Δεν είναι όμως μόνο οι κυβερνητικοί παράγοντες που θεώρησαν νίκη της Ελλάδος η έστω θετικές για την Ελλάδα τις αποφάσεις του Ελσίνκι. Οι πρώην πρωθυπουργοί Γ. Ραλλης και Κων. Μητσοτάκης, ο δήμαρχος Αθηναίων Δημ. Αβραμόπουλος, ο Στεφ. Μανος, ο Γεώργ. Σουφλιάς και άλλες προσωπικότητες από τον χώρο της Ν.Δ. καθώς και ο ΣΥΝ ως κόμμα, τοποθετήθηκαν επίσης ευνοϊκά.

Υπήρξαν όμως και αντιδράσεις τόσο από το εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ (Αναστ. Πεπονής, Στελ. Παπαθεμελής, Ελ. Βερυβάκης) όσο και από το ΚΚΕ, το ΔΗΚΚΙ και από το υπό ίδρυση νέο κόμμα ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ.

Στις γραμμές που θα ακολουθήσουν θα γίνει προσπάθεια για μια όσο το δυνατόν αντικειμενική παρουσίαση και εκτίμηση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Να υπενθυμίσουμε προηγουμένως ότι στα θέματα του Συμβουλίου περιλαμβανόταν και η αίτηση της Τουρκίας να αναγνωρισθεί ως χώρα υποψήφια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στο αίτημα αυτό η Ελλάδα παγίως προέβαλλε Veto θέτοντας ως προϋποθέσεις για την άρση του:

1. Πρόοδο στο Κυπριακό, με άρση των συνεπειών της κατοχής.

2. Αποκήρυξη εκ μέρους της Άγκυρας των απειλών της για πόλεμο εναντίον μας σε περίπτωση επέκτασης των χωρικών μας υδάτων στα 12 μίλια.

4. Αποδοχή εκ μέρους της γείτονος της προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την επίλυση του νομικού προβλήματος της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδος των νησιών μας στο Αιγαίο.

Το Veto αυτό ήρθη στο Ελσίνκι. Αυτή την άρση θα κρίνουμε αφού προηγουμένως παραθέσουμε αυτούσιο το κείμενο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που εγκρίθηκε και από την χώρα μας.

Στις παραγράφους 4 και 9 αναφέρονται:

Τι προκύπτει από την παράγραφο 4;

Η θέση αυτή είναι καθαρά τουρκική. Η Τουρκία αμφισβητεί τα σύνορά μας στο Αιγαίο και επιδιώκει τη διχοτόμησή του. Η ελληνική θέση είναι ξεκάθαρη. Τα σύνορα είναι αδιαπραγμάτευτα και σαφώς καθορισμένα. Το μόνο θέμα που επιδέχεται εξέταση είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδος.

Πολιτισμένα, πράγματα, θα πει κάποιος· Αμ, δεν είναι έτσι.

· διάλογο

· διαπραγμάτευση

· εκ του σύνεγγυς συνομιλία

· μεσολάβηση τρίτου

· επιδιαιτησία

Αυτονόητο ότι σε μια τέτοια απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου, δεν θα μπορεί να υπάρξει αντίρρηση ούτε και άλλο ένδικο μέσο.

Αλλά για να συνειδητοποιήσουμε σε ποια πτωτική τροχιά βρίσκεται η εξωτερική μας πολιτική ας σκεφθούμε το εξής:

Αντίλογος: Η Ελλάδα, δεν είναι Γερμανία. Η εμμονή μας στο Veto θα μας απομόνωνε από τούς εταίρους μας και θα επέφερε ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Να διακηρυχθεί από την Ε.Ε. ότι τα σύνορα της Ελλάδος προς Ανατολάς είναι τα σύνορα που έδειχναν οι ΝΑΤΟϊκοι χάρτες, οι χάρτες των επιτελείων του Ναυτικού και της Αεροπορίας των ΗΠΑ, της Αγγλίας, της Γαλλίας ακόμα και της Τουρκίας μέχρι χθες που η Άγκυρα άρχισε να τα αμφισβητεί!

Στη συνέχεια να κληθεί η Τουρκία να δηλώσει ξεκάθαρα ότι σέβεται την πραγματικότητα αυτή και αποσύρει τα στρατεύματα κατοχής από την Κυπρο, όπως επιτάσσει ο καταστατικός χάρτης του ΟΗΕ και τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αυτές θα ήταν οι καθαρές λύσεις. Όσον αφορά τα περί απομονωτισμού και ειρήνης στην περιοχή μας, ας θυμηθούμε ότι:

Το 1995, με την ίδια επιχειρηματολογία, ήραμε το Veto για την τελωνειακή ένωση της Τουρκίας με την Ε.Ε.

Επήλθε μήπως μετά ύφεση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις;

Αντιθέτως. Παρ’ολίγον να οδηγηθούμε σε πόλεμο στις αρχές του 1996 όταν η Τουρκία προκάλεσε την κρίση στα Ίμια και αμέσως μετά προέβαλε το θέμα των “γκρίζων ζωνών”, φθάνοντας στο σημείο να αμφισβητεί ακόμα και τη Γαύδο!

Για το Κυπριακό

Φθάσαμε, δυστυχώς, και με ευθύνη όλων των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων, στο σημείο να θεωρούμε επιτυχία ότι αν ο “εξοχώτατος” κ.Ντενκτάς δεν συναινέσει σε εύρεση “λύσης του πολιτικού προβλήματος” τότε η ένταξη της Κυπρου στην Ε.Ε. θα προχωρήσει χωρίς το ψευδοκράτος. Μηπως όμως μια τέτοια λύση θα σημαίνει και την “de jure” διχοτόμηση του νησιού; Με τα αδιέξοδα που έχουν προκαλέσει, Αθήνα και Λευκωσία μια τέτοια εξέλιξη δεν μπορεί παρά να θεωρείται θετική χωρίς και να είναι, αφού δεν επιλύει το πρόβλημα της κατοχής!

Ούτε όμως και η προοπτική της ένταξης της Κυπρου είναι βέβαιη, εφ’όσον ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο προβολής Veto από μία ευρωπαϊκή χώρα π.χ. τη Γαλλία. Το κείμενο του Ελσίνκι χάρασσε εν προκειμένω, ένα διάγραμμα βημάτων και φάσεων, αλλά δεν δεσμεύεται για την τελική φάση.

“Το Συμβούλιο θα λάβει (τότε, όταν θα έλθει η ώρα της ένταξης) υπόψη όλες τις σχετικές παραμέτρους”. Και για το Κυπριακό, επομένως δεν δόθηκε λύση στο Ελσίνκι. Απλώς άνοιξε ο δρόμος για ένα διαρκές παζάρι. Γεγονός που απαιτεί πολλά για να υπάρξει ανεκτό τέρμα.

Μη ξεχνάμε, εξ άλλου ότι και μετά την άρση του ελληνικού Veto για την τελωνειακή ένωση της Τουρκίας με την Ε.Ε. μας είχαν πει: “Πηραμε για αντάλλαγμα την ένταξη της Κυπρου στην Ευρώπη”! Εμείς και τότε είχαμε γράψει ότι δεν είχε εξασφαλισθεί τίποτε. Η πράξη επαλήθευσε τις εκτιμήσεις μας. Γιατί αν είχε τότε εξασφαλισθεί δεν χρειαζόταν να ... ξαναεξασφαλισθεί και στο Ελσίνκι!

Τίποτε θετικό;

Οπωσδήποτε η πορεία της Τουρκίας προς την Ε.Ε. θα εξαναγκάσει το καθεστώς της σε υποχωρήσεις. Ο εκδημοκρατισμός του πολιτικού της συστήματος και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έστω και με αργά βήματα θα προχωρούν μέρα με τη μέρα. Η πολιτική των κανονιοφόρων θα βρίσκει όλο και λιγότερους υποστηρικτές, γιατί οι ίδιοι οι δυτικοευρωπαίοι θα χρειάζονται συνθήκες ηρεμίας και σταθερότητας για τις επενδύσεις τους.

Υπ’ αυτή την έννοια η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, στο βαθμό που θα εκδημοκρατικοποιείται και θα εξανθρωπίζεται το καθεστώς της, θα είναι θετική για τούς λαούς της και την ευρύτερη περιοχή μας.

Άξιζε επομένως να μην εμποδίζαμε αυτήν την προοπτική, με τον όρο ότι θα εξασφαλίζαμε, όντως καθαρές λύσεις για τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό.

ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΗΛΙΑΡΑΚΗΣ