Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΕΘΙΜΩΝ ΤΩΝ ΕΟΡΤΩΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΑΙ  ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ

Πρώτη δημοσίευσις 31 /12/2011 

Αυτές τις Άγιες Ημέρες προετοιμάζονται οι άνθρωποι και για τον εορτασμό του Αγίου Βασιλείου και της νέας Πρωτοχρονιάς.

Μια ματιά στους δρόμους και τις βιτρίνες των πόλεων, μικρών και μεγάλων, καθώς και στα σοκάκια και δρομάκια της περιφέρειας είναι αρκετά για να μας υπενθυμίσουν τα πλάνα και τις λίστες των αγοραστικών υποχρεώσεών μας.

Και βέβαια, δυστυχώς, μοναδική έννοια των περισσοτέρων αυτές τις ημέρες μεταξύ όλων των ανωτέρω είναι και το που θα κάνουν το λεγόμενο "ρεβεγιόν" και ποιός από τούς διοργανωτές θα ντυθεί "άγιος Βασίλης", αυτός ο χοντρούλης και κοντός ασπρογένης κύριος με την κόκκινη φόρμα και την άσπρη γούνα στο γιακά και τα μανίκια, που οι έμποροι του κόσμου αυτές τις μέρες έχουν "βαφτίσει" ως "άϊ (άη) Βασίλη" και που καμμία σχέση δεν έχει με τον δικό μας Άγιο, Μέγα Βασίλειο.

 Ποιός είναι ο σύγχρονος "Άγιος Βασίλης";

Η συγκεκριμένη φιγούρα με την κόκκινη φόρμα είναι γνωστή σε όλον τον δυτικό κόσμο, την Αμερική, την Αυστραλία και γενικά παγκοσμίως με το όνομα Santa Claus και είναι επινόηση της Βορείου Αμερικής του 19ου αιώνα.

Οι ιστορικές ρίζες αυτού του μύθου οδηγούν πίσω στον... Άγιο Νικόλαο γι’ αυτό και το όνομα Santa Claus είναι παραφθορά του Γερμανικού Sankt Nikolaus και του Ολλανδικού Sanct Herr Nicholaas ή Sinter Klaas. Ονομάζεται επίσης και Saint Nicholas ή Saint Nick.

Αν είναι ποτέ δυνατόν! Στο όνομα της εμπορικής "ατραξιόν" που παρατηρείται στις μέρες μας, τόλμησαν οι ανόητοι οι άνθρωποι να ταυτίσουν την μορφή αυτού του αστείου γεράκου με την κόκκινη φόρμα που δημιουργήθηκε για καθαρά εμπορικούς λόγους, με την ασκητική και μεγάλη μορφή του ταπεινού Ιεράρχου μας Αγίου Νικολάου που τόσο πολύ μίσησε το ψέμα και την αίρεση, ούτως ώστε αυτός, η εικόνα πραότητος, να σηκώσει το χέρι του και να χαστουκίσει, όπως του έπρεπε, τον μέγα αιρεσιάρχη Άρειο, κατά τη Συνεδρία της Α’ Οικουμενικής Συνόδου το 325 μ.Χ. στην Νίκαια της Βιθυνίας.

Τόλμησαν λοιπόν και τολμούν οι συσκοτισμένοι άνθρωποι της Δύσεως, αλλά και οι πάσης φύσεως αδαείς και ανόητοι να ταυτίζουν αυτές τις μορφές!

Στην Δύση λοιπόν, αλλά και τον υπόλοιπο πλανήτη ο Saint Nicholas, μοιράζει τα δώρα στα καλά παιδάκια κατεβαίνοντας μέσα από τις καμινάδες των σπιτιών (αλήθεια πως χωράει να κατέβει με την τόσο στογγυλή κοιλίτσα, δεν βρίσκει στα τοιχώματα της καμινάδας;) ενώ για τα κακά παιδάκια, όπως φανερώνουν κάποιες παλαιότερες απεικονίσεις του, φέρνει μαζί του ένα μαύρο ξωτικό παρακαλώ, για να τα μαστιγώσει! Το πιο ανορθόδοξο δε, είναι το ότι, στην Ορθόδοξη Ελλάδα οι μανάδες, οι νέες, γαλουχούν και μεγαλώνουν τα παιδιά τους μ’ αυτές τις ανοησίες-παραμύθια! Έτσι τα παιδάκια περιμένουν τα δώρα από τον συγκεκριμένο Santa Claus που εμείς στην Ελλάδα τον παρουσιάζουμε "ως άγιο Βασίλη".

Να θυμηθούμε όμως λίγο, έτσι για να δούμε την... διαφορά, ποιός ήταν ο πραγματικός δικός μας "Άγιος Βασίλης" που το κανονικό του όνομα είναι Βασίλειος;

Πρόκειται για έναν από τούς τρεις Ιεράρχες μας, τον Επίσκοπο Καισαρείας τον Μέγα Βασίλειο, τον γεμάτο αγάπη για τον άνθρωπο και τον πόνο του, τον πολυγραφέστατο συγγραφέα της Εκκλησίας μας, τον σφοδρό πολέμιο των αιρέσεων, τον δημιουργό της "Βασιλειάδας" ενός συγκροτήματος από νοσοκομείο, λεπροκομείο, γηροκομείο, πτωχοκομείο, ξενοδοχείο, την φροντίδα και επιμέλεια των οποίων έφερε ο ίδιος αυτοπροσώπως. Και βέβαια εκτός όλων των άλλων ο Άγιος Βασίλειος ήταν πάρα πολύ ασκητικός και αδύνατος και είχε μαύρα γένεια και όχι άσπρα, αφού κοιμήθηκε πολύ νέος σε ηλικία μόλις 49 ετών. Αυτή εν ολίγοις είναι η μορφή του Αγίου και Μεγάλου Βασιλείου και όχι αυτή που διαφημίζεται ασύστολα από όλα τα Μ.Μ.Ε. και "πιστεύεται" από μικρούς και μεγάλους.  (Περισσότερα για τον Άγιο Βασίλειο όσοι θέλετε μπορείτε να δείτε εδώ)

Το έθιμο της Βασιλόπιττας

Επί τη ευκαιρία, ας αναφέρουμε και τα σχετικά με το έθιμο της λεγομένης Βασιλόπιττας, γιατί όντως η ύπαρξη αυτού του εθίμου σχετίζεται με τον Μέγα Βασίλειο και επαναλαμβάνεται προς τιμήν του, ή μάλλον θα έπρεπε να επαναλαμβάνεται προς τιμήν του.

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοσή και τον Συναξαριστή της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας περιληπτικά το θέμα έχει ως εξής:

Όταν κάποτε ο αυτοκράτωρ Ιουλιανός, ο επονομαζόμενος Παραβάτης, λόγω της αποστασίας του από την Αλήθεια της Πίστεώς μας, θέλησε να εκστρατεύση στην Περσία πέρασε από την πόλιν της Καισαρείας της οποίας τότε Επίσκοπος ήταν ο Μέγας Βασίλειος.

Μαθαίνοντας ο Άγιος Επίσκοπος την επερχόμενη έλευση του βασιλέως και παρ’ ότι γνώριζε την πλάνη του, θέλοντας να τον τιμήσει, πιστός στην ευαγγελική ρήση "απόδοτε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ", εβγήκε προς προϋπάντησίν του μαζί με όλο τον λαό στην είσοδο της πόλης.

Τότε λοιπόν κατά την απαίτηση του βασιλέως όπως του δώσει κάτι για τροφή και μην έχοντας τίποτε άλλο, ο Άγιος του προσέφερε τρεις άρτους από κριθάρι από τούς οποίους άλλωστε έτρωγε και ο ίδιος.

Ο αλαζόνας όμως και υπερόπτης βασιλιάς ενοχλημένος από την προσφορά αυτή, διατάζει τούς ανθρώπους του να ανταμείψουν αυτή τη δωρεά δίνοντας χόρτο από το λειβάδι στον Μ. Βασίλειο.

Βλέποντας ο Άγιος αυτήν την καταφρόνηση λέει στον αυτοκράτορα: "Ημείς μεν, ω βασιλεύ, από εκείνο το οποίον τρώγομεν, καθώς εζήτησας, προσεφέραμεν· η δε βασιλεία σου, ως αρμόζει, μας αντήμειψε την δωρεάν από εκείνο που τρώγεις".

Μόλις άκουσε αυτά ο βασιλιάς τόσο πολύ θύμωσε που απείλησε πως κατά την επιστροφή του θα κατακαύσει την πόλη και θα αιχμαλωτίσει όλους τούς κατοίκους της, διότι ατιμάζουν τούς θεούς (τα είδωλα) που ο ίδιος ασπάζεται και προσκυνά· απείλησε επίσης και τον Άγιο με θανάτωση.

Έτσι έφυγε ο αυτοκράτορας πηγαίνοντας προς τα μέρη της Περσίας. Ο Άγιος όμως δεν θορυβήθηκε, αλλά είχε την πίστη και την ελπίδα του στον Θεό. Σκέφθηκε λοιπόν ότι ίσως θα μπορούσε να καταπραΰνει τον θυμό και την οργή του βασιλέως προσφέροντάς του πολλά δώρα και χρυσαφικά κατά την επιστροφή του.

Συμβούλεψε λοιπόν το ποίμνιό του, να φέρουν ό,τι χρυσαφικό διέθετε ο καθένας, άλλος νομίσματα, άλλος πολύτιμους λίθους, άλλος κοσμήματα και άλλος ότι είχε και να του τα δώσουν να τα φυλάξει στο Σκευοφυλάκιο.

Έτσι κι έγινε λοιπόν, μαζεύουν οι άνθρωποι όλο τους το χρυσάφι και το δίνουν στον καλό τους τον Επίσκοπο να το φυλάξει στο Σκευοφυλάκιο μέχρι την επιστροφή του βασιλέως. Με θαυματουργική επέμβαση της Παναγίας όμως και με συμμετοχή του Αγίου Μερκουρίου, θανατώνεται ο ασεβής και μιαρός βασιλεύς και απαλλάσονται οι κάτοικοι της Καισαρείας και ο Επίσκοπός τους, από τις απειλές του.

Έμενε όμως το θέμα του συγκεντρωμένου χρυσού. Διατάσσει λοιπόν ο Άγιος να ζυμώσουν άρτους και να τούς τοποθετήσουν μπροστά του. Έτσι και γίνεται και πιάνει και βάζει μέσα στον κάθε άρτο από κάποια ποσότητα χρυσού, λίθων και ό,τι άλλο πολύτιμο υπήρχε και τα μοιράζει στο ποίμνιο.

Όχι μονάχα δεν ζημιώθηκε κανείς την περιουσία του, αλλά ο καθένας έλαβε στον άρτο που του δόθηκε αυτό ακριβώς το οποίο ο ίδιος είχε προσφέρει· το χρυσάφι της δικής του προσφοράς!

Εις ανάμνησιν λοιπόν της μνήμης και αυτού του θαύματος του Αγίου φτιάχνουμε κι εμείς σήμερα την βασιλόπιττα βάζοντας μέσα συμβολικά και το φλουρί.

Φυσικά στους περισσοτέρους ανθρώπους οι παραπάνω περιγραφές είναι παντελώς άγνωστες διότι ποτέ κανείς τους δεν αντιλήφθηκε το βαθύτερο και ουσιαστικότερο νόημα που περιέχεται και υπάρχει σε αυτές.

Ιησούς Χριστός: Η μόνη Αλήθεια, Ελπίς και Σωτηρία

Για όλους εμάς λοιπόν τους Χριστιανούς, η πραγματική ελπίδα μας είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός, γι΄αυτό και δεν πρέπει να απογοητευόμαστε ποτέ· εφ’ όσον η δική μας ελπίδα, αλλά και η μοναδική για όλους ελπίδα είναι ο Χριστός μας, πως είναι δυνατόν να απογοητευθούμε ποτέ; Με τον ερχομό Του στη γη, το αντίθετο μας μηνύει· πως είναι εδώ, βρίσκεται κοντά μας, δίπλα μας, υπάρχει για όλους το ίδιο· φτάνει να Τον αναζητήσουμε απλώνοντας το χέρι μας για να το πιάσει και ποτέ δεν θα το αφήσει Αυτός, εκτός κι’ αν το τραβήξουμε εμείς.

Συνειδητοποιώντας λοιπόν, το μεγάλο δράμα που ζει ο περισσότερος πληθυσμός στον πλανήτη, το δράμα της αποστασίας, της αθεΐας, της αδιαφορίας, της άγνοιας, του καταναλωτισμού, του εγωκεντρισμού, της καλοπέρασης και του συμφέροντος, καλό είναι να προσπαθήσουμε όλοι να νοιώσουμε μεγαλύτερη συντριβή καρδίας τις μοναδικές αυτές ημέρες, ευχόμενοι από ψυχής στον Νεογέννητο Σωτήρα, να έλθη να μας επισκεφθή και στην δική μας ταπεινή φάτνη, και να μας προστατέψει από κάθε παγίδα, πλάνη και αίρεση που θα μας παρασύρει μακριά από τον σκοπό της υπάρξεως και της ζωής μας που είναι η ένωσή μας μαζί Του, στην απόλυτη απόλαυση της τρυφής και της χαράς, στον τόπο που ετοίμασε ο ίδιος "τοις αγαπώσιν Αυτόν" και όπου "ουκ έστι πόνος, ου λύπη ου στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητος".

Αμήν. Γένοιτο!