- Η Προφητεία του Ιωνά για το Τέλος της Νινευί-Τέλος του Κόσμου (Α΄)
- Η Προφητεία του Ιωνά για το Τέλος της Νινευί-Τέλος του Κόσμου (Β΄)
- Μαρτυρίες από την Αγία Γραφή και τους Πατέρες, που επιβεβαιώνουν το πότε θα γίνει η Β΄Παρουσία (Εισαγωγικά)
- Το έτος της Δευτέρας Παρουσίας, το «18», και μέσα από τις αναστάσιμες ακολουθίες της Διακαινησίμου εβδομάδος
- Η αντίστροφη μέτρηση άρχισε για την Β΄Παρουσία... Μετανοήσατε όσο έχετε ακόμη ολίγον χρόνον!!!
- Ας Μετανοήσουμε ΟΛΟΙ, γιατί ΣΥΝΤΟΜΑ θα γίνει η Β΄ Παρουσία του Κ.Η.Ι. Χριστού!
1. Μαρτυρίες από την Αγία Γραφή και τους Αγίους Πατέρες που επιβεβαιώνουν το πότε θα γίνει η Β΄Παρουσία
Ενότητες
Φωτό & Βίντεο
Δημοφιλή Άρθρα
Εορτολόγιο (νέο ημ.)
12/10 Συμεών ο Νέος Θεολόγος *
ΟΣΙΟΣ ΣΥΜΕΩΝ, Ο ΝΕΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, γεννήθηκε το έτος 949 μ.Χ. στη Γαλάτη της Παφλαγονίας από γονείς ευσεβείς και εύπορους, τον Βασίλειο και την Θεοφανώ. Ο θείος του Βασίλειος, ο οποίος κατείχε υψηλή θέση στον αυτοκρατορικό οίκο της Κωνσταντινουπόλεως, προσέλαβε νωρίς τον ανεψιό του κοντά του, όπου, όπως ήταν φυσικό, έτυχε καλής παιδείας. Όμως ο Όσιος δεν έδινε προσοχή και δεν έδειχνε ενδιαφέρον για μάθηση.Κατά την εποχή αυτή ο Συμεών γνωρίστηκε με έναν μοναχό της περιωνύμου Μονής Στουδίου, ο οποίος ονομαζόταν, επίσης, Συμεών. Ο μοναχός αυτός έγινε από την αρχή ο πνευματικός του πατέρας. Όταν κατά το έτος 963 μ.Χ. πέθανε ο θείος του, ο Συμεών προσήλθε στη μονή του Στουδίου, όπου ζητούσε «τὸν ἐκ νεότ...
Περισσότερα »
Εορτολόγιο (παλαιό ημ.)
29/9 Κυριακός ο Αναχωρητής, Όσιος *
ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ο ΑΝΑΧΩΡΗΤΗΣ, ΟΣΙΟΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ Ο Όσιος Κυριακός ήταν άνθρωπος που καλλιεργούσε «ὑπομονήν, πραότητα» (Α’ προς Τιμόθεον, στ’ 11). Γι’ αυτό και πέτυχε στην ασκητική του ζωή. Γεννήθηκε στην Κόρινθο το 5ο αιώνα μ.Χ., από Ιερέα πατέρα, τον Ιωάννη. Τη μητέρα του την έλεγαν Ευδοξία και είχε αδελφό τον Αρχιεπίσκοπο Κορίνθου Πέτρο.Από ιερατικό, λοιπόν, γένος ο Κυριάκος, σε νεαρή ηλικία πήγε στα Ιεροσόλυμα και από εκεί στη Λαύρα του Μεγάλου Ευθυμίου. Εκεί, ο Μέγας Ευθύμιος, τον έκανε μοναχό και τον έστειλε στον ασκητή Γεράσιμο. Όταν πέθανε ο Γεράσιμος, ο Κυριακός επέστρεψε στη Λαύρα του Ευθυμίου, όπου με ζήλο καλλιεργούσε τις αρετές του, ώσπου κάποια στάση που έγινε στη Λαύρα του Ευθυμίου τον ανάγκασε να πάει στη Λαύρα του Σουκά. Ε...
Περισσότερα »
Newsletter
Δωρεά Στον Σύνδεσμό Μας
Η Προφητεία του Ιωνά για το Τέλος της Νινευί-Τέλος του Κόσμου (Α΄)
Σάββατο, 21 Σεπτεμβρίου 2019 - 17266 εμφανίσεις άρθρου
Η ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΙΩΝΑ
ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΝΙΝΕΥΙ-ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
(Μέρος Α΄)
(Για το Β΄Μέρος πατείστε εδώ...)
Πρώτη Δημοσίευσις 22/09/2016
«Και εκήρυξεν Ιωνάς και είπεν:
έτι τρεις ημέραι και Νινευή καταστραφήσεται...»
(Ιωνά γ΄, 4)
Επειδή πλησιάζει ο καιρός για τον ερχομόν της ενδόξου και Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου μας, άσχετα με το τι λέγουν, υποστηρίζουν και πιστεύουν οι περισσότεροι πεπτωκότες και προσκυνημένοι κληρικοί μοναχοί και λαϊκοί, (όπως π.χ. την γνωστή καραμέλα καί "μεγάλη σοφία" του... «ΟΥΔΕΙΣ ΓΝΩΡΙΖΕΙ»), ας δούμε κάποιες σημαντικές μαρτυρίες μέσα από την Αγία Γραφή, Παλαιά και Καινή Διαθήκη, καθώς και από τους Αγίους και θεοφόρους Πατέρες μας, προς επιβεβαίωση των όσων έχουμε πει και γράψει, καθώς και προς στήριξη των αδυνάτων και όλων των καλοπροαιρέτων αδελφών, αλλά και προς καταισχύνη των πονηρών και κακοπροαιρέτων, όπως λέγει πολύ εύστοχα και ο Μέγας Βασίλειος: «Ότι δει παν ρήμα ή πράγμα πιστούσθαι τη μαρτυρία της θεοπνεύστου Γραφής εις πληροφορίαν μεν των αγαθών, εντροπήν δε των πονηρών». (P.G. 31, 744)
Εισαγωγικά
Όλοι μας, αγαπητοί μου αδελφοί, γνωρίζουμε την ιστορία του Προφήτου Ιωνά, εις την Παλαιά Διαθήκη. Είναι δε πολύ θαυμαστόν και ασύλληπτον για τον κοινόν νουν, το πως ο Θεός οικονόμησε μέσα σε ένα περιστατικό και μία «απλή» διήγηση του Ιωνά, να περικλείσει και συμπεριλάβει τόσα πολλά και τόσα σπουδαία νοήματα, σχετικά με την Πίστη και διδασκαλία της Εκκλησίας μας, γεγονός που σε κάνει, όπως ο Απόστολος, να αναφωνήσεις με δέος: «Ω βάθος πλούτου και σοφίας και γνώσεως Θεού!» [1]
Εμείς εδώ, δυστυχώς, δεν θα ασχοληθούμε με την λεπτομερή και κατά στίχον ερμηνεία και ανάλυση του συγκεκριμένου αυτού βιβλίου.
Δεν είναι αυτός ο σκοπός μας∙ Στόχος μας είναι να επισημάνουμε και να τονίσουμε κάποια μόνον σημεία από το όλο κείμενο, τα οποία πιστεύουμε ότι έχουν ιδιαίτερη σημασία και κρύβουν πολλά και σπουδαία νοήματα, σχετικά με το θέμα μας.
«Θα εκθέσουμε βέβαια κατά τρόπο ωφέλιμο κατ’ αρχήν τα ιστορικά γεγονότα, και αφού αποσαφηνίσουμε αυτά κατά τρόπο ανάλογο και μεταπλάσσουμε όσο είναι δυνατόν την διήγηση από τον τύπο και την σκιά, θα κάνουμε σαφή διήγηση, με την βοήθεια του λόγου, προς το μυστήριο του Χριστού, έχοντας αυτόν ως τελικό σκοπό, αφού είναι αλήθεια, ότι "το τέλος του νόμου και των προφητών είναι ο Χριστός" (Ρωμ. ι΄,4). Εάν όμως συμβεί κάπου να κάνουμε λάθος ως προς το πραγματικό νόημά τους, εξαιτίας της λεπτότητας των εννοιών και της μεγάλης ασάφειάς τους, πρέπει να μας συγχωρήσουν αυτοί που θα τα διαβάσουν»,[2] λέγει χαρακτηριστικά ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας.
Έτσι λοιπόν, με την βοήθεια του Θεού θα προσπαθήσουμε, στηριζόμενοι εξ ολοκλήρου στην Αγία Γραφή και στους Αγίους και θεοφώτιστους Πατέρες μας, να προσεγγίσουμε, το κατά δύναμιν, κάποια σημεία από το θεόπνευστο αυτό κείμενο, δίδοντας τέσσερις παρόμοιες και σχετικές ερμηνείες.
Ας μην απορήσει δε κανείς, για το πως γίνεται να υπάρχουν ταυτόχρονα τόσες πολλές ερμηνείες για ένα και το αυτό θέμα.
Αυτό συμβαίνει πάρα πολύ συχνά, όπως βλέπουμε στους Αγίους και
θεοφόρους Πατέρες μας και στα φωτισμένα κείμενά τους.
Ενδεικτικά μόνον αναφέρω τους κάτωθι:
α) Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής (Φιλοκαλία Τομ. 14Β, σελ. 117 & 245)
β) Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας (ΕΠΕ 24, 455)
γ) Άγιος Ανδρέας Καισαρείας (P.G. 106, 337)
Πριν ξεκινήσουμε, να διευκρινήσουμε ότι στις ερμηνείες που θα ακολουθήσουν θα πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα, διότι υπάρχει ο κίνδυνος, να παρερμηνεύσει κανείς κάποια πράγματα και κάποιες λεπτομέρειες, εάν δεν προσέξει ή δεν γνωρίζει κάποιες γενικές αρχές σχετικά με τους συμβολισμούς, τους τύπους και τις σκιές της Παλαιάς Διαθήκης, αφού άλλο τύποι και άλλο η αλήθεια και η πραγματικότητα.
Ουδέποτε δε ο «τύπος», η «σκια», τα «σύμβολα» και οι «προτυπώσεις» δεν μπορούν να είναι ακριβώς ίδια με την αλήθεια, την ουσία και την πραγματικότητα.
Ούτε και γίνεται, σε καμμία περίπτωση, να εφαρμόζουν και να ταιριάζουν τα πάντα σε όλα τα αναφερόμενα, και να έχουν απόλυτη αντιστοιχία όλοι οι τύποι και συμβολισμοί, με την αλήθεια και την πραγματικότητα.
Λέγει πολύ εύστοχα ο θείος Χρυσόστομος:
«Θέλει να δείξει ότι είναι μεγάλη η συγγένεια της Παλαιάς προς την Καινήν Διαθήκη και ότι εκείνα ήταν τύπος αυτών και σκιά των μελλοντικών.... σε παρακαλώ δε να σκέπτεσαι (πνευματικά και ορθά) για την Παλαιά και για την Καινή Διαθήκη και να μη ζητάς όλη την ακρίβεια της αλήθειας στον τύπο... Και πρόσεξε τη συγγένεια του τύπου προς την αλήθεια και την υπεροχή της αλήθειας έναντι του τύπου. Γιατί δεν πρέπει ν’ αποξενωθεί ολοκληρωτικά ο τύπος από την αλήθεια, γιατί αλλιώς δε θα ήταν τύπος· ούτε πάλι πρέπει να εξισώνεται με την αλήθεια, επειδή έτσι πάλι και αυτός θα είναι αλήθεια, αλλά πρέπει να μένει στο δικό του μέτρο, και ούτε να έχει ολόκληρη την αλήθεια ούτε να τη στερείται όλη. Γιατί αν την έχει ολόκληρη, θα είναι πάλι και αυτός αλήθεια, αν όμως τη στερηθεί όλη, δεν μπορεί πια να είναι τύπος· πρέπει το ένα μέρος να έχει και το άλλο να το φυλάσσει για την αλήθεια. Μη λοιπόν μου ζητήσεις όλη την αλήθεια στην Παλαιά, αλλά και αν ακόμη λάβεις κάποιους μικρούς και ασαφείς υπαινιγμούς να το θεωρείς αυτό ικανοποιητικό». [3]
Αλλά και αυτά που λέγει κατωτέρω ο Άγιος και σοφός Κύριλλος Αλεξανδρείας, πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικά, κατατοπιστικά και χαρακτηριστικά για να κατανοήσουμε ακόμη καλύτερα το θέμα αυτό:
«Εικονίζεται λοιπόν και κατά κάποιο τρόπο διαμορφώνεται για μας το μυστήριο του Χριστού με όσα συνέβησαν στον θεσπέσιο Ιωνά, αλλ’ όμως νομίζω ότι πρέπει να πω εκείνο στους αναγνώστες μου. Όταν διατυπώνεται λόγος θεωρίας πνευματικής για ένα πρόσωπο που χρησιμοποιείται για να υποτυπώσει τον Σωτήρα μας Χριστό, είναι ανάγκη ο σοφός και ο γνώστης να εξετάζει ποιά πρέπει να θεωρεί άχρηστα για αυτόν το σκοπό του, και ποιά πάλι χρήσιμα και απαραίτητα και που πάρα πολύ από τη φύση τους ωφελούν τους ακροατές.
Ας φέρουμε ως παράδειγμα τον μακάριο Μωϋσή, ο οποίος παρουσίασε τον Ισραηλιτικό λαό στον Θεό στους πρόποδες του όρους Σινά και έγινε μεσολαβητής μεταξύ Θεού και ανθρώπων... Χρησιμοποιήθηκε λοιπόν ο Μωϋσής ως τύπος του Χριστού, αλλά δεν θα προσδώσομε σ’ αυτόν όλα τα σχετικά με τον Μωϋσή, για να μη βρεθούμε να λέμε και να πράττομε κάτι από τα άτοπα. Γιατί ο Μωϋσής ομολογούσε ότι και ισχνόφωνος ήταν, και βραδύγλωσσος, και ήταν ανίκανος για την αποστολή (Εξ. δ’, 10-13)... Ο Χριστός όμως δεν ήταν βραδύγλωσσος, ούτε βέβαια ισχνόφωνος όπως ο Μωϋσής, αλλ’ αυτός είναι η μεγάλη σάλπιγγα...
Ο Ααρών πάλι χρησιμοποιήθηκε ως τύπος του Εμμανουήλ έχοντας καταστεφθεί με την τιμή της αρχιερωσύνης, και μπαίνοντας μέσα στα Άγια των αγίων, και φορώντας εκείνη την ένδοξη και αξιοθαύμαστη στολή (Εξ. κη’, 1). Αλλά δεν θα αποδώσομε πάλι στον Χριστό όλα τα του Ααρών· γιατί δεν ήταν άμεμπτος τελείως· καθόσον επιτιμήθηκε κάποτε, επειδή μαζί με τη Μαρία κατηγόρησε τον Μωϋσή (Αριθμ. ιβ’, 1-2). Αλλ’ ήταν και από άλλη άποψη ένοχος, όταν οι Ισραηλίτες κατασκεύασαν ως θεό τον μόσχο στην έρημο (Εξ. λβ’, 4).
Δεν είναι λοιπόν όλα χρήσιμα για τις πνευματικές θεωρίες όσα λένε τα γράμματα και οι τύποι, αλλά αν παρουσιασθεί το πρόσωπο κάποιου που να έχει πάνω του τον τύπο του Χριστού, θα προσπεράσουμε εύλογα τα ανθρώπινα και θα σταθούμε στα αναγκαία μόνο, προσαρμόζοντας παντού το ωφέλιμο από τη φύση του στο σκοπό που επιδιώκουμε.
Έτσι λοιπόν θα σκεφθούμε και για τον Ιωνά. Γιατί μας παρουσιάζει τη μορφή του μυστηρίου του Χριστού. Αλλ’ όμως δεν είναι χρήσιμα και αναγκαία σ’ αυτό όλα όσα έχουν συμβεί σ’ αυτόν. Για παράδειγμα, στάλθηκε να κηρύξει στους Νινευίτες, αλλά ζήτησε να κρυφθεί από τον Θεό και τον βλέπομε να μην είναι πρόθυμος για την αποστολή του.
Στάλθηκε από τον Θεό και Πατέρα και ο Υιός να κηρύξει στους λαούς, αλλά δεν φάνηκε απρόθυμος για τη διακονία, ούτε και ζήτησε να κρυφθεί από τον Θεό. Παρακαλούσε ο προφήτης τους συνταξιδιώτες του πλοίου λέγοντας· "Πάρτε με και ρίξτε με στη θάλασσα και η θάλασσα θα γαληνέψει για σας" (α’, 12). Τον κατάπιε και το κήτος και στη συνέχεια τον εξήμεσε μετά τρεις ημέρες (Ματθ. ιβ’, 40), και έπειτα από αυτό πήγε στους Νινευίτες και έφερε εις πέρας τη διακονία. Και λυπήθηκε πολύ όταν ο Θεός έδειξε ευσπλαχνία στους Νινευίτες. Δέχθηκε και ο Χριστός εκούσια το θάνατο, έμεινε στην καρδιά της γης τρεις μέρες και τρεις νύχτες, και πάλι ξανάζησε και έπειτα από αυτό βάδισε στη Γαλιλαία και διετάχθηκε να κάνει αρχή του κηρύγματός του στα έθνη (Ματθ. δ’, 23). Δεν λυπήθηκε όμως βλέποντας να μετανοούν και να σώζονται, όπως βέβαια ο Ιωνάς.
Επομένως, αν δεν στρέψουμε όλον τον λόγο της ιστορίας στον σκοπό της πνευματικής θεωρίας, ας μη μας κατηγορήσει κανένας. Γιατί, όπως οι μέλισσες πετώντας στα λιβάδια και στα άνθη, μαζεύουν πάντοτε ό,τι είναι χρήσιμο για την κατασκευή των κηρυθρών, έτσι και ο σοφός ερμηνευτής, ερευνώντας την αγία και θεόπνευστη Γραφή, συγκεντρώνοντας πάντοτε όσα συντελούν στη διασάφηση των μυστηρίων του Χριστού και συνθέτοντάς τα, θα ολοκληρώσει ένα λόγο πρόσφορο και άμεμπτο». [4]
Έπειτα λοιπόν, απ’ όλα αυτά τα απαραίτητα διευκρινιστικά, ας έλθουμε να δούμε την πρώτη ερμηνεία της Προφητείας του Ιωνά.
Α΄ ΕΡΜΗΝΕΙΑ
Προφήτης Ιωνάς = Ιησούς Χριστός
Νινευίτες = Ειδωλολατρικά έθνη
Όπως είναι σε όλους μας γνωστόν, ο Προφήτης Ιωνάς ήταν τύπος του Ιησού Χριστού και η διαμονή του για τρεις μέρες στην κοιλία του κήτους, συμβόλιζε την τριήμερον Ταφήν και Ανάσταση του Κυρίου μας. Γι’ αυτό και ο ίδιος ο Χριστός παρομοίασε τον εαυτόν Του με τον Ιωνά, λέγοντας:
«Γενεά πονηρά και μοιχαλίς σημείον επιζητεί, και σημείον ου δοθήσεται αυτή ειμή το σημείον Ιωνά του προφήτου. ώσπερ γαρ εγένετο Ιωνᾶς ο προφήτης εν τη κοιλία του κήτους τρεις ημέρας και τρεις νύκτας, ούτως έσται και ο υιός του ανθρώπου εν τη καρδία της γης τρεις ημέρας και τρεις νύκτας». [5]
Και αλλού, «των δε όχλων επαθροιζομένων ήρξατο λέγειν· η γενεά αύτη γενεά πονηρά εστι· σημείον ζητεί, και σημείον ου δοθήσεται αυτή ει μη το σημείον Ιωνᾶ του προφήτου. καθώς γαρ εγένετο Ιωνᾶς σημείον τοις Νινευΐταις, ούτως έσται και ο υιός του ανθρώπου τη γενεά ταύτη σημείον». [6]
Και βέβαια, εάν προσέξει κανείς περισσότερο, θα διαπιστώσει ότι η τριήμερος ταφή δεν είναι ο μοναδικός συμβολισμός.
Όλη σχεδόν η ιστορία-Προφητεία του Ιωνά είναι ένας ασύλληπτος τύπος και συμβολισμός πολλών πραγμάτων και γεγονότων, όπως θα δούμε παρακάτω, όχι μόνον στην παρούσα ερμηνεία, αλλά και στις υπόλοιπες.
Ας δούμε λοιπόν την πρώτη μας ερμηνεία, όπου σύμφωνα με αυτήν, ο Προφήτης Ιωνάς συμβολίζει τον Ιησούν Χριστόν ενώ η πόλη Νινευή συμβολίζει τα ειδωλολατρικά έθνη.
Ο Προφήτης Ιωνάς λοιπόν, στάλθηκε να κηρύξη στους Νινευίτες, λόγω των πολλών και μεγάλων τους αμαρτιών.
Ο Ιωνάς όμως δείχνει ότι δεν υπακούει, εκ πρώτης όψεως, στην εντολή του Θεού. Στην προσπάθεια του δε, να «φύγει» μακριά από τον Θεό, μπαίνει σε ένα «πλοίο», το οποίο στην συνέχεια πέφτει σε σφοδρή θαλασσοταραχή και κινδυνεύει να «βυθισθεί».
Έπειτα βλέπουμε τον Ιωνά, ο οποίος ρίχνεται από το πλοίο μέσα στην τρικυμισμένη θάλασσα, να τον καταπίνει ένα μεγάλο κήτος, όπου και παραμένει στην κοιλία του για «τρεις μέρες», χωρίς όμως τελικά να πάθει το παραμικρόν. Αφού δε, βγαίνει ζωντανός από το κήτος, λαμβάνει για δεύτερη φορά εντολή από τον Θεόν, να πάει στους Νινευίτες και να κηρύξη μετάνοια, όπως και έπραξε.
Πράγματι βλέπουμε ότι και ο Χριστός, όταν εστάλη στην γη από τον Ουράνιο Πατέρα του, για να κηρύξη και να σώσει όλους τους ανθρώπους, αλλά κυρίως τους αμαρτωλούς και τα ειδωλολατρικά έθνη, στην αρχή, φαινομενικά, δεν το έπραξε. Σκόπιμα βέβαια, για να μην εύρουν δικαιολογία οι Εβραίοι να τον κατηγορήσουν σε κάτι. Εδώ τηρούσε τα πάντα και πάλι τον κατηγορούσαν, ότι παρέβαινε το Σάββατο και ότι δεν τηρούσε τον Νόμο του Μωϋσέως. Πόσο μάλλον εάν τους απέρριπτε από την αρχή και στρεφόταν στα έθνη!
Έτσι λοιπόν, όταν ήλθε στη γη ως άνθρωπος, έδειχνε να ενδιαφέρεται μόνο για το γένος Του, τους Ιουδαίους. Γι’ αυτό και τον βλέπουμε να λέει, «ουκ απεστάλην ει μη εις τα πρόβατα τα απολωλότα οίκου Ισραήλ» [7] και «εις οδόν εθνών μη απέλθητε... πορεύεσθε δε μάλλον προς τα πρόβατα τα απολωλότα οίκου Ισραήλ». [8]
Το «πλοίο» στο οποίο ανέβηκε ο Χριστός συμβόλιζε την «Εκκλησία», την Συναγωγή δηλαδή των Ιουδαίων και την διδασκαλία της Παλαιάς Διαθήκης. «Το πλοίον, ήταν τύπος της Συναγωγής των Ιουδαίων», [9] λέγει ο Άγιος Θεοφύλακτος.
Επειδή όμως όσοι ήταν μέσα στο πλοίο αυτό, δηλαδή μέσα στην Ιουδαϊκή Συναγωγή, όλος δηλαδή ο Εβραϊκός λαός, δεν αγαπούσαν πραγματικά τον Θεόν ούτε τηρούσαν τους Νόμους και τις εντολές Του, το «πλοίο» αυτό πέφτει σε σφοδρή θαλασσοταραχή και κινδυνεύει να «βυθισθεί», καταποντίζοντας όσους θα επέβαιναν σ’ αυτό.
Και πράγματι, το «πλοίο» αυτό θα είχε χαθεί και καταποντισθεί τελείως, εάν δεν πρόφθανε να ανέβει επάνω σ’ αυτό ο Μεσσίας και Σωτήρας τους Ιησούς Χριστός, ο οποίος ως άλλος Ιωνάς σηκώνει επάνω Του όλες τις αμαρτίες των επιβαινόντων, (αλλά και όλων των υπολοίπων ανθρώπων) και ζητάει ο ίδιος, εκούσια, να ριχθεί εις την φουρτουνιασμένη θάλασσα των πειρασμών και των αμαρτιών, για να σώσει όλους τους άλλους, κοπάζοντας ταυτόχρονα την τρικυμία και φέρνοντας έτσι την ποθητή γαλήνη και ηρεμία σε όλους.
Το ότι δε, στην συνέχεια, ο Ιωνάς πέφτει στην θάλασσα, καταπίνεται από ένα μεγάλο κήτος, και παραμένει στην κοιλία του για τρεις ημέρες και τρεις νύκτες χωρίς να πάθει το παραμικρόν, συμβολίζει όπως ήδη είδαμε, αλλά και γνωρίζουμε όλοι μας, τον Κύριόν μας Ιησού Χριστόν, ο οποίος κατά παρόμοιον τρόπον παραμένει τρεις ημέρες και τρεις νύκτες στον Άδη (κοιλία του κήτους) χωρίς να πάθει το παραμικρόν, χωρίς να δει το σώμα του κάποια φθορά ή αλλοίωση.
Μετά δε από τις τρεις αυτές ημέρες, ανασταίνεται από τους νεκρούς, σώζοντας από τον θάνατον και την αμαρτίαν όλο το ανθρώπινον γένος, και χαρίζοντας ταυτόχρονα σε όλους ειρήνη, χαρά, γαλήνη και ηρεμία.
«Νομίζω όμως ότι πρέπει, επειδή ο προφήτης έχει παραληφθεί ως τύπος της νοούμενης διακονίας του Χριστού, να προσθέσουμε κατ’ ανάγκη, ότι κινδύνευσε ολόκληρη η γη, καταχειμαζόταν το ανθρώπινο γένος, ορμώντας κατά κάποιο τρόπο εναντίον της τα κύματα της αμαρτίας, την κατέκλυζε φοβερή και ανυπόφορη ηδονή, σαν φοβερή τρικυμία ξεσηκωνόταν εναντίον της η φθορά, και άγριοι άνεμοι ξεσπούσαν επάνω της, εννοώ και του διαβόλου και των πονηρών δυνάμεων που βρίσκονταν κάτω από την εξουσία του και συνεργάζονταν μαζί του. Επειδή βρισκόμασταν σ’ αυτή την κατάσταση και μας σπλαχνίσθηκε ο Δημιουργός, έστειλε ο Θεός και Πατέρας από τον ουρανό τον Υιό του, ο οποίος, αφού έλαβε ανθρώπου σάρκα και έφτασε στη γη που κινδύνευε και χειμαζόταν, παρέδωσε τον εαυτό του με τη θέλησή του στο θάνατο για να σταματήσει την τρικυμία, να κοπάσει η θάλασσα και να γαληνέψει το κύμα και να λάβει τέλος η τρικυμία. Γιατί σωθήκαμε με το θάνατο του Χριστού. Και ο χειμώνας βέβαια πέρασε, η μπόρα έφυγε, τα κύματα ησύχασαν, ατόνησε η βία των ανέμων, και απλώθηκε πια βαθειά γαλήνη, και τώρα βρισκόμαστε σε πνευματική ηρεμία, αφού έπαθε για μας ο Χριστός», [10] μας λέγει σχετικά ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας.
Αμέσως μετά δε, βλέπουμε ότι όπως ο Ιωνάς λαμβάνει για δεύτερη φορά εντολή να πάει στους Νινευίτες και να κηρύξη μετάνοια, έτσι και ο Χριστός (εκ δευτέρου) προσκαλεί πλέον όλα τα έθνη να μετανοήσουν και να έλθουν κοντά Του για να σωθούν.
Γι’ αυτό και τώρα, όταν αποστέλλει τους μαθητάς Του στο σωτήριο κήρυγμα, λέγει: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη...». [11]
«Παραθεώρει δε μοι και τα του Κυρίου προς τα του Ιωνά. Ούτος προ του παθείν α έπαθεν, αποδιδράσκει την Νινευί· και ο Κύριος προ του πάθους, κατώκνει κηρύττειν τοις έθνεσιν, ος γε και τοις μαθηταίς απηγόρευεν εις οδόν εθνών μη ελθείν· πορεύεσθαι δε μάλλον ενετέλλετο προς τα πρόβατα τα απολωλότα οίκου Ισραήλ· επεί μηδέ αυτός αλλαχόσε, η εις ταύτα, αποσταλήναι. Επεί δε παθών, εν τη καρδία της γης τρεις ημέρας και τρεις νύκτας γένονε, και τάλλα, όσα προετύπου Ιωνάς, κατεδέξατο, και ανέβη αυτώ εκ φθοράς η ζωή· κηρύττει λοιπόν και τοις έθνεσι δια των αποστόλων, κατά το κήρυγμα το έμπροσθεν. Ου γαρ άλλα μεν τοις εξ Ισραήλ προ του πάθους, άλλα δε τοις έθνεσι μετά το πάθος παρέδωκεν· αλλ’ εν επί πάντας το Ευαγγέλιον, και μία η πίστις, και εν το βάπτισμα», [12] γράφει και ο Άγιος Θεοφύλακτος Βουλγαρίας.
Και πράγματι βλέπουμε ότι οι Νινευίτες, δηλαδή όλα τα ειδωλολατρικά έθνη με το κήρυγμα του Ιωνά, δηλαδή του Ιησού Χριστού και των Αποστόλων Του, μετανοούν δια τις αμαρτίες και κακίες τους, πιστεύουν στον Θεόν και ο Θεός τους συγχωρεί για όσα έπραξαν, τους αγκαλιάζει και τους κάνει και αυτούς αληθινά παιδιά Του, «λαόν περιούσιον» και μέλη της μίας Εκκλησίας Του.
Τα υπόλοιπα σημεία της Προφητείας του Ιωνά, θα τα δούμε στις επόμενες ερμηνείες.
Β΄ ΕΡΜΗΝΕΙΑ
Προφήτης Ιωνάς = Εβραϊκός λαός
Νινευίτες = Ειδωλολατρικά έθνη
Στην ερμηνεία αυτή βλέπουμε τον Προφήτη Ιωνά, που εδώ συμβολίζει τον Εβραϊκόν λαόν, όπως λένε οι Άγιοί μας, [13]να αποστέλλεται από τον Θεόν στους Νινευίτες, δηλαδή τα ειδωλολατρικά έθνη, για να τους κηρύξει μετάνοια, λόγω της μεγάλης κακίας και αποστασίας και να τους φέρει κοντά εις τον Θεόν.
Ο Ιωνάς όμως, που είναι Ιουδαίος στην καταγωγή και έχει την πίστη στον Έναν αληθινόν Θεόν, δεν υπακούει στην εντολή του Θεού γιατί έχει την πεποίθηση, ότι μόνον το Ιουδαϊκόν έθνος αξίζει να είναι κοντά στον Θεόν και να έχει την μέριμνα, την φροντίδα, την προστασία και την αγάπη Του και κανένα άλλο έθνος. Όλοι οι υπόλοιποι λαοί, εξαιτίας της απιστίας τους απέναντι στον αληθινό Θεό, δεν αξίζουν την αγάπη, την εύνοια και την μέριμνά Του.
Το έθνος των Ιουδαίων, λοιπόν, αμέλησε το χρέος και την αποστολή που είχε, όχι μόνον να παραμείνει το ίδιο κοντά στον αληθινόν Θεόν, αλλά και να φέρει στο φως της επιγνώσεως και όλα τα υπόλοιπα έθνη.
Μάλιστα, επιπροσθέτως, επειδή οι Ιουδαίοι πίστευαν ότι μόνον εντός των ορίων του Ισραήλ υπήρχε ο Θεός, βλέπουμε τον Ιωνά, στην συνέχεια να προσπαθεί να φύγει από τα όρια του Ισραήλ, αφού έτσι πίστευε ότι θα «ξεφύγει» από το πρόσωπον του Θεού, άρα και από την «τιμωρία» Του.
«Ουκ αγνοητέον δε, ως την του Ιωνά παρακοήν, και φυγήν, και τ’ άλλα, ουδόλως παρεδέξαντό τινες καθ’ ιστορίαν γενέσθαι. Αλλ’ επειδήπερ, φασίν, εώρα την του Ισραήλ έκπτωσιν, και μεταβαίνουσαν εις τα έθνη την προφητικήν χάριν ησθάνετο, δια τούτο υποχωρεί τω κυρύγματι, και αναβάλλεται το επίταγμα». [14]
Στην προσπάθεια του δε, να «φύγει» μακριά από τον Θεό, μπαίνει σε ένα «πλοίο», το οποίον συμβολίζει την «Εκκλησία», την Συναγωγή δηλαδή των Ιουδαίων και την διδασκαλία της Παλαιάς Διαθήκης. «Και άλλως δε φασί τινες... το πλοίον, τύπος ήτο της των Ιουδαίων Συναγωγής». [15]
Το «πλοίο» αυτό, πέφτει σε σφοδρή θαλασσοταραχή και κινδυνεύει να «βυθισθεί», επειδή οι επιβάτες του, δηλαδή ο Εβραϊκός λαός, παρήκουσαν το θέλημα του Θεού, αλλά και διότι λόγω των πολλών και μεγάλων τους αμαρτημάτων, επισύρουν την δίκαιη «τιμωρία» του Θεού.
Έπειτα βλέπουμε τον Ιωνά, ο οποίος ρίχνεται από το πλοίο μέσα στην τρικυμισμένη θάλασσα, να τον καταπίνει ένα μεγάλο κήτος, στην κοιλιά του οποίου θα παραμείνει για «τρεις ημέρες», χωρίς όμως τελικά να πάθει το παραμικρόν. Αφού δε, τον βγάζει στην στεριά ζωντανό, λαμβάνει για δεύτερη φορά εντολή να πάει στους Νινευίτες και να κηρύξη μετάνοια, όπως και έπραξε τελικά.
Κατά παρόμοιον τρόπον και ο Εβραϊκός λαός, στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, ο οποίος ως Εβραίος, καταγόμενος από την φυλή του Ιούδα και το γένος του Δαυίδ, με την Σταυρική Του θυσία, σήκωσε και πήρε επάνω Του όλας τας αμαρτίας του κόσμου, άρα και του λαού Του, παραμένει τρεις ημέρες και τρεις νύκτες στον Άδη (κοιλία του κήτους) χωρίς να πάθει το παραμικρόν. Έπειτα ελευθερώνεται και τώρα πλέον στέλλεται εκ δευτέρου, μέσω πλέον των πιστευσάντων Εβραίων (Απόστολοι και άλλοι μαθητές του Χριστού), να κηρύξουν και να προσκαλέσουν όλα τα έθνη να μετανοήσουν και να έλθουν κοντά στον Θεόν «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη...». [16]
Οι Νινευίτες, δηλαδή τα ειδωλολατρικά έθνη, με το κήρυγμα του Ιωνά (Εβραίων Αποστόλων) μετανοούν δια τις αμαρτίες και κακίες τους, πιστεύουν εις τον Θεόν και ο Θεός τους συγχωρεί για όσα έπραξαν, τους αγκαλιάζει και τους κάνει και αυτούς παιδιά Του, «λαόν περιούσιον» και μέλη της Εκκλησίας Του.
Αυτό όμως «λυπεί», με την καλή έννοια της λέξεως, τον Ιωνά, δηλαδή τους Εβραίους μαθητές του Χριστού, όχι γιατί δεν είχαν αγάπη μέσα τους, η δεν ήθελαν να σωθούν τα άλλα έθνη, η για άλλο τι εμπαθές, αλλά γιατί έβλεπαν ότι ενώ μετανοούσαν και πίστευαν άλλοι λαοί που δεν είχαν καμμία σχέση μέχρι τότε, με την αλήθεια και τον αληθινόν Θεόν, ο δικός τους λαός, οι δικοί τους άνθρωποι, απιστούσαν και έμεναν έξω του «νυμφώνος».
«Παρόμοια προκαλούσε ομολογουμένως λύπη στους αγίους αποστόλους και ευαγγελιστές επειδή οι Ισραηλίτες εξέπιπταν από τη χάρη του Θεού, ωστόσο αποχωρίζονταν από αυτόν, αν και χωρίς να το θέλουν, και επειδή το ήθελε ο Θεός, και εξαιτίας της αγάπης τους στον Χριστό. Αλλά και ο θεόπνευστος Παύλος (Ρωμ. θ ,2) γράφει· “’Εχω μεγάλη λύπη και συνεχή πόνο στην καρδιά μου. Θα ευχόμουν πραγματικά να γίνω εγώ ο ίδιος ανάθεμα και να βρεθώ μακριά από τον Χριστό,για χάρη των αδελφών μου, των φυσικών συγγενών μου, που είναι οι Ισραηλίτες”». [17]
«Και λυπείται, ο Ιωνάς όχι επειδή αυτοί (οι Νινευίτες) σώζονται, αλλά διότι η δική του φυλή και οι συγγενείς του αποβάλλονται». [18]
Η ακόμη θα μπορούσαμε να πούμε, ότι οι Εβραίοι σαν έθνος γενικώτερα, βλέποντας τα ειδωλολατρικά έθνη να μετανοούν και να πιστεύουν στον Θεόν και Εκείνος να τους δέχεται και να τους αγκαλιάζει, λυπούνται όπως ο Ιωνάς, γιατί βλέπουν ξαφνικά άλλους να τους παίρνουν την θέση, να χάνουν την πρωτοκαθεδρία τους και να ανατρέπονται όλα όσα πίστευαν για την μοναδικότητά τους ως έθνος, ότι αυτοί δηλαδή είναι ο «περιούσιος λαός του Θεού», [19] και οι μοναδικοί κληρονόμοι της Βασιλείας Του. (Ας ενθυμηθούμε και τον πρωτότοκον υιόν της παραβολής του Ασώτου). Κακώς και αδίκως όμως, γιατί· «ουκ έστι προσωπολήπτης ο Θεός, αλλ’ εν παντί έθνει ο φοβούμενος αυτόν και εργαζόμενος δικαιοσύνην δεκτός αυτώ εστι». [20]
Γι’ αυτό λοιπόν βλέπουμε τον Ιωνά (=Εβραϊκό λαό) να κάθεται απέναντι από την πόλη για να δει, αφού περάσουν οι «τρεις ημέρες», εάν ο Θεός θα τιμωρήσει και καταστρέψει τελικά τους Νινευίτας. Δηλαδή, εάν τελικά ξανααλλάξει γνώμη ο Θεός και απομακρύνει από κοντά Του τα έθνη, αγκαλιάζοντας και πάλιν μόνον τους Εβραίους.
Εκεί που καθόταν ο Ιωνάς, δηλαδή ο Εβραϊκός λαός, ο Θεός προστάζει και φυτρώνει μία κολοκύνθα, η οποία μεγαλώνει πολύ σύντομα, μέσα σε μία νύκτα και δημιουργεί μία «σκια» με τα φύλλα της στον Ιωνά, κάνοντάς τον να ανακουφιστεί από την ζέστη και να χαρεί ιδιαίτερα.
Δυστυχώς όμως την επομένη το πρωί, ο Θεός διατάσσει την κολοκύνθα να ξεραθεί και ο Ιωνάς πλέον περίλυπος παραπονείται στον Θεό, γιατί να συμβεί αυτό.
Η κολοκύνθα αυτή, συμβολίζει τον Μωσαϊκό Νόμο και την Παλαιά Διαθήκη η οποία ήταν «σκια», τύπος και προτύπωση της Καινής, της Χάριτος και της Αλήθειας, γι’ αυτό και μόλις βγήκε την επομένη, «την επαύριον» (Ιων. δ’, 7) ο ήλιος, όταν ήλθε δηλαδή ο Χριστός, ο νοητός Ήλιος της δικαιοσύνης, φωτίζοντας τα πάντα με «το φως της γνώσεως το αληθινόν», αυτή η «σκια» εξηφανίσθη, όπως έπαψε να υπάρχει και να ισχύει ο Νόμος και οι τύποι της Παλαιάς Διαθήκης.
Με άλλα λόγια δηλαδή, ο νόμος του Χριστού, συμπλήρωσε και τελειοποίησε τον Νόμο του Μωϋσέως. Ο ήλιος-Χριστός, εξήρανε την κολοκύνθα-Νόμο.
«Υπό τη σκηνή κάθηται, τη παροδική διαθήκη περιέπων ταύτην, και δειν λέγων περιτέμνεσθαι και τα Μωσέως έθη τηρείν, και τη σκια της κολοκύνθης επαναπαύεται, ην είναι τον νόμον μανθάνομεν, υπό νύκτα τε γεννηθέντα, ότε δηλαδή νυξ εκράτει της αμαρτίας (νόμος γαρ των παραβάσεων χάριν προσετέλεσε), και απολλόμενον υπό νύκτα· κατήργηται γαρ, ότε ουκ ηδύνατο της ρηθείσης νυκτός έξω γενέσθαι». [21]
_________
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. Ρωμ. ια’, 33
2. Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας ΕΠΕ 4, 13
3. Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου ΕΠΕ 27, 233-5
4. Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας ΕΠΕ 24, 407 & P.G. 71, 600
5. Ματθ. ιβ’, 39-40
6. Λουκ. ια’, 29-30
7. Ματθ. ιε’, 24
8. Ματθ. ι’, 5-6
9. «Και άλλως δε φασί τινες... το πλοίον, τύπος ήτο της των Ιουδαίων Συναγωγής» (Αγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 933)
10. Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας ΕΠΕ, 24, 435
11. Ματθ. κη’, 19
12. Αγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 944
13. Αγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 960
14. Αγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 960
15. Αγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 933
16. Ματθ. κη’, 19
17. Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, ΕΠΕ 4, 185
18. «Και λυπείται, (ο Ιωνάς) ουχ ότι ούτοι σώζονται, αλλ’ ότι οι αυτού φυλέται και συγγενείς αποβάλλονται» (Αγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 961)
19. «έσεσθέ μοι λαός περιούσιος από πάντων των εθνών»Εξ. ιθ’, 5
20. Πραξ. ι’, 34-35
21. Αγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 961
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΑΡΘΡΟ ΣΕ ΠΟΛΥΤΟΝΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
Η ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΙΩΝΑ
ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΝΙΝΕΥΙ-ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
(Μέρος Α΄)
Ἐπειδή πλησιάζει ὁ καιρός γιά τόν ἐρχομόν τῆς ἐνδόξου καί Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου μας, τήν 25η Μαρτίου 2018, ἄσχετα μέ τό τί λέγουν, ὑποστηρίζουν καί πιστεύουν οἱ περισσότεροι πεπτωκότες καί προσκυνημένοι κληρικοί μοναχοί καί λαϊκοί, (ὅπως π.χ. τήν γνωστή καραμέλα καί "μεγάλη σοφία" τοῦ... «ΟΥΔΕΙΣ ΓΝΩΡΙΖΕΙ»), ἄς δοῦμε κάποιες σημαντικές μαρτυρίες μέσα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, Παλαιά καί Καινή Διαθήκη, καθώς καί ἀπό τούς Ἁγίους καί θεοφόρους Πατέρες μας, πρός ἐπιβεβαίωση τῶν ὅσων ἔχουμε πεῖ καί γράψει, καθώς καί πρός στήριξη τῶν ἀδυνάτων καί ὅλων τῶν καλοπροαιρέτων ἀδελφῶν, ἀλλά καί πρός καταισχύνη τῶν πονηρῶν καί κακοπροαιρέτων, ὅπως λέγει πολύ εὔστοχα καί ὁ Μέγας Βασίλειος: «Ὅτι δεῖ πᾶν ῥῆμα ἢ πρᾶγμα πιστοῦσθαι τῇ μαρτυρίᾳ τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς εἰς πληροφορίαν μὲν τῶν ἀγαθῶν, ἐντροπὴν δὲ τῶν πονηρῶν».
Ὅλοι μας, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, γνωρίζουμε τήν ἱστορία τοῦ Προφήτου Ἰωνᾶ, εἰς τήν Παλαιά Διαθήκη. Εἶναι δέ πολύ θαυμαστόν καί ἀσύλληπτον γιά τόν κοινόν νοῦν, τό πῶς ὁ Θεός οἰκονόμησε μέσα σέ ἕνα περιστατικό καί μία «ἁπλή» διήγηση τοῦ Ἰωνᾶ, νά περικλείσει καί συμπεριλάβει τόσα πολλά καί τόσα σπουδαῖα νοήματα, σχετικά μέ τήν Πίστη καί διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, γεγονός πού σέ κάνει, ὅπως ὁ Ἀπόστολος, νά ἀναφωνήσεις μέ δέος: «Ὦ βάθος πλούτου καί σοφίας καί γνώσεως Θεοῦ!» [1]
Ἐμεῖς ἐδῶ, δυστυχῶς, δέν θά ἀσχοληθοῦμε μέ τήν λεπτομερῆ καί κατά στίχον ἑρμηνεία καί ἀνάλυση τοῦ συγκεκριμένου αὐτοῦ βιβλίου.
Δέν εἶναι αὐτός ὁ σκοπός μας∙ Στόχος μας εἶναι νά ἐπισημάνουμε καί νά τονίσουμε κάποια μόνον σημεῖα ἀπό τό ὅλο κείμενο, τά ὁποῖα πιστεύουμε ὅτι ἔχουν ἰδιαίτερη σημασία καί κρύβουν πολλά καί σπουδαῖα νοήματα, σχετικά μέ τό θέμα μας.
«Θά ἐκθέσουμε βέβαια κατά τρόπο ὠφέλιμο κατ’ ἀρχήν τά ἱστορικά γεγονότα, καί ἀφοῦ ἀποσαφηνίσουμε αὐτά κατά τρόπο ἀνάλογο καί μεταπλάσσουμε ὅσο εἶναι δυνατόν τή διήγηση ἀπό τόν τύπο καί τή σκιά, θά κάνουμε σαφῆ διήγηση, μέ τή βοήθεια τοῦ λόγου, πρός τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ, ἔχοντας αὐτόν ὡς τελικό σκοπό, ἀφοῦ εἶναι ἀλήθεια, ὅτι "τό τέλος τοῦ νόμου καί τῶν προφητῶν εἶναι ὁ Χριστός" (Ρωμ. ι΄,4). Ἐάν ὅμως συμβεῖ κάπου νά κάνουμε λάθος ὡς πρός τό πραγματικό νόημά τους, ἐξαιτίας τῆς λεπτότητας τῶν ἐννοιῶν καί τῆς μεγάλης ἀσάφειάς τους, πρέπει νά μᾶς συγχωρήσουν αὐτοί πού θά τά διαβάσουν», [2] μᾶς λέγει χαρακτηριστικά ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας.
Ἔτσι λοιπόν, μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ θά προσπαθήσουμε, στηριζόμενοι ἐξ ὁλοκλήρου στήν Ἁγία Γραφή καί στούς Ἁγίους καί θεοφώτιστους Πατέρες μας, νά προσεγγίσουμε, τό κατά δύναμιν, κάποια σημεῖα ἀπό τό θεόπνευστο αὐτό κείμενο, δίδοντας τέσσερις παρόμοιες καί σχετικές ἑρμηνεῖες.
Ἄς μήν ἀπορήσει δέ κανείς, γιά τό πῶς γίνεται νά ὑπάρχουν ταυτόχρονα τόσες πολλές ἑρμηνεῖες γιά ἕνα καί τό αὐτό θέμα.
Αὐτό συμβαίνει πάρα πολύ συχνά, ὅπως βλέπουμε στούς Ἁγίους καί
θεοφόρους Πατέρες μας καί στά φωτισμένα κείμενά τους.
Ἐνδεικτικά μόνον ἀναφέρω τούς κάτωθι:
α) Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής (Φιλοκαλία Τόμ. 14Β, σελ. 117 & 245)
β) Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας (ΕΠΕ 24, 455)
γ) Ἅγιος Ἀνδρέας Καισαρείας (P.G. 106, 337)
Πρίν ξεκινήσουμε, νά διευκρινήσουμε ὅτι στίς ἑρμηνεῖες πού θά ἀκολουθήσουν θά πρέπει νά προσέξουμε ἰδιαίτερα, διότι ὑπάρχει ὁ κίνδυνος, νά παρερμηνεύσει κανείς κάποια πράγματα καί κάποιες λεπτομέρειες, ἐάν δέν προσέξει ἤ δέν γνωρίζει κάποιες γενικές ἀρχές σχετικά μέ τούς συμβολισμούς, τούς τύπους καί τίς σκιές τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἀφοῦ ἄλλο τύποι καί ἄλλο ἡ ἀλήθεια καί ἡ πραγματικότητα.
Οὐδέποτε δέ ὁ «τύπος», ἡ «σκιά», τά «σύμβολα» καί οἱ «προτυπώσεις» δέν μποροῦν νά εἶναι ἀκριβῶς ἴδια μέ τήν ἀλήθεια, τήν οὐσία καί τήν πραγματικότητα.
Οὔτε καί γίνεται, σέ καμμία περίπτωση, νά ἐφαρμόζουν καί νά ταιριάζουν τά πάντα σέ ὅλα τά ἀναφερόμενα, καί νά ἔχουν ἀπόλυτη ἀντιστοιχία ὅλοι οἱ τύποι καί συμβολισμοί, μέ τήν ἀλήθεια καί τήν πραγματικότητα.
Λέγει πολύ εὔστοχα ὁ θεῖος Χρυσόστομος:
«Θέλει νά δείξει ὅτι εἶναι μεγάλη ἡ συγγένεια τῆς Παλαιᾶς πρός τήν Καινήν Διαθήκη καί ὅτι ἐκεῖνα ἦταν τύπος αὐτῶν καί σκιά τῶν μελλοντικῶν.... σέ παρακαλῶ δέ νά σκέπτεσαι (πνευματικά καί ὀρθά) γιά τήν Παλαιά καί γιά τήν Καινή Διαθήκη καί νά μή ζητᾶς ὅλη τήν ἀκρίβεια τῆς ἀλήθειας στόν τύπο... Καί πρόσεξε τή συγγένεια τοῦ τύπου πρός τήν ἀλήθεια καί τήν ὑπεροχή τῆς ἀλήθειας ἔναντι τοῦ τύπου. Γιατί δέν πρέπει ν’ ἀποξενωθεῖ ὁλοκληρωτικά ὁ τύπος ἀπό τήν ἀλήθεια, γιατί ἀλλιῶς δέ θά ἦταν τύπος· οὔτε πάλι πρέπει νά ἐξισώνεται μέ τήν ἀλήθεια, ἐπειδή ἔτσι πάλι καί αὐτός θά εἶναι ἀλήθεια, ἀλλά πρέπει νά μένει στό δικό του μέτρο, καί οὔτε νά ἔχει ὁλόκληρη τήν ἀλήθεια οὔτε νά τή στερεῖται ὅλη. Γιατί ἄν τήν ἔχει ὁλόκληρη, θά εἶναι πάλι καί αὐτός ἀλήθεια, ἄν ὅμως τή στερηθεῖ ὅλη, δέν μπορεῖ πιά νά εἶναι τύπος· πρέπει τό ἕνα μέρος νά ἔχει καί τό ἄλλο νά τό φυλάσσει γιά τήν ἀλήθεια. Μή λοιπόν μοῦ ζητήσεις ὅλη τήν ἀλήθεια στήν Παλαιά, ἀλλά καί ἄν ἀκόμη λάβεις κάποιους μικρούς καί ἀσαφεῖς ὑπαινιγμούς νά τό θεωρεῖς αὐτό ἱκανοποιητικό». [3]
Ἀλλά καί αὐτά πού λέγει κατωτέρω ὁ Ἅγιος καί σοφός Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, πιστεύω ὅτι εἶναι πολύ σημαντικά, κατατοπιστικά καί χαρακτηριστικά γιά νά κατανοήσουμε ἀκόμη καλύτερα τό θέμα αὐτό:
«Εἰκονίζεται λοιπόν καί κατά κάποιο τρόπο διαμορφώνεται γιά μᾶς τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ μέ ὅσα συνέβησαν στόν θεσπέσιο Ἰωνᾶ, ἀλλ’ ὅμως νομίζω ὅτι πρέπει νά πῶ ἐκεῖνο στούς ἀναγνῶστες μου. Ὅταν διατυπώνεται λόγος θεωρίας πνευματικῆς γιά ἕνα πρόσωπο πού χρησιμοποιεῖται γιά νά ὑποτυπώσει τόν Σωτήρα μας Χριστό, εἶναι ἀνάγκη ὁ σοφός καί ὁ γνώστης νά ἐξετάζει ποιά πρέπει νά θεωρεῖ ἄχρηστα γιά αὐτόν τό σκοπό του, καί ποιά πάλι χρήσιμα καί ἀπαραίτητα καί πού πάρα πολύ ἀπό τή φύση τους ὠφελοῦν τούς ἀκροατές.
Ἄς φέρουμε ὡς παράδειγμα τόν μακάριο Μωϋσῆ, ὁ ὁποῖος παρουσίασε τόν Ἰσραηλιτικό λαό στόν Θεό στούς πρόποδες τοῦ ὄρους Σινᾶ καί ἔγινε μεσολαβητής μεταξύ Θεοῦ καί ἀνθρώπων... Χρησιμοποιήθηκε λοιπόν ὁ Μωϋσῆς ὡς τύπος τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά δέν θά προσδώσομε σ’ αὐτόν ὅλα τά σχετικά μέ τόν Μωϋσῆ, γιά νά μή βρεθοῦμε νά λέμε καί νά πράττομε κάτι ἀπό τά ἄτοπα. Γιατί ὁ Μωϋσῆς ὁμολογοῦσε ὅτι καί ἰσχνόφωνος ἦταν, καί βραδύγλωσσος, καί ἦταν ἀνίκανος γιά τήν ἀποστολή (Ἐξ. δ’, 10-13)... Ὁ Χριστός ὅμως δέν ἦταν βραδύγλωσσος, οὔτε βέβαια ἰσχνόφωνος ὅπως ὁ Μωϋσῆς, ἀλλ’ αὐτός εἶναι ἡ μεγάλη σάλπιγγα...
Ὁ Ἀαρών πάλι χρησιμοποιήθηκε ὡς τύπος τοῦ Ἐμμανουήλ ἔχοντας καταστεφθεῖ μέ τήν τιμή τῆς ἀρχιερωσύνης, καί μπαίνοντας μέσα στά Ἅγια τῶν ἁγίων, καί φορώντας ἐκείνη τήν ἔνδοξη καί ἀξιοθαύμαστη στολή (Ἐξ. κη’, 1). Ἀλλά δέν θά ἀποδώσομε πάλι στόν Χριστό ὅλα τά τοῦ Ἀαρών· γιατί δέν ἦταν ἄμεμπτος τελείως· καθόσον ἐπιτιμήθηκε κάποτε, ἐπειδή μαζί μέ τή Μαρία κατηγόρησε τόν Μωϋσῆ (Ἀριθμ. ιβ’, 1-2). Ἀλλ’ ἦταν καί ἀπό ἄλλη ἄποψη ἔνοχος, ὅταν οἱ Ἰσραηλῖτες κατασκεύασαν ὡς θεό τόν μόσχο στήν ἔρημο (Ἐξ. λβ’, 4).
Δέν εἶναι λοιπόν ὅλα χρήσιμα γιά τίς πνευματικές θεωρίες ὅσα λένε τά γράμματα καί οἱ τύποι, ἀλλά ἄν παρουσιασθεῖ τό πρόσωπο κάποιου πού νά ἔχει πάνω του τόν τύπο τοῦ Χριστοῦ, θά προσπεράσουμε εὔλογα τά ἀνθρώπινα καί θά σταθοῦμε στά ἀναγκαῖα μόνο, προσαρμόζοντας παντοῦ τό ὠφέλιμο ἀπό τή φύση του στό σκοπό πού ἐπιδιώκουμε.
Ἔτσι λοιπόν θά σκεφθοῦμε καί γιά τόν Ἰωνᾶ. Γιατί μᾶς παρουσιάζει τή μορφή τοῦ μυστηρίου τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλ’ ὅμως δέν εἶναι χρήσιμα καί ἀναγκαῖα σ’ αὐτό ὅλα ὅσα ἔχουν συμβεῖ σ’ αὐτόν. Γιά παράδειγμα, στάλθηκε νά κηρύξει στούς Νινευῒτες, ἀλλά ζήτησε νά κρυφθεῖ ἀπό τόν Θεό καί τόν βλέπομε νά μήν εἶναι πρόθυμος γιά τήν ἀποστολή του.
Στάλθηκε ἀπό τόν Θεό καί Πατέρα καί ὁ Υἱός νά κηρύξει στούς λαούς, ἀλλά δέν φάνηκε ἀπρόθυμος γιά τή διακονία, οὔτε καί ζήτησε νά κρυφθεῖ ἀπό τόν Θεό. Παρακαλοῦσε ὁ προφήτης τούς συνταξιδιῶτες τοῦ πλοίου λέγοντας· "Πάρτε με καί ρίξτε με στή θάλασσα καί ἡ θάλασσα θά γαληνέψει γιά σᾶς" (α’, 12). Τόν κατάπιε καί τό κῆτος καί στή συνέχεια τόν ἐξήμεσε μετά τρεῖς ἡμέρες (Ματθ. ιβ’, 40), καί ἔπειτα ἀπό αὐτό πῆγε στούς Νινευῒτες καί ἔφερε εἰς πέρας τή διακονία. Καί λυπήθηκε πολύ ὅταν ὁ Θεός ἔδειξε εὐσπλαχνία στούς Νινευῒτες. Δέχθηκε καί ὁ Χριστός ἑκούσια τό θάνατο, ἔμεινε στήν καρδιά τῆς γῆς τρεῖς μέρες καί τρεῖς νύχτες, καί πάλι ξανάζησε καί ἔπειτα ἀπό αὐτό βάδισε στή Γαλιλαία καί διετάχθηκε νά κάνει ἀρχή τοῦ κηρύγματός του στά ἔθνη (Ματθ. δ’, 23). Δέν λυπήθηκε ὅμως βλέποντας νά μετανοοῦν καί νά σώζονται, ὅπως βέβαια ὁ Ἰωνᾶς.
Ἑπομένως, ἄν δέν στρέψουμε ὅλον τόν λόγο τῆς ἱστορίας στόν σκοπό τῆς πνευματικῆς θεωρίας, ἄς μή μᾶς κατηγορήσει κανένας. Γιατί, ὅπως οἱ μέλισσες πετώντας στά λιβάδια καί στά ἄνθη, μαζεύουν πάντοτε ὅ,τι εἶναι χρήσιμο γιά τήν κατασκευή τῶν κηρυθρῶν, ἔτσι καί ὁ σοφός ἑρμηνευτής, ἐρευνώντας τήν ἁγία καί θεόπνευστη Γραφή, συγκεντρώνοντας πάντοτε ὅσα συντελοῦν στή διασάφηση τῶν μυστηρίων τοῦ Χριστοῦ καί συνθέτοντάς τα, θά ὁλοκληρώσει ἕνα λόγο πρόσφορο καί ἄμεμπτο». [4]
Ἔπειτα λοιπόν, ἀπ’ ὅλα αὐτά τά ἀπαραίτητα διευκρινιστικά, ἄς ἔλθουμε νά δοῦμε τήν πρώτη ἑρμηνεία τῆς Προφητείας τοῦ Ἰωνᾶ.
Α΄ ΕΡΜΗΝΕΙΑ
Προφήτης Ἰωνᾶς = Ἰησοῦς Χριστός
Νινευῒτες = Εἰδωλολατρικά ἔθνη
Ὅπως εἶναι σέ ὅλους μας γνωστόν, ὁ Προφήτης Ἰωνᾶς ἦταν τύπος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἡ διαμονή του γιά τρεῖς μέρες στήν κοιλία τοῦ κήτους, συμβόλιζε τήν τριήμερον Ταφήν καί Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας. Γι’ αὐτό καί ὁ ἴδιος ὁ Χριστός παρομοίασε τόν ἑαυτόν Του μέ τόν Ἰωνᾶ, λέγοντας:
«Γενεά πονηρά καί μοιχαλίς σημεῖον ἐπιζητεῖ, καί σημεῖον οὐ δοθήσεται αὐτῇ εἰμή τό σημεῖον Ἰωνᾶ τοῦ προφήτου. ὥσπερ γὰρ ἐγένετο ᾿Ιωνᾶς ὁ προφήτης ἐν τῇ κοιλίᾳ τοῦ κήτους τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας, οὕτως ἔσται καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας». [5]
Καί ἀλλοῦ, «τῶν δὲ ὄχλων ἐπαθροιζομένων ἤρξατο λέγειν· ἡ γενεὰ αὕτη γενεὰ πονηρά ἐστι· σημεῖον ζητεῖ, καὶ σημεῖον οὐ δοθήσεται αὐτῇ εἰ μὴ τὸ σημεῖον ᾿Ιωνᾶ τοῦ προφήτου. καθὼς γὰρ ἐγένετο ᾿Ιωνᾶς σημεῖον τοῖς Νινευΐταις, οὕτως ἔσται καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου τῇ γενεᾷ ταύτῃ σημεῖον». [6]
Καί βέβαια, ἐάν προσέξει κανείς περισσότερο, θά διαπιστώσει ὅτι ἡ τριήμερος ταφή δέν εἶναι ὁ μοναδικός συμβολισμός.
Ὅλη σχεδόν ἡ ἱστορία-Προφητεία τοῦ Ἰωνᾶ εἶναι ἕνας ἀσύλληπτος τύπος καί συμβολισμός πολλῶν πραγμάτων καί γεγονότων, ὅπως θά δοῦμε παρακάτω, ὄχι μόνον στήν παρούσα ἑρμηνεία, ἀλλά καί στίς ὑπόλοιπες.
Ἄς δοῦμε λοιπόν τήν πρώτη μας ἑρμηνεία, ὅπου σύμφωνα μέ αὐτήν, ὁ Προφήτης Ἰωνᾶς συμβολίζει τόν Ἰησοῦν Χριστόν ἐνῶ ἡ πόλη Νινευή συμβολίζει τά εἰδωλολατρικά ἔθνη.
Ὁ Προφήτης Ἰωνᾶς λοιπόν, στάλθηκε νά κηρύξη στούς Νινευῒτες, λόγῳ τῶν πολλῶν καί μεγάλων τους ἁμαρτιῶν.
Ὁ Ἰωνᾶς ὅμως δείχνει ὅτι δέν ὑπακούει, ἐκ πρώτης ὄψεως, στήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ. Στήν προσπάθεια του δέ, νά «φύγει» μακριά ἀπό τόν Θεό, μπαίνει σέ ἕνα «πλοῖο», τό ὁποῖο στήν συνέχεια πέφτει σέ σφοδρή θαλασσοταραχή καί κινδυνεύει νά «βυθισθεῖ».
Ἔπειτα βλέπουμε τόν Ἰωνᾶ, ὁ ὁποῖος ρίχνεται ἀπό τό πλοῖο μέσα στήν τρικυμισμένη θάλασσα, νά τόν καταπίνει ἕνα μεγάλο κῆτος, ὅπου καί παραμένει στήν κοιλία του γιά «τρεῖς μέρες», χωρίς ὅμως τελικά νά πάθει τό παραμικρόν. Ἀφοῦ δέ, βγαίνει ζωντανός ἀπό τό κῆτος, λαμβάνει γιά δεύτερη φορά ἐντολή ἀπό τόν Θεόν, νά πάει στούς Νινευῒτες καί νά κηρύξη μετάνοια, ὅπως καί ἔπραξε.
Πράγματι βλέπουμε ὅτι καί ὁ Χριστός, ὅταν ἐστάλη στήν γῆ ἀπό τόν Οὐράνιο Πατέρα του, γιά νά κηρύξη καί νά σώσει ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἀλλά κυρίως τούς ἁμαρτωλούς καί τά εἰδωλολατρικά ἔθνη, στήν ἀρχή, φαινομενικά, δέν τό ἔπραξε. Σκόπιμα βέβαια, γιά νά μήν εὕρουν δικαιολογία οἱ Ἑβραῖοι νά τόν κατηγορήσουν σέ κάτι. Ἐδῶ τηροῦσε τά πάντα καί πάλι τόν κατηγοροῦσαν, ὅτι παρέβαινε τό Σάββατο καί ὅτι δέν τηροῦσε τόν Νόμο τοῦ Μωϋσέως. Πόσο μᾶλλον ἐάν τούς ἀπέρριπτε ἀπό τήν ἀρχή καί στρεφόταν στά ἔθνη!
Ἔτσι λοιπόν, ὅταν ἦλθε στή γῆ ὡς ἄνθρωπος, ἔδειχνε νά ἐνδιαφέρεται μόνο γιά τό γένος Του, τούς Ἰουδαίους. Γι’ αὐτό καί τόν βλέπουμε νά λέει, «οὐκ ἀπεστάλην εἰ μή εἰς τά πρόβατα τά ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ» [7] καί «εἰς ὁδόν ἐθνῶν μή ἀπέλθητε... πορεύεσθε δέ μᾶλλον πρός τά πρόβατα τά ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ». [8]
Τό «πλοῖο» στό ὁποῖο ἀνέβηκε ὁ Χριστός συμβόλιζε τήν «Ἐκκλησία», τήν Συναγωγή δηλαδή τῶν Ἰουδαίων καί τήν διδασκαλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.
«Τό πλοῖον, ἦταν τύπος τῆς Συναγωγῆς τῶν Ἰουδαίων», [9] λέγει ὁ Ἅγιος Θεοφύλακτος.
Ἐπειδή ὅμως ὅσοι ἦταν μέσα στό πλοῖο αὐτό, δηλαδή μέσα στήν Ἰουδαϊκή Συναγωγή, ὅλος δηλαδή ὁ Ἑβραϊκός λαός, δέν ἀγαποῦσαν πραγματικά τόν Θεόν οὔτε τηροῦσαν τούς Νόμους καί τίς ἐντολές Του, τό «πλοῖο» αὐτό πέφτει σέ σφοδρή θαλασσοταραχή καί κινδυνεύει νά «βυθισθεῖ», καταποντίζοντας ὅσους θά ἐπέβαιναν σ’ αὐτό.
Καί πράγματι, τό «πλοῖο» αὐτό θά εἶχε χαθεῖ καί καταποντισθεῖ τελείως, ἐάν δέν πρόφθανε νά ἀνέβει ἐπάνω σ’ αὐτό ὁ Μεσσίας καί Σωτήρας τους Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ὁποῖος ὡς ἄλλος Ἰωνᾶς σηκώνει ἐπάνω Του ὅλες τίς ἁμαρτίες τῶν ἐπιβαινόντων, (ἀλλά καί ὅλων τῶν ὑπολοίπων ἀνθρώπων) καί ζητάει ὁ ἴδιος, ἑκούσια, νά ριχθεῖ εἰς τήν φουρτουνιασμένη θάλασσα τῶν πειρασμῶν καί τῶν ἁμαρτιῶν, γιά νά σώσει ὅλους τούς ἄλλους, κοπάζοντας ταυτόχρονα τήν τρικυμία καί φέρνοντας ἔτσι τήν ποθητή γαλήνη καί ἡρεμία σέ ὅλους.
Τό ὅτι δέ, στήν συνέχεια, ὁ Ἰωνᾶς πέφτει στήν θάλασσα, καταπίνεται ἀπό ἕνα μεγάλο κῆτος, καί παραμένει στήν κοιλία του γιά τρεῖς ἡμέρες καί τρεῖς νύκτες χωρίς νά πάθει τό παραμικρόν, συμβολίζει ὅπως ἤδη εἴδαμε, ἀλλά καί γνωρίζουμε ὅλοι μας, τόν Κύριόν μας Ἰησοῦ Χριστόν, ὁ ὁποῖος κατά παρόμοιον τρόπον παραμένει τρεῖς ἡμέρες καί τρεῖς νύκτες στόν Ἅδη (κοιλία τοῦ κήτους) χωρίς νά πάθει τό παραμικρόν, χωρίς νά δεῖ τό σῶμα του κάποια φθορά ἤ ἀλλοίωση.
Μετά δέ ἀπό τίς τρεῖς αὐτές ἡμέρες, ἀνασταίνεται ἀπό τούς νεκρούς, σώζοντας ἀπό τόν θάνατον καί τήν ἁμαρτίαν ὅλο τό ἀνθρώπινον γένος, καί χαρίζοντας ταυτόχρονα σέ ὅλους εἰρήνη, χαρά, γαλήνη καί ἡρεμία.
«Νομίζω ὅμως ὅτι πρέπει, ἐπειδή ὁ προφήτης ἔχει παραληφθεῖ ὡς τύπος τῆς νοούμενης διακονίας τοῦ Χριστοῦ, νά προσθέσουμε κατ’ ἀνάγκη, ὅτι κινδύνευσε ὁλόκληρη ἡ γῆ, καταχειμαζόταν τό ἀνθρώπινο γένος, ὁρμώντας κατά κάποιο τρόπο ἐναντίον της τά κύματα τῆς ἁμαρτίας, τήν κατέκλυζε φοβερή καί ἀνυπόφορη ἡδονή, σάν φοβερή τρικυμία ξεσηκωνόταν ἐναντίον της ἡ φθορά, καί ἄγριοι ἄνεμοι ξεσποῦσαν ἐπάνω της, ἐννοῶ καί τοῦ διαβόλου καί τῶν πονηρῶν δυνάμεων πού βρίσκονταν κάτω ἀπό τήν ἐξουσία του καί συνεργάζονταν μαζί του. Ἐπειδή βρισκόμασταν σ’ αὐτή τήν κατάσταση καί μᾶς σπλαχνίσθηκε ὁ Δημιουργός, ἔστειλε ὁ Θεός καί Πατέρας ἀπό τόν οὐρανό τόν Υἱό του, ὁ ὁποῖος, ἀφοῦ ἔλαβε ἀνθρώπου σάρκα καί ἔφτασε στή γῆ πού κινδύνευε καί χειμαζόταν, παρέδωσε τόν ἑαυτό του μέ τή θέλησή του στό θάνατο γιά νά σταματήσει τήν τρικυμία, νά κοπάσει ἡ θάλασσα καί νά γαληνέψει τό κῦμα καί νά λάβει τέλος ἡ τρικυμία. Γιατί σωθήκαμε μέ τό θάνατο τοῦ Χριστοῦ. Καί ὁ χειμώνας βέβαια πέρασε, ἡ μπόρα ἔφυγε, τά κύματα ἡσύχασαν, ἀτόνησε ἡ βία τῶν ἀνέμων, καί ἁπλώθηκε πιά βαθειά γαλήνη, καί τώρα βρισκόμαστε σέ πνευματική ἡρεμία, ἀφοῦ ἔπαθε γιά μᾶς ὁ Χριστός», [10] μᾶς λέγει σχετικά ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας.
Ἀμέσως μετά δέ, βλέπουμε ὅτι ὅπως ὁ Ἰωνᾶς λαμβάνει γιά δεύτερη φορά ἐντολή νά πάει στούς Νινευῒτες καί νά κηρύξη μετάνοια, ἔτσι καί ὁ Χριστός (ἐκ δευτέρου) προσκαλεῖ πλέον ὅλα τά ἔθνη νά μετανοήσουν καί νά ἔλθουν κοντά Του γιά νά σωθοῦν.
Γι’ αὐτό καί τώρα, ὅταν ἀποστέλλει τούς μαθητάς Του στό σωτήριο κήρυγμα, λέγει: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη...». [11]
«Παραθεώρει δέ μοι καί τά τοῦ Κυρίου πρός τά τοῦ Ἰωνᾶ. Οὗτος πρό τοῦ παθεῖν ἅ ἔπαθεν, ἀποδιδράσκει τήν Νινευῒ· καί ὁ Κύριος πρό τοῦ πάθους, κατώκνει κηρύττειν τοῖς ἔθνεσιν, ὅς γε καί τοῖς μαθηταῖς ἀπηγόρευεν εἰς ὁδόν ἐθνῶν μή ἐλθεῖν· πορεύεσθαι δέ μᾶλλον ἐνετέλλετο πρός τά πρόβατα τά ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ· ἐπεί μηδέ αὐτός ἀλλαχόσε, ἤ εἰς ταῦτα, ἀποσταλῆναι. Ἐπεί δέ παθών, ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς τρεῖς ἡμέρας καί τρεῖς νύκτας γένονε, καί τἄλλα, ὅσα προετύπου Ἰωνᾶς, κατεδέξατο, καί ἀνέβη αὐτῷ ἐκ φθορᾶς ἡ ζωή· κηρύττει λοιπόν καί τοῖς ἔθνεσι διά τῶν ἀποστόλων, κατά τό κήρυγμα τό ἔμπροσθεν. Οὐ γάρ ἄλλα μέν τοῖς ἐξ Ἰσραήλ πρό τοῦ πάθους, ἄλλα δέ τοῖς ἔθνεσι μετά τό πάθος παρέδωκεν· ἀλλ’ ἕν ἐπί πάντας τό Εὐαγγέλιον, καί μία ἡ πίστις, καί ἕν τό βάπτισμα», [12] γράφει καί ὁ Ἅγιος Θεοφύλακτος Βουλγαρίας.
Καί πράγματι βλέπουμε ὅτι οἱ Νινευῒτες, δηλαδή ὅλα τά εἰδωλολατρικά ἔθνη μέ τό κήρυγμα τοῦ Ἰωνᾶ, δηλαδή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τῶν Ἀποστόλων Του, μετανοοῦν διά τίς ἁμαρτίες καί κακίες τους, πιστεύουν στόν Θεόν καί ὁ Θεός τούς συγχωρεῖ γιά ὅσα ἔπραξαν, τούς ἀγκαλιάζει καί τούς κάνει καί αὐτούς ἀληθινά παιδιά Του, «λαόν περιούσιον» καί μέλη τῆς μίας Ἐκκλησίας Του.
Τά ὑπόλοιπα σημεῖα τῆς Προφητείας τοῦ Ἰωνᾶ, θά τά δοῦμε στίς ἑπόμενες ἑρμηνεῖες.
Β΄ ΕΡΜΗΝΕΙΑ
Προφήτης Ἰωνᾶς = Ἑβραϊκός λαός
Νινευῒτες = Εἰδωλολατρικά ἔθνη
Στήν ἑρμηνεία αὐτή βλέπουμε τόν Προφήτη Ἰωνᾶ, πού ἐδῶ συμβολίζει τόν Ἑβραϊκόν λαόν, ὅπως λένε οἱ Ἅγιοί μας, [13] νά ἀποστέλλεται ἀπό τόν Θεόν στούς Νινευῒτες, δηλαδή τά εἰδωλολατρικά ἔθνη, γιά νά τούς κηρύξει μετάνοια, λόγῳ τῆς μεγάλης κακίας καί ἀποστασίας καί νά τούς φέρει κοντά εἰς τόν Θεόν.
Ὁ Ἰωνᾶς ὅμως, πού εἶναι Ἰουδαῖος στήν καταγωγή καί ἔχει τήν πίστη στόν Ἕναν ἀληθινόν Θεόν, δέν ὑπακούει στήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ γιατί ἔχει τήν πεποίθηση, ὅτι μόνον τό Ἰουδαϊκόν ἔθνος ἀξίζει νά εἶναι κοντά στόν Θεόν καί νά ἔχει τήν μέριμνα, τήν φροντίδα, τήν προστασία καί τήν ἀγάπη Του καί κανένα ἄλλο ἔθνος. Ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι λαοί, ἐξαιτίας τῆς ἀπιστίας τους ἀπέναντι στόν ἀληθινό Θεό, δέν ἀξίζουν τήν ἀγάπη, τήν εὔνοια καί τήν μέριμνά Του.
Τό ἔθνος τῶν Ἰουδαίων, λοιπόν, ἀμέλησε τό χρέος καί τήν ἀποστολή πού εἶχε, ὄχι μόνον νά παραμείνει τό ἴδιο κοντά στόν ἀληθινόν Θεόν, ἀλλά καί νά φέρει στό φῶς τῆς ἐπιγνώσεως καί ὅλα τά ὑπόλοιπα ἔθνη.
Μάλιστα, ἐπιπροσθέτως, ἐπειδή οἱ Ἰουδαῖοι πίστευαν ὅτι μόνον ἐντός τῶν ὁρίων τοῦ Ἰσραήλ ὑπῆρχε ὁ Θεός, βλέπουμε τόν Ἰωνᾶ, στήν συνέχεια νά προσπαθεῖ νά φύγει ἀπό τά ὅρια τοῦ Ἰσραήλ, ἀφοῦ ἔτσι πίστευε ὅτι θά «ξεφύγει» ἀπό τό πρόσωπον τοῦ Θεοῦ, ἄρα καί ἀπό τήν «τιμωρία» Του.
«Οὐκ ἀγνοητέον δέ, ὡς τήν τοῦ Ἰωνᾶ παρακοήν, καί φυγήν, καί τ’ ἄλλα, οὐδόλως παρεδέξαντό τινες καθ’ ἱστορίαν γενέσθαι. Ἀλλ’ ἐπειδήπερ, φασίν, ἑώρα τήν τοῦ Ἰσραήλ ἔκπτωσιν, καί μεταβαίνουσαν εἰς τά ἔθνη τήν προφητικήν χάριν ᾐσθάνετο, διά τοῦτο ὑποχωρεῖ τῷ κυρύγματι, καί ἀναβάλλεται τό ἐπίταγμα». [14]
Στήν προσπάθεια του δέ, νά «φύγει» μακριά ἀπό τόν Θεό, μπαίνει σέ ἕνα «πλοῖο», τό ὁποῖον συμβολίζει τήν «Ἐκκλησία», τήν Συναγωγή δηλαδή τῶν Ἰουδαίων καί τήν διδασκαλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. «Καί ἄλλως δέ φασί τινες... τό πλοῖον, τύπος ἦτο τῆς τῶν Ἰουδαίων Συναγωγῆς». [15]
Τό «πλοῖο» αὐτό, πέφτει σέ σφοδρή θαλασσοταραχή καί κινδυνεύει νά «βυθισθεῖ», ἐπειδή οἱ ἐπιβάτες του, δηλαδή ὁ Ἑβραϊκός λαός, παρήκουσαν τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί διότι λόγῳ τῶν πολλῶν καί μεγάλων τους ἁμαρτημάτων, ἐπισύρουν τήν δίκαιη «τιμωρία» τοῦ Θεοῦ.
Ἔπειτα βλέπουμε τόν Ἰωνᾶ, ὁ ὁποῖος ρίχνεται ἀπό τό πλοῖο μέσα στήν τρικυμισμένη θάλασσα, νά τόν καταπίνει ἕνα μεγάλο κῆτος, στήν κοιλιά τοῦ ὁποίου θά παραμείνει γιά «τρεῖς ἡμέρες», χωρίς ὅμως τελικά νά πάθει τό παραμικρόν. Ἀφοῦ δέ, τόν βγάζει στήν στεριά ζωντανό, λαμβάνει γιά δεύτερη φορά ἐντολή νά πάει στούς Νινευῒτες καί νά κηρύξη μετάνοια, ὅπως καί ἔπραξε τελικά.
Κατά παρόμοιον τρόπον καί ὁ Ἑβραϊκός λαός, στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος ὡς Ἑβραῖος, καταγόμενος ἀπό τήν φυλή τοῦ Ἰούδα καί τό γένος τοῦ Δαυῒδ, μέ τήν Σταυρική Του θυσία, σήκωσε καί πῆρε ἐπάνω Του ὅλας τάς ἁμαρτίας τοῦ κόσμου, ἄρα καί τοῦ λαοῦ Του, παραμένει τρεῖς ἡμέρες καί τρεῖς νύκτες στόν Ἅδη (κοιλία τοῦ κήτους) χωρίς νά πάθει τό παραμικρόν. Ἔπειτα ἐλευθερώνεται καί τώρα πλέον στέλλεται ἐκ δευτέρου, μέσῳ πλέον τῶν πιστευσάντων Ἑβραίων (Ἀπόστολοι καί ἄλλοι μαθητές τοῦ Χριστοῦ), νά κηρύξουν καί νά προσκαλέσουν ὅλα τά ἔθνη νά μετανοήσουν καί νά ἔλθουν κοντά στόν Θεόν «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη...». [16]
Οἱ Νινευῒτες, δηλαδή τά εἰδωλολατρικά ἔθνη, μέ τό κήρυγμα τοῦ Ἰωνᾶ (Ἑβραίων Ἀποστόλων) μετανοοῦν διά τίς ἁμαρτίες καί κακίες τους, πιστεύουν εἰς τόν Θεόν καί ὁ Θεός τούς συγχωρεῖ γιά ὅσα ἔπραξαν, τούς ἀγκαλιάζει καί τούς κάνει καί αὐτούς παιδιά Του, «λαόν περιούσιον» καί μέλη τῆς Ἐκκλησίας Του.
Αὐτό ὅμως «λυπεῖ», μέ τήν καλή ἔννοια τῆς λέξεως, τόν Ἰωνᾶ, δηλαδή τούς Ἑβραίους μαθητές τοῦ Χριστοῦ, ὄχι γιατί δέν εἶχαν ἀγάπη μέσα τους, ἤ δέν ἤθελαν νά σωθοῦν τά ἄλλα ἔθνη, ἤ γιά ἄλλο τι ἐμπαθές, ἀλλά γιατί ἔβλεπαν ὅτι ἐνῶ μετανοοῦσαν καί πίστευαν ἄλλοι λαοί πού δέν εἶχαν καμμία σχέση μέχρι τότε, μέ τήν ἀλήθεια καί τόν ἀληθινόν Θεόν, ὁ δικός τους λαός, οἱ δικοί τους ἄνθρωποι, ἀπιστοῦσαν καί ἔμεναν ἔξω τοῦ «νυμφῶνος».
«Παρόμοια προκαλοῦσε ὁμολογουμένως λύπη στούς ἁγίους ἀποστόλους καί εὐαγγελιστές ἐπειδή οἱ Ἰσραηλῖτες ἐξέπιπταν ἀπό τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ὡστόσο ἀποχωρίζονταν ἀπό αὐτόν, ἄν καί χωρίς νά τό θέλουν, καί ἐπειδή τό ἤθελε ὁ Θεός, καί ἐξαιτίας τῆς ἀγάπης τους στόν Χριστό. Ἀλλά καί ὁ θεόπνευστος Παῦλος (Ρωμ. θ΄,2) γράφει· “’Ἔχω μεγάλη λύπη καί συνεχῆ πόνο στήν καρδιά μου. Θά εὐχόμουν πραγματικά νά γίνω ἐγώ ὁ ἴδιος ἀνάθεμα καί νά βρεθῶ μακριά ἀπό τόν Χριστό,γιά χάρη τῶν ἀδελφῶν μου, τῶν φυσικῶν συγγενῶν μου, πού εἶναι οἱ Ἰσραηλῖτες”». [17]
«Καί λυπεῖται, ὁ Ἰωνᾶς ὄχι ἐπειδή αὐτοί (οἱ Νινευῒτες) σώζονται, ἀλλά διότι ἡ δική του φυλή καί οἱ συγγενεῖς του ἀποβάλλονται». [18]
Ἤ ἀκόμη θά μπορούσαμε νά ποῦμε, ὅτι οἱ Ἑβραῖοι σάν ἔθνος γενικώτερα, βλέποντας τά εἰδωλολατρικά ἔθνη νά μετανοοῦν καί νά πιστεύουν στόν Θεόν καί Ἐκεῖνος νά τούς δέχεται καί νά τούς ἀγκαλιάζει, λυποῦνται ὅπως ὁ Ἰωνᾶς, γιατί βλέπουν ξαφνικά ἄλλους νά τούς παίρνουν τήν θέση, νά χάνουν τήν πρωτοκαθεδρία τους καί νά ἀνατρέπονται ὅλα ὅσα πίστευαν γιά τήν μοναδικότητά τους ὡς ἔθνος, ὅτι αὐτοί δηλαδή εἶναι ὁ «περιούσιος λαός τοῦ Θεοῦ», [19] καί οἱ μοναδικοί κληρονόμοι τῆς Βασιλείας Του. (Ἄς ἐνθυμηθοῦμε καί τόν πρωτότοκον υἱόν τῆς παραβολῆς τοῦ Ἀσώτου). Κακῶς καί ἀδίκως ὅμως, γιατί· «οὐκ ἔστι προσωπολήπτης ὁ Θεός, ἀλλ’ ἐν παντί ἔθνει ὁ φοβούμενος αὐτόν καί ἐργαζόμενος δικαιοσύνην δεκτός αὐτῷ ἐστι». [20]
Γι’ αὐτό λοιπόν βλέπουμε τόν Ἰωνᾶ (=Ἑβραϊκό λαό) νά κάθεται ἀπέναντι ἀπό τήν πόλη γιά νά δεῖ, ἀφοῦ περάσουν οἱ «τρεῖς ἡμέρες», ἐάν ὁ Θεός θά τιμωρήσει καί καταστρέψει τελικά τούς Νινευῒτας. Δηλαδή, ἐάν τελικά ξανααλλάξει γνώμη ὁ Θεός καί ἀπομακρύνει ἀπό κοντά Του τά ἔθνη, ἀγκαλιάζοντας καί πάλιν μόνον τούς Ἑβραίους.
Ἐκεῖ πού καθόταν ὁ Ἰωνᾶς, δηλαδή ὁ Ἑβραϊκός λαός, ὁ Θεός προστάζει καί φυτρώνει μία κολοκύνθα, ἡ ὁποία μεγαλώνει πολύ σύντομα, μέσα σέ μία νύκτα καί δημιουργεῖ μία «σκιά» μέ τά φύλλα της στόν Ἰωνᾶ, κάνοντάς τον νά ἀνακουφιστεῖ ἀπό τήν ζέστη καί νά χαρεῖ ἰδιαίτερα.
Δυστυχῶς ὅμως τήν ἑπομένη τό πρωί, ὁ Θεός διατάσσει τήν κολοκύνθα νά ξεραθεῖ καί ὁ Ἰωνᾶς πλέον περίλυπος παραπονεῖται στόν Θεό, γιατί νά συμβεῖ αὐτό.
Ἡ κολοκύνθα αὐτή, συμβολίζει τόν Μωσαϊκό Νόμο καί τήν Παλαιά Διαθήκη ἡ ὁποία ἦταν «σκιά», τύπος καί προτύπωση τῆς Καινῆς, τῆς Χάριτος καί τῆς Ἀλήθειας, γι’ αὐτό καί μόλις βγῆκε τήν ἑπομένη, «τήν ἐπαύριον» (Ἰων. δ’, 7) ὁ ἥλιος, ὅταν ἦλθε δηλαδή ὁ Χριστός, ὁ νοητός Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, φωτίζοντας τά πάντα μέ «τό φῶς τῆς γνώσεως τό ἀληθινόν», αὐτή ἡ «σκιά» ἐξηφανίσθη, ὅπως ἔπαψε νά ὑπάρχει καί νά ἰσχύει ὁ Νόμος καί οἱ τύποι τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.
Μέ ἄλλα λόγια δηλαδή, ὁ νόμος τοῦ Χριστοῦ, συμπλήρωσε καί τελειοποίησε τόν Νόμο τοῦ Μωϋσέως. Ὁ ἥλιος-Χριστός, ἐξήρανε τήν κολοκύνθα-Νόμο.
«Ὑπό τῇ σκηνῇ κάθηται, τῇ παροδικῇ διαθήκῃ περιέπων ταύτην, καί δεῖν λέγων περιτέμνεσθαι καί τά Μωσέως ἔθη τηρεῖν, καί τῇ σκιᾷ τῆς κολοκύνθης ἐπαναπαύεται, ἥν εἶναι τόν νόμον μανθάνομεν, ὑπό νύκτα τε γεννηθέντα, ὅτε δηλαδή νύξ ἐκράτει τῆς ἁμαρτίας (νόμος γάρ τῶν παραβάσεων χάριν προσετέλεσε), καί ἀπολλόμενον ὑπό νύκτα· κατήργηται γάρ, ὅτε οὐκ ἠδύνατο τῆς ῥηθείσης νυκτός ἔξω γενέσθαι». [21]
_________
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. Ρωμ. ια’, 33
2. Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας ΕΠΕ 4, 13
3. Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου ΕΠΕ 27, 233-5
4. Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας ΕΠΕ 24, 407 & P.G. 71, 600
5. Ματθ. ιβ’, 39-40
6. Λουκ. ια’, 29-30
7. Ματθ. ιε’, 24
8. Ματθ. ι’, 5-6
9. «Καί ἄλλως δέ φασί τινες... τό πλοῖον, τύπος ἦτο τῆς τῶν Ἰουδαίων Συναγωγῆς» (Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 933)
10. Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας ΕΠΕ, 24, 435
11. Ματθ. κη’, 19
12. Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 944
13. Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 960
14. Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 960
15. Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 933
16. Ματθ. κη’, 19
17. Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, ΕΠΕ 4, 185
18. «Καί λυπεῖται, (ὁ Ἰωνᾶς) οὐχ ὅτι οὗτοι σώζονται, ἀλλ’ ὅτι οἱ αὐτοῦ φυλέται καί συγγενεῖς ἀποβάλλονται» (Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 961)
19. «ἔσεσθέ μοι λαός περιούσιος ἀπό πάντων τῶν ἐθνῶν»Ἔξ. ιθ’, 5
20. Πραξ. ι’, 34-35
21. Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 961