ΕΝΑΣ χριστιανός, που ευλαβείτο τον Όσιο Μακάριο, του πήγε δώρο ένα καλάθι σταφύλια. Ο Όσιος που τ’ αγαπούσε πολύ, ευχαριστήθηκε. Μα σαν έφυγε ο επισκέπτης, για να κόψη την επιθυμία του, τα έστειλε ευθύς σε κάποιο άρρωστο Ερημίτη, που είχε επιθυμήσει να φάγη απ’ αυτά τα οπωρικά. Εκείνος τα δέχτηκε με μεγάλη χαρά, αλλ’ ύστερα σκέφτηκε πως ήταν άπρεπο να ικανοποιήση την επιθυμία του. Τα έστειλε λοιπόν στο γείτονά του, λέγοντας πως δεν είχε όρεξι να φάγη. Ο γείτονας τα έστειλε στον παρακάτω Γέροντα κι’ εκείνος πάλι σ’ άλλον. Ώσπου το καλάθι έκανε σχεδόν τον γύρον ολόκληρης της σκήτης. Ο τελευταίος που το πήρε, είπε με το νου του:

-Τα σταφύλια αρέσουν στον Αββά Μακάριο. Δεν του τα πηγαίνω, να τον ευχαριστήσω;

Πήρε το καλάθι και το πήγε στον Όσιο. Εκείνος το γνώρισε ευθύς και εξετάζοντας το πράγμα, έμαθε πως είχε φθάσει στα χέρια του. Τότε δόξασε τον Θεό για την Εγκράτεια των αδελφών, που ήταν απόδειξις της πνευματικής προκοπής.

*******

 ΕΝΑΣ από τούς μεγάλους της ερήμου αγωνιστάς έβαλε όρο στον εαυτό του σαράντα μέρες να μη πιή νερό. Δεν αρκούσε μόνο τούτο. Όταν στο διάστημα εκείνο έκανε ζέστη αφόρητη κι’ η δίψα του φλόγιζε τα σπλάγχνα, έπλενε το ποτήρι του, το γέμιζε ως επάνω κρυστάλλινο νερό απ’ την πηγή και τ’ άφηνε απέναντί του.

-Γιατί να το κάνης αυτό; τον ρώτησε κάποιος γείτονάς του ερημίτης.

-Για να εξασκηθώ στην υπομονή, απήντησε ο γενναίος αθλητής.

 *******

*******

ΚΑΠΟΙΟΣ Ερημίτης από την Αίγυπτο επισκέφθηκε τον Αββά Μεγέθιο, στο όρος Σινά:

-Πως συνηθίζετε να εγκρατεύεσθε στον τόπο σας; τον ρώτησε ο γέροντας.

-Νηστεύομε δυό μέρες, αποκρίθηκε ο Ερημίτης και την τρίτη τρώμε ολόκληρο ψωμί.

-Μεγαλύτερη Εγκράτεια θα κάνατε, αν τρώγατε μισό ψωμί κάθε μέρα, του είπε ο διακριτικός Αββάς.

*******

Ο ΑΒΒΑΣ Ελλάδιος έτρωγε σ’ όλη του τη ζωή μόνο ψωμί κι’ αλάτι, όπως όλοι οι σκητιώται. Σαν έφθανε το Πάσχα, έλεγε στον εαυτό του.

Σήμερα, χάριν της μεγάλης γιορτής, πρέπει να κοπιάσω περισσότερο.

Ενώ λοιπόν τις άλλες έτρωγε καθιστός, την ημέρα του Πάσχα συνήθιζε να τρώγη όρθιος.

*******

ΚΑΠΟΙΟΣ Γέρων διορατικός επισκέφθηκε μια φορά ένα γειτονικό Κοινόβιο. Ο Ηγούμενος τον προσκάλεσε το μεσημέρι να φάγη στην τράπεζα των αδελφών. Το φαγητό ήταν κοινό για όλους. Μα καθώς έτρωγαν οι μοναχοί, έβλεπε ο Γέροντας πως μερικοί έβαζαν στο στόμα τους μέλι, άλλοι ψωμί και άλλοι ακαθαρσίες. Απόρησε και παρακάλεσε τον Θεό να του φανερώση, τι ήταν εκείνο το παράδοξο που έβλεπε μπροστά του.Παρουσιάστηκε λοιπόν θείος Άγγελος και του αποκάλυψε πως εκείνοι που έβλεπε να τρώγουν μέλι, πηγαίνουν στην τράπεζα με σεβασμό, σαν να έμπαιναν στην Εκκλησία, κι’ ενώ έτρωγαν για την ανάγκη του σώματος, ο νους τους ήταν απασχολημένος με την προσευχή. Όσοι εφαίνοντο να τρώγουν ψωμί, ήσαν εκείνοι που ευχαριστούσαν τον Θεό, για την τροφή που τους έστελνε κάθε μέρα. Αυτοί που έτρωγαν ακαθαρσίες, μεμψιμοιρούσαν για το φαγητό κι’ έκαναν διακρίσεις, λέγοντας πως το ένα ήταν καλό, το άλλο άνοστο, και ποτέ δεν έμεναν ευχαριστημένοι.

*******

Ο ΑΒΒΑΣ Ιωσήφ συμβουλεύτηκε τον Όσιο Ποιμένα πως να εγκρατεύεται στο φαγητό.

Τρώγε λίγο κάθε ημέρα, του είπε ο Γέροντας, αλλά χωρίς να χορταίνης.

-Όταν ήσουν νέος, Αββά, δεν έτρωγες κάθε δυό μέρες;

-Κι ολόκληρη βδομάδα έμενα άσιτος, πρόσθεσε ο Όσιος. Αλλ’ οι Πατέρες που δοκίμασαν πολλών ειδών ασκήσεις, βρήκαν πως πιο ωφέλιμο για τον μοναχό είναι να τρώγη λίγο κάθε μέρα. Αυτή είναι η μέση και βασιλική οδός. Οι υπερβολές είναι των δαιμόνων.

*******

*******

ΕΝΑΣ Γεροντας πήγε να επισκεφθή τον Αββά Αχιλλά και τον πρόλαβε να φτύνη από το στόμα του αίμα.

-Τι έπαθες, Αδελφέ; τον ρώτησε.

Κι’ ο άνθρωπος της υπομονής:

-Αυτό που είδες, είπε, είναι ο λόγος του Αδελφού που πριν από λίγο με στεναχώρησε. Αγωνίστηκα σκληρά να μη του απαντήσω και ζήτησα από το Θεο να πάρη την πικρία από την ψυχή μου. Και να που ο λόγος έγινε αίμα στο στόμα μου. Φτύνοντας το έβγαλα μαζί και την θλίψι της καρδιάς μου.

*******

*******

 ΕΝΑΣ μοναχός ρώτησε το Γέροντά του, από ποιά αφορμή γεννιέται στον άνθρωπο ο πόλεμος της σαρκός.

-Από την πολυφαγία και την πολυϋπνία κυρίως, του αποκρίθηκε εκείνος. Και η φύσις μεν επιθυμεί την ηδονή, η άσκησις όμως μαραίνει την επιθυμία.

*******

ΕΝΑΣ νέος μοναχός εξωμολογήθηκε στον Αββά Ποιμένα πως επολεμείτο από δύο πάθη, από θυμό και από σαρκική επιθυμία.

-Άκουσε, τέκνον μου, τι λέγει ο προφήτης Δαυΐδ: "τον μεν λέοντα εφόνευσα με κεραυνοβόλον κτύπημα, την δε άρκτον έπνιξα". Ξερεις τι θέλει να εννοήση με τούτο; Ότι το θυμό πρέπει να κόβωμε αμέσως με τη μακροθυμία, τη δε σαρκική επιθυμία να μαραίνωμε με σωματικό κόπο και την ευλογημένη νηστεία.

*******

 Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ αββάς Λογγίνος, ο πρεσβύτερος, μας διηγήθηκε, πως ένας μεγάλος κ’ ένδοξος πατρίκιος του παλατιού είχε μια γυναίκα τίμια, θεοφοβούμενη και γεμάτη από έργα ελεημοσύνης. Έζησαν μαζί μια ζωή εξήντα χρόνων. Πέθανε η γυναίκα του, και μαζεύτηκαν οι συγγενείς και οι φίλοι να τον παρηγορήσουν. Μεταξύ των άλλων, του έλεγαν και λόγια σαν αυτά εδώ:

-Δεν πρέπει, φίλτατέ μας, να σε κατατρώγη λύπη για τον χωρισμό ετούτον, αλλά μάλλον θα πρέπει να είσαι ευχαριστημένος και πρέπει πραγματικά να χαίρεσαι, γνωρίζοντας καλά με πόσα καλά έργα έφυγε φορτωμένη η μακαρίτισσα, με τη χάρη του Χριστού. Και ας μην παραλείψουμε να πούμε και τούτο, πως, τόσα χρόνια, οι δυό σας, απολαύσατε, και με το παραπάνω, τον βίο σας.

Εκείνος, ακούγοντας αυτά τα τελευταία λόγια, χαμογέλασε. Κ’ εκείνοι τον ρωτούν:

- Πες μας, για τ’ όνομα του Κυρίου, γιατί χαμογέλασες;

Αλλά εκείνος συνέχιζε να σιωπά. Και όταν πια τον εβίασαν επίμονα για να τους απαντήση, έλυσε τη σιωπή του:

-Μάθετε, πως ο Χριστός μονάχα γνωρίζει, ότι όπως παρθένα κόρη, τότε, ήρθε σε μένα που παντρευτήκαμε, ακριβώς έτσι έφυγε πάλι προς Εκείνον!

Και όλοι εθαύμασαν (την Εγκράτειάν τους) κ’ έδειχναν την έκπληξή τους, δοξάζοντας τον παντοδύναμο Θεό.

*******

*******

Σημείωσις:
Τα Αποσπάσματα είναι από το "ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ" της Καθηγουμένης Θεοδώρας Χαμπάκη και από το βιβλίο “ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ” του Καθηγητού Θ. Πάσχου.

Στην εποχή της άκρατης ελευθερίας η ασυδοσίας κινδυνεύεις να θεωρηθής γραφικός, κάνοντας λόγο περί Εγκρατείας. Το κωμικοτραγικό βέβαια είναι ότι όλοι, Μ.Μ.Ε., πολιτικοί, διάφοροι φορείς προσπαθούν με την διαδικασία της πλύσεως εγκεφάλου, να πείσουν τους σύγχρονους πολίτες ότι έχουν πολλά δικαιώματα, ότι ζουν ελεύθεροι, σε μια σύγχρονη, Δυτικοευρωπαϊκού τύπου κοινωνία, όπου οι αριθμοί ευημερούν όχι όμως και οι άνθρωποι.

Τα Μ.Μ.Ε, εξυπηρετώντας τον σκοπό της τηλεθεάσεως, από την μια προβάλλουν το μοντέλο του ελεύθερου ανθρώπου που μπορεί να έχει τις προτιμήσεις που θέλει, να ντύνεται, να εκφράζεται, να συναναστρέφεται όπως επιθυμεί και από την άλλη το μοντέλο του καταπιεσμένου πολίτη, του ταλαιπωρημένου από την ανάλγητη γραφειοκρατία, την χρόνια οικονομική λιτότητα, την ασφυκτική παρακολούθηση από τα ηλεκτρονικά μάτια του BIG BROTHERS του “μεγάλου αδελφού”.

Οι σύγχρονοι διαστροφείς προσπαθούν ο,τι καλό, αγνό, παραδοσιακό, χριστιανικό υπάρχει ακόμα σήμερα, να το εξαλείψουν διαστρέφοντας τις έννοιες των λέξεων με σκοπό είτε να δικαιολογήσουν τα δικά τους πάθη και ελαττώματα είτε να εξυπηρετήσουν συμφέροντα ανθρώπων που είτε είναι πολέμιοι της Ορθοδοξίας και του τρόπου ζωής που αυτή προβάλλει, είτε είναι άθεοι, αντιδραστικοί κ.λ.π. έχοντας κοσμικό φρόνημα, και προσπαθούν να περάσουν τα δικά τους μηνύματα.

Η Εγκράτεια, όπως ο ίδιος ο Χριστός μας δίδαξε αλλά και οι Άγιοι μας έγραψαν και κήρυξαν, είναι πολύ σπουδαία αρετή και απαραίτητη προϋπόθεση για την σωτηρία του ανθρώπου.

"Ο καρπός του Πνεύματος εστιν αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθοσύνη, πίστις, πραότης, Εγκράτεια " (Γαλάτας ε’ , 22).

"και αυτό τούτο δε σπουδήν πάσαν παρεισενέγκαντες επιχορηγήσατε εν τη πίστει υμών την αρετήν, εν δε τη αρετή την γνώσιν, εν δε τη γνώσει την Εγκράτειαν, εν δε τη Εγκρατεία την υπομονήν, εν δε τη υπομονή την ευσέβειαν..." (Β’ Πέτρου α’, 6).

"πας δε ο αγωνιζόμενος πάντα Εγκρατεύεται, εκείνοι μεν ουν ίνα φθαρτόν στέφανον λάβωσιν, ημείς δε άφθαρτον..." (Α’ Κορ. θ’, 25)

Την αρετή της Εγκρατείας άλλοι την περιορίζουν στην αποχή από τα σαρκικά αμαρτήματα και άλλοι στην αποφυγή της γαστριμαργίας μόνο. Αυτή όμως είναι απαραίτητη σ’ όλες τις αισθήσεις του σώματος και της ψυχής, στα ταξείδια του νου και γενικότερα αφορά όλη την ψυχοσωματική υπόσταση του ανθρώπου. Έτσι, πρέπει να εγκρατεύεται το σώμα μας κατά τους σαρκικούς πειρασμούς. Να συγκρατούμε τον θυμό και την οργή μας. Την γλώσσα μας ώστε να μην υποπέφτη στην αργολογία, προπέτεια, καταλαλιά, συκοφαντία και τόσα άλλα κακά που μπορεί να προκληθούν από μια ακρατή γλώσσα.

Να προσέχουμε τα αυτιά μας, να μην ακούν άσεμνα πράγματα. Να μην ακούν με ικανοποίηση λόγια άλλων που συκοφαντούν, κατακρίνουν, κ.λ.π. ακόμη και αν εμείς δεν συμμετέχουμε συζητώντας, μετέχουμε έμμεσα στην αμαρτία που διαπράττεται, όπως τονίζουν οι Άγιοι μας, και άρα έχουμε μερίδιο ευθύνης.

Ο αγώνας της Εγκρατείας αφορά και την
όρασή μας. “Εκ του οράν τίκτεται το εράν” έλεγον οι αρχαίοι πρόγονοί μας. Οι προσλαμβάνουσες παραστάσεις μέσω των ματιών μας, εξάπτουν την φαντασία μας, δημιουργούν εμμονές, λογισμούς, και αν σκεφτούμε τα λόγια των Πατέρων μας ότι πριν αμαρτήσει ο άνθρωπος, παλεύει πρώτα με τους λογισμούς του και εκεί συντελείται η μάχη κατά την οποία είτε αποκρούει τους πονηρούς λογισμούς είτε υποκύπτει στις πιέσεις τους, καταλαβαίνει κανείς πόσο προσοχή χρειάζεται, στο που εκθέτουμε τους οφθαλμούς μας. (Σύμφωνα με τους Αγίους μας τρία είναι τα στάδια των λογισμών: α) προσβολή β) πάλη και γ) συγκατάθεση η απόρριψη)

Στην εποχή δε της σαρκολατρείας που ζούμε που σχεδόν τίποτε πλέον δεν είναι αμαρτία ούτε και η τέλεση κάποιων αμαρτωλών πράξεων, όπως της πορνείας και της μοιχείας ο λόγος του Κυρίου μας, ότι αμαρτία δεν είναι μόνο η τέλεση μιας κακής πράξεως, αλλά και η επιθυμία και απόφαση στην καρδιά και στο μυαλό κάποιου για να την διαπράξη, ακούγεται (Άπαγε της βλασφημίας) ξένος και παράδοξος έως και αστείος για κάποιους υλιστές. Σε καμμία όμως περίπτωση, για όλους ημάς τους πιστούς και ευσεβείς Χριστιανούς, που πιστεύουμε στο Άγιο και Ιερό Ευαγγέλιο Του, καθώς και στους διαχρονικούς και αιώνιους λόγους του Κυρίου μας.

"Ηκούσατε ότι ερρέθη τοις αρχαίοις, ου μοιχεύσεις. Εγώ δε λέγω υμίν ότι πας ο βλέπων γυναίκα προς το επιθυμήσαι αυτήν ήδη εμοίχευσεν αυτήν εν τη καρδία αυτού. ει δε ο οφθαλμός σου ο δεξιός σκανδαλίζει σε, έξελε αυτόν και βάλε από σου· συμφέρει γαρ σοι ίνα απόληται εν των μελών σου και μη όλον το σώμά σου βληθή εις γέενναν. και ει η δεξιά σου χείρ σκανδαλίζει σε, έκκοψον αυτήν και βάλε από σου· συμφέρει γαρ σοι ίνα απόληται εν των μελών σου και μη όλον το σώμά σου βληθή εις γέενναν". (Ματθ. ε’, 27-30)

Εδώ δεν μπορεί να μην αναφερθή και ο καταλυτικός ρόλος της Τηλεόρασης ιδιαίτερα. Ωθεί παντοιοτρόπως εκτός όλων των άλλων και στην σαρκολατρεία, την πορνεία, την μοιχεία κ.λ.π. και δυστυχώς έχει εισβάλλει σε κάθε ελληνικό σπίτι. Ο αντίλογος θα έλεγε ότι: “ πατήστε το τηλεκοντρόλ και αλλάξτε κανάλι”. Σωστό, αλλά δεν έχουν όλοι την παιδεία, τις ηθικές αντιστάσεις, την διάκριση αλλά και την αίσθηση του πνευματικού κινδύνου που διατρέχουν, για να το πράξουν. Άρα, δεν πρέπει κάποιος πιο αρμόδιος, πιο υπεύθυνος η κάποια αρμόδια και εντεταλμένα όργανα της Πολιτείας και της Εκκλησίας, η άλλοι κοινωνικοί φορείς, να τους προφυλάξουν και να τούς βοηθήσουν;

Και να μην αναφέρουμε βέβαια τον κίνδυνο που διατρέχουν και το πόσο απροστάτευτα είναι τα παιδιά μας. Η Τηλεόραση έχει υποκαταστήσει σήμερα τον ρόλο της μητέρας και του πατέρα, της δασκάλας, της ψυχαγωγίας με συνέπειες απαράδεκτες και καταστροφικές που θα έπρεπε να ευαισθητοποιήσουν περισσότερο τους αρμοδίους.

Ελπίζουμε βέβαια να μην είναι πολύ αργά όταν και εάν επί τέλους θα αποφασίσουν να αντιδράσουν...

Ας πάμε όμως και στην Εγκράτεια της γαστέρας η οποία είχε και έχει απασχολήσει κατά κόρον τους ασκητές της ερήμου.

Αναγράφονται στο γεροντικό πλήθος ιστοριών και παραδειγμάτων (μερικά απ’ αυτά διαβάσαμε ανωτέρω) για την αξία της, αλλά και για τις ολέθριες συνέπειές της.

Ακόμη και την απαλλαγή από την σκλαβιά και καταδυνάστευση των δαιμονίων που υφίστανται πολλοί άνθρωποι, μπορεί να επιτύχη η νηστεία μαζί με την προσευχή όπως μας δίδαξε ο ίδιος ο Χριστός:

Η Εγκράτεια λοιπόν αγαπητοί μου στο φαγητό, το ποτό, τη γλώσσα, το νου, τις αισθήσεις και γενικά σε ο,τι τρέφει και τροφοδοτεί με δύναμη το σαρκικό φρόνημα οδηγεί τον άνθρωπο, με την χάρη και την δύναμη του Θεού, σε νικηφόρα μάχη κατά των σαρκικών και ψυχικών παθών, τον οδηγεί σε μετάνοια, ταπείνωση και επίγνωση της αμαρτωλότητός του. Τον καθάρει, τον φωτίζει και τον γεμίζει ελπίδα και χαρά, για την απόλαυση όλων των προαναγγελθέντων αγαθών από τον Κύριο μας, στην Ουράνια Βασιλεία Του: "Μακάριοι οι πτωχοί... μακάριοι οι πενθούντες... μακάριοι οι πεινώντες και διψώντες... μακάριοι οι ελεήμονες... μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται... Χαίρετε και αγαλλιάσθε, ότι ο μισθός υμών πολύς εν τοις ουρανοίς" (Ματθ. ε’, 3-12)