιος ο Απόστολος Παύλος που έλαβε μία μικρή γεύση της μακαριότητος του Παραδείσου, όταν ηρπάγη έως τρίτου ουρανού, δεν μπόρεσε να μας περιγράψει την μακαριότητα αυτή, όχι επειδή δεν μπορούσε ο ίδιος η δεν είχε την δυνατότητα αυτή, αλλά επειδή γενικά ο κάθε άνθρωπος, δεν έχει προσλαμβάνουσες παραστάσεις της άλλης ζωής και γι  αυτό αδυνατεί να συλλάβει την εικόνα και την πραγματικότητά της.

Το βέβαιον είναι πως η ζωή στην Βασιλεία του Θεού, θα είναι αδιάκοπη∙ δεν θα υφίσταται χρόνος, ούτε μεταπτώσεις η μεταλλαγές, όπως υπάρχουν και παρατηρούνται σήμερα στη ζωή μας, αλλά τα πάντα θα κινούνται μέσα σε μία αστείρευτη και ατελείωτη χαρά, ενώ ταυτόχρονα θα υπάρχει και μία έντονη επιθυμία αυξήσεως αυτής της χαράς.

Αυτήν την εικόνα, μας την περιγράφει πολύ όμορφα και χαρακτηριστικά, ο  Άγιος Γρηγόριος Νύσσης. Λέγει, λοιπόν ο Άγιος:

«Το αγαθόν είναι το μόνο που αληθινά υπάρχει (το κακόν είναι μη ον) και από τη φύση του είναι αόριστο (χωρίς όρια) και αδιεξόδευτο. Όταν, λοιπόν, το ον βρίσκεται στο αγαθό και το απολαμβάνει, δεν μπορεί να το εξαντλήσει, φθάνοντας στο πέρας της απολαύσεως, επειδή τέτοιο πέρας δεν υπάρχει, μια και το αγαθόν -όπως είπαμε- δεν έχει όρια, δεν περατούται. Διοδεύοντας, λοιπόν, το αγαθό, παρακαλεί τον Θεόν να του χορηγήσει μεγαλύτερη δόση της μακαρίας απολαύσεως∙ και όταν ο Θεός, ανταποκρινόμενος στο αίτημα, του χορηγήσει, το ον ζητά νέα χορήγηση κ.ο.κ. Επειδή δε η δίψα του αγαθού είναι ακόρεστη, το πράγμα θα προβαίνει επ’ άπειρον, χωρίς ποτέ ο κόρος να σφραγίσει την κινητικότητα αυτήν ούτε και να λήξει η μακαρία απόλαυση του αγαθού».
(Αγίου Γρηγορίου Νύσσης Ομιλία Η’,  P.G. 44, 888 Α και 941 C και  P.G. 46, 105 Α-C).

Αυτά ασφαλώς ισχύουν για τούς εντίμους και δικαίους.

Στον μέλλοντα αιώνα όμως, δεν θα υπάρχει μόνον η χαρά, αλλά και ο πόνος και η θλίψη, για όλους όσους εκούσια επέλεξαν να ζήσουν μακριά από τον Θεό.

Έτσι, όπως οι δίκαιοι θα απολαμβάνουν αιωνίας μακαριότητος και ευτυχίας, οι άδικοι και αμαρτωλοί, θα βασανίζονται από τις τύψεις και τον πόνο, την λύπη και τούς στεναγμούς και αυτό χωρίς ανάπαυλα και χωρίς τέλος.

Επίσης εδώ πρέπει να πούμε πως ο Θεός που εδημιούργησε τα πάντα εν Σοφία, δεν θα μπορούσε να μην μεριμνήσει και σε αυτήν την φάση, της αιωνιότητος, για κάτι ακόμη. Τι δηλαδή;

Θα μπορούσε κάποιος πολύ εύλογα να εκφράσει την απορία για το εάν όλοι οι δίκαιοι στον Παράδεισο θα απολαμβάνουν τα αγαθά στον ίδιο βαθμό και ας υπάρχουν κάποιοι εξ αυτών που έζησαν κάνοντας μεγαλύτερο πνευματικό αγώνα και άσκηση, απ’ ό,τι κάποιοι άλλοι.

Η ίδια απορία θα μπορούσε αντίστοιχα να ισχύει και για τούς κολασμένους.

Κάποιος που επί παραδείγματι φόνευσε και πέθανε αμετανόητος και κάποιος που επέλεξε να είναι άθεος, αλλά δεν πείραξε ποτέ κανέναν, θα τιμωρηθούν στον ίδιο βαθμό; Θα ήταν δίκαιο κάτι τέτοιο; Ασφαλώς και δεν θα ήταν δίκαιο.

Ο  Θεός μας λοιπόν, επειδή δεν είναι μόνον Αγάπη, αλλά και Δικαιοσύνη όρισε να υπάρχουν τόσο στον Παράδεισο, όσο και στην Κόλαση, ανάλογες βαθμίδες «αγιότητος» και «κολάσεως»  αντίστοιχα. Όσο υψηλότερη βαθμίδα ανεβαίνει κανείς στον Παράδεισο, τόσο η χαρά και η μακαριότητα είναι μεγαλυτέρα. Το ίδιο και στην Κόλαση. Όσο πιο χαμηλά στέκεται κάποιος στην βαθμίδα της Κολάσεως, τόσο η τιμωρία του είναι μεγαλύτερη.

Όλα αυτά γράφτηκαν από τούς Αγίους μας Πατέρες όχι για να φοβίσουν και να τρομάξουν τον άνθρωπο, αλλά για να τον αφυπνίσουν. Για να καταλάβει επιτέλους πως ο ίδιος επιλέγει εάν θα σωθεί η θα χαθεί. Αυτός παίρνει την απόφαση, ο Θεός δεν βιάζει κανέναν, εξ’ άλλου Αυτός δώρησε στο πλάσμα Του την ελευθέρα βούληση και το αυτεξούσιο, το οποίο σέβεται πάντοτε και ουδέποτε καταργεί.

Εναπομένει στον άνθρωπο να κάνει μεγαλύτερη προσπάθεια για μια νέα καλύτερη πνευματική αρχή, παρά τις δυσκολίες της σύγχρονης ζωής και του διεφθαρμένου αυτού κόσμου, που βιώνει. Έτσι σίγουρα θα καταφέρει να ελκύσει το θείο Έλεος και να το κάνει σύμμαχο σ’ αυτήν εδώ την ζωή, για να έλθει ουσιαστικά και αληθινά πιο κοντά στον Θεόν, πριν «φύγει» για την άλλη ζωή.

Ό, τι κάνουμε όλοι μας, εδώ, αδελφοί μου, τώρα. Γιατί εκεί, μετά θάνατον, δυστυχώς δεν υπάρχει μετάνοια. 

«Εν τω Άδη ουκ έστι μετάνοια».