Echelon: Το όνομα της σύγχρονης, παγκοσμιοποιημένης κατασκοπείας

Φανταστείτε ένα παγκόσμιο κατασκοπευτικό δίκτυο, με μακρά ιστορία, συγκεκριμένους στόχους, το οποίο είναι ικανό να αναγνωρίζει κάθε πρόταση που μεταδίδεται μέσω τηλεφώνου, fax η e-mail από και προς οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη.
Προσθέστε τις μυστικές υπηρεσίες των Ηνωμένων Πολιτειών, της Μεγάλης Βρετανίας, της Νεας Ζηλανδίας, του Καναδά και της Αυστραλίας.
Για να γίνει πιο πιστευτό το σενάριο, θεωρήστε ότι τα επίσημα κυβερνητικά χείλη των ιδρυτικών χωρών διαψεύδουν τα πάντα και την ίδια ώρα πολλοί πολιτικοί απαιτούν έρευνα επί του θέματος.
Η ιστορία περιλαμβάνει και μερικούς δαιμόνιους δημοσιογράφους και ανεξάρτητους ερευνητές, οι οποίοι ξετυλίγουν το κουβάρι της σύγχρονης κατασκοπείας...
Τα παραπάνω δεν αποτελούν σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά την πραγματικότητα ενός πανίσχυρου κατασκοπευτικού συστήματος. Και το όνομα αυτού... Echelon.

ΤΑ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΑ. Το Government Communications Headguarters (GCHQ) στο Cheltenham της Βρετανίας αποτελεί το επιχειρησιακό κέντρο για την παρακολούθηση της Ευρώπης, της Αφρικής και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης (δυτικά από τα Ουράλια Όρη). Το αντίστοιχο αμερικανικό National Security Agency (NSA) καλύπτει την υπόλοιπη πρώην Σοβιετική Ένωση και την αμερικανική ήπειρο. Ο σταθμός της Αυστραλίας συντονίζει την ηλεκτρονική παρακολούθηση του Νοτιου Ειρηνικού καθώς και της Νοτιοανατολικής Ασίας.
Οι παραβολικές κεραίες, οι οποίες συλλαμβάνουν τα σήματα, καλύπτονται από άσπρες σφαιροειδείς καλύπτρες, τα Radome, προκειμένου να προστατεύονται, αλλά και για να μην είναι ορατός ο προσανατολισμός τους.

ΣΤΟΧΟΙ. Η λίστα με τούς στόχους είναι μακριά. Ο Wayne Madsen, πρώην υπάλληλος της NSA, πιστεύει ότι το Echelon μπορεί να έχει χρησιμοποιηθεί για την κατασκόπευση οργανώσεων όπως η Διεθνής Αμνηστία και η Greenpeace. Η πριγκίπισσα Νταϊάνα φέρεται επίσης ως ένα θύμα. Η NSA διέθετε περισσότερες από 1.000 σελίδες πληροφοριών εξαιτίας της εκστρατείας της για τα ανθρακωρυχεία στις ΗΠΑ. Ο Mike Frost, πρώην αξιωματούχος των μυστικών υπηρεσιών του Καναδά, ο οποίος εργαζόταν σε σταθμό υποκλοπών στην Οττάβα, επιβεβαίωσε ότι καθημερινά και σε παγκόσμια κλίμακα το Echelon παρακολουθεί τηλεφωνικές συνδιαλέξεις, ηλεκτρονικά μηνύματα και φαξ. Σε συνέντευξή του στην τηλεόραση της Αυστραλίας, ο Frost ανέφερε ότι οι μυστικές υπηρεσίες του Καναδά συμπεριέλαβαν το όνομα μιας γυναίκας στη λίστα πιθανών τρομοκρατών. Αιτία ήταν μία αμφιλεγόμενη φράση της σε ένα αθώο τηλεφώνημα.
Ένας ακόμη Καναδός, πρώην υπάλληλος μυστικών υπηρεσιών, κατήγγειλε ότι απολύθηκε από την υπηρεσία του επειδή είχε ασκήσει κριτική στην έμφαση που δινόταν σε οικονομικούς και πολιτικούς στόχους.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ. Οι πρώτες αντιδράσεις προήλθαν από τη Γαλλία, τα οικονομικά συμφέροντα της οποίας θίχτηκαν στο πλαίσιο μίας υπόθεσης βιομηχανικής κατασκοπείας, σύμφωνα με τις αποκαλύψεις του ανεξάρτητου δημοσιογράφου Duncan Cambell. Οι ΗΠΑ και η Βρετανία στην αρχή αρνήθηκαν τα πάντα. Μετά, απλά κατηγόρησαν τη Γαλλία ότι κάνει το ίδιο. Οι Γερμανοί, από την πλευρά τους, φάνηκαν πιο ψύχραιμοι, ενώ σε ένα βαθμό ενεπλάκησαν, ζητώντας να διευκρινιστεί η υπόθεση, και σκανδιναβικές χώρες.

ΟΙ "ΜΙΚΡΟΙ". Σημειώνεται ότι ακόμη και μικρότερες χώρες, όπως η Δανία, η Ολλανδία και η Ελβετία, έχουν κατασκοπευτικούς σταθμούς τύπου Echelon, προκειμένου να περιέρχονται στην κατοχή τους και να επεξεργάζονται στη συνέχεια επικοινωνίες μέσω δορυφόρων.
Υποψίες βαραίνουν και τη Ρωσία για τη ύπαρξη κατασκοπευτικών σταθμών στη Λετονία, το Βιετνάμ και την Κούβα.
Ουδέν κρυπτόν πλέον...

Στο βιβλίο του Nicky Hager "Secret Powers - New Zealand’s role in the international spy network", το οποίο δημοσιεύτηκε το 1996, περιγράφεται για πρώτη φορά με λεπτομέρειες το σύστημα Echelon και αποκαλύπτεται ο ρόλος της Νεας Ζηλανδίας.
Οι αποκαλύψεις του Hager οδήγησαν τον πρώην πρωθυπουργό της χώρας να δηλώσει ότι "ένας μεγάλος αριθμός προσώπων αποκάλυψαν στον Nicky Hager πράγματα τα οποία ουδέποτε γνώριζε ο ίδιος, ως επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών..."
Τη σκυτάλη πήρε ο ανεξάρτητος δημοσιογράφος Duncan Campbell, από τη Σκωτία. Στην αναφορά του, με τίτλο "Somebody’s listening... Project P415", η οποία αργότερα μελετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κατηγορούσε ευθέως την Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ ότι υπέκλεπτε τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις της γαλλικής εταιρίας Thomson, η οποία διαπραγματευόταν με τη Βραζιλία την υπογραφή εμπορικής συμφωνίας απόκτησης ραντάρ για την παρακολούθηση του Αμαζονίου.
Οι υπεύθυνοι του κατασκοπευτικού δικτύου γνωστοποίησαν τις ευαίσθητες πληροφορίες σε ανταγωνίστρια αμερικανική εταιρία, η οποία τελικά υπέγραψε τη συμφωνία.
Στη συνέχεια, την ύπαρξη και λειτουργία του συστήματος παρακολούθησης επιβεβαίωσαν πλήθος αξιωματούχων από τις μυστικές υπηρεσίες των εμπλεκόμενων χωρών, ανεξάρτητοι ερευνητές και ειδικοί τηλεπικοινωνιών.

Το θέμα του Echelon ερεύνησε επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου, η οποία πρότεινε σε κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και ιδιώτες ως "αντίδοτο" την κρυπτογραφία. Τα μη κωδικοποιημένα ηλεκτρονικά μηνύματα είναι σαν επιστολές οι οποίες αποστέλλονται δίχως να εσωκλείονται σε φάκελο, τονίζεται στη σχετική έκθεση με τα πορίσματα της έρευνας, που δημοσιοποιήθηκε τον Μαϊο του 2001. Η ανάμειξη της Βρετανίας στο Echelon δύναται να θεωρηθεί ότι παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Συνθήκη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία εγγυάται το απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής όλων των προσώπων, επισημαίνεται ακόμα. Παράλληλα, πάντως, αναφέρεται ότι το δίκτυο έχει μικρότερη εμβέλεια και δυνατότητες από ο,τι είχε αρχικά θεωρηθεί και στοχεύει κυρίως σε ιδιωτικές και εμπορικές πληροφορίες και λιγότερο σε στρατιωτικές.

Εφημερίς "ΜΕΤΡΟΡΑΜΑ" 25/8/2003