ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

ΟΛΙΓΑ ΤΙΝΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ

Η Αγία αυτή Ημέρα είναι ξεχωριστή, διότι παρά το κατανυκτικό κλίμα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, εορτάζει λαμπρά η Ορθοδοξία μας, η αληθινή Εκκλησία του Χριστού.
Κατά την ημέρα αυτή ποιούμε ανάμνηση του μεγάλου και σημαντικωτάτου γεγονότος της εκκλησιαστικής μας ιστορίας, της αναστηλώσεως των θείων και ιερών και σεπτών Εικόνων, το οποίο επισυνέβη το 842 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη, από τον Ορθόδοξο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Μεθοδίον (842-846), χάρις στην μεγάλη πίστη και αποφασιστική συμβολή της βασιλίσσης και μετέπειτα Αγίας Θεοδώρας, συζύγου του Εικονομάχου Αυτοκράτορα Θεοφίλου (829 - 842 μ.Χ.).

Αναφερόμαστε στη μεγάλη εικονομαχική έριδα, η οποία συντάραξε κυριολεκτικά την Εκκλησία μας για περισσότερα από εκατό χρόνια, με κάποια μικρά διαλλείματα. Από το 729 έως το 842 μ.Χ.
Το 729 μ.Χ. ο αυτοκράτωρ Λέων ο Γ’ ο Ίσαυρος (717 - 741 μ.Χ.) αποφάσισε να επιφέρει στο κράτος ριζικές μεταρρυθμίσεις. Μια από αυτές ήταν η απαγόρευση προσκύνησης των ιερών εικόνων, επειδή, παίρνοντας αφορμή από ορισμένα ακραία φαινόμενα εικονολατρίας, πίστευε πως η χριστιανική πίστη παρέκλινε στην ειδωλολατρία. Στην ουσία όμως εξέφραζε δικές του ανεικονικές απόψεις, οι οποίες ήταν βαθύτατα επηρεασμένες από την ανεικονική ιουδαϊκή και ισλαμική πίστη.

Η αναταραχή ήταν αφάνταστη. Η αυτοκρατορία χωρίστηκε σε δύο φοβερά αντιμαχόμενες ομάδες, τους εικονόφιλους και τους εικονομάχους. 

Οι διώξεις και τα βασανιστήρια των εικονόφιλων, όσων δηλαδή τιμούσαν και προσκυνούσαν τις άγιες και ιερές εικόνες ήταν φοβερές και πρωτόγνωρες.
Μεγάλες πατερικές μορφές ανέλαβαν να υπερασπίσουν την Ορθόδοξη Πίστη. Μεταξύ αυτών οι Άγιοι: Γερμανός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, Ταράσιος Κωνσταντινουπόλεως, Ιωάννης Δαμασκηνός, Θεόδωρος Στουδίτης, Ιωσήφ Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, Θεόδωρος και Θεοφάνης οι Γραπτοί, Μέγας Ιωαννίκιος, Αρσάκιος, Ναυκράτιος, Θεόφιλος και Βασίλειος οι Ομολογητές και πολλοί άλλοι.

Στα 787 μ.Χ. συγκλήθηκε η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος, η οποία διατύπωσε με ακρίβεια την οφειλόμενη τιμή στις ιερές εικόνες. Σε αυτή επίσης διευκρινίστηκαν και άλλα δυσνόητα σημεία της χριστιανικής πίστεως, έτσι ώστε να έχουμε πλήρη αποκρυστάλλωση του Ορθοδόξου δόγματος και να ομιλούμε για θρίαμβο της Ορθοδοξίας μας.

Η Εικόνα στην Ορθοδοξία μας δεν αποτελεί αντικείμενο λατρείας, αλλά λειτουργεί αποκλειστικά ως μέσον τιμής του εικονιζόμενου προσώπου. Ακόμα και ο Χριστός μπορεί να εικονισθεί, διότι έγινε άνθρωπος. Και φυσικά δεν εικονίζουμε την θεία του Φύση που είναι αόρατη και απερίγραπτη, αλλά την ανθρωπίνη που είναι ορατή και περιγραπτή.

Γι΄αυτό μάλιστα και όποιος αρνείται την απεικόνιση και περιγραφή του Χριστού, αρνείται ουσιαστικά την ανθρώπινη φύση Του! Οι μεγάλοι Πατέρες και διδάσκαλοι της Εκκλησίας μας, που αναδείχθηκαν μέσα από την λαίλαπα της εικονομαχίας, διατύπωσαν το Ορθόδοξο Δόγμα με προσοχή και ευλάβεια.

Η προσκύνηση της ιερής εικόνας του Χριστού και των άλλων ιερών προσώπων του Χριστιανισμού δεν είναι ειδωλολατρία, όπως κατηγορούνταν από τους εικονομάχους, διότι η τιμή δεν απευθύνεται στην ύλη, αλλά στο εικονιζόμενο πρόσωπο, καθότι «ἡ τῆς εἰκόνος τιμή ἐπί τό πρωτότυπον διαβαίνει» (Μ. Βασίλειος P.G. 32, 149) και, «προσκυνοῦμεν δέ ταῖς εἰκόσιν οὐ τῇ ὕλη προσφέροντες τήν προσκύνησιν, ἀλλά δι΄αὐτῶν τοῖς ἐν αὐταῖς εἰκονιζομένοις» (Ἰωάννης Δαμασκηνός P.G. 94, 1356).

Η ευλογία και η χάρη που λαμβάνει ο πιστός από την προσκύνηση των ιερών εικόνων δίνεται από το ζωντανό ιερό πρόσωπο και όχι από την ύλη της εικόνας.

Η Εικόνα έχει τεράστια ποιμαντική χρησιμότητα.
Μια εικόνα, σύμφωνα με γλωσσική έκφραση, αξίζει περισσότερο από χίλιες λέξεις. Αυτό σημαίνει ότι μέσω της εκκλησιαστικής εικονογραφίας οι πιστοί βοηθούνται να αναχθούν στις υψηλές πνευματικές θεωρίες και στο θείον.

Βεβαίως η ηρεμία, μετά την Ζ’ Οικουμενική Σύνοδο το 787 μ.Χ. δεν αποκαταστάθηκε ολοκληρωτικά, διότι εξακολουθούσαν να βασιλεύουν εικονομάχοι αυτοκράτορες.
Στα 842 μ.Χ. η ευσεβής Αυτοκράτειρα Θεοδώρα, επίτροπος του ανήλικου γιου της Μιχαήλ του Γ΄(842-867), έθεσε τέρμα στην εικονομαχική έριδα και συνετέλεσε στο θρίαμβο της Ορθοδοξίας.

Οι Πατέρες όρισαν να εορτάζεται ο θρίαμβος του Ορθοδόξου Δόγματος την πρώτη Κυριακή των Νηστειών για να δείξει στους πιστούς πως ο πνευματικός μας αγώνας θα πρέπει να συνδυάζεται με την ορθή πίστη για να είναι αληθινός και πραγματικά αποτελεσματικός.
Νηστεία και ασκητική ζωή έχουν και άλλες αιρέσεις ή θρησκείες, και μάλιστα με πολύ αυστηρότερους κανόνες άσκησης. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να σωθούν και να ενωθούν με τον Θεό. Η σωτηρία είναι συνώνυμη με την Αλήθεια, αντίθετα η πλάνη και το ψεύδος οδηγούν σε αδιέξοδα και εν τέλει στην απώλεια.

Και ας μην ξεχνάμε ποτέ, επειδή τα τελευταία χρόνια γίνεται μεγάλη προπαγάνδα και παραλείπονται σχεδόν πάντα, ό,τι κατ΄αυτήν την ημέρα η Αγία μας Εκκλησία όρισε να διαβάζεται εις επήκοον πάντων το Συνοδικό της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, το οποίο περιλαμβάνει όλα τα "ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ" σε όλους τους αγωνιστάς και ομολογητάς της Πίστεώς μας, αλλά και όλα τα "ΑΝΑΘΕΜΑΤΑ" αντίστοιχα σε όλους τους Εικονομάχους και τους αιρετικούς γενικότερα.

Περισσότερα σχετικά με το θέμα των αγίων και ιερών εικόνων, μπορείτε να διαβάσετε κατωτέρω, σε ένα σπουδαίο και καταπληκτικό Λόγο που έχει γράψει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός που έχει τίτλο: «Λόγος Απολογητικός προς τους διαβάλλοντας τας Αγίας Εικόνας».

 Ἀπολυτίκιον. Ἦχος β΄.

Τήν Ἄχραντον εἰκόνα σου προσκυνοῦμεν Ἀγαθέ, αἰτούμενοι συγχώρεσιν τῶν πταισμάτων ἡμῶν, Χριστέ ὁ Θεός ∙ βουλήσει γάρ ηὐδόκησας σαρκί ἀνελθεῖν ἐν τῷ Σταυρῷ, ἵνα ρύση οὕς ἔπλασας ἐκ τῆς δουλείας τοῦ  ἐχθροῦ ∙ ὅθεν εὐχαρίστως βοῶμέν σοι ∙ Χαρᾶς ἐπλήρωσας τά πάντα ὁ Σωτήρ ἡμῶν, παραγενόμενος εἰς τό σῶσαι τόν κόσμον.

Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Αὐτόμελον.

Ὁ ἀπερίγραπτος Λόγος τοῦ Πατρός, ἐκ σοῦ Θεοτόκε περιεγράφη σαρκούμενος, καί τήν ρυπωθεῖσαν εἰκόνα, εἰς τό ἀρχαῖον ἀναμορφώσας, τῷ θείῳ κάλλει συγκατέμιξεν. Ἀλλ’ ὁμολογοῦντες τήν σωτηρίαν, ἔργῳ καί λόγῳ ταύτην ἀνιστοροῦμεν.