Η ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΙΩΝΑ
ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΝΙΝΕΥΙ-ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

(Μέρος Α΄)

(Για το Β΄Μέρος πατείστε εδώ...)

«Και εκήρυξεν Ιωνάς και είπεν:
έτι τρεις ημέραι και Νινευή καταστραφήσεται...» 
(Ιωνά γ΄, 4) 

Ὅλοι μας, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, γνωρίζουμε τήν ἱστορία τοῦ Προφήτου Ἰωνᾶ, εἰς τήν Παλαιά Διαθήκη. Εἶναι δέ πολύ θαυμαστόν καί ἀσύλληπτον γιά τόν κοινόν νοῦν, τό πῶς ὁ Θεός οἰκονόμησε μέσα σέ ἕνα περιστατικό καί μία «ἁπλή» διήγηση τοῦ Ἰωνᾶ, νά περικλείσει καί συμπεριλάβει τόσα πολλά καί τόσα σπουδαῖα νοήματα, σχετικά μέ τήν Πίστη καί διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, γεγονός πού σέ κάνει, ὅπως ὁ Ἀπόστολος, νά ἀναφωνήσεις μέ δέος: «Ὦ βάθος πλούτου καί σοφίας καί γνώσεως Θεοῦ!» ^[1]

Ἐμεῖς ἐδῶ, δυστυχῶς, δέν θά ἀσχοληθοῦμε μέ τήν λεπτομερῆ καί κατά στίχον ἑρμηνεία καί ἀνάλυση τοῦ συγκεκριμένου αὐτοῦ βιβλίου.

Δέν εἶναι αὐτός ὁ σκοπός μας∙ Στόχος μας εἶναι νά ἐπισημάνουμε καί νά τονίσουμε κάποια μόνον σημεῖα ἀπό τό ὅλο κείμενο, τά ὁποῖα πιστεύουμε ὅτι ἔχουν ἰδιαίτερη σημασία καί κρύβουν πολλά καί σπουδαῖα νοήματα, σχετικά μέ τό θέμα μας.

«Θά ἐκθέσουμε βέβαια κατά τρόπο ὠφέλιμο κατ’ ἀρχήν τά ἱστορικά γεγονότα, καί ἀφοῦ ἀποσαφηνίσουμε αὐτά κατά τρόπο ἀνάλογο καί μεταπλάσσουμε ὅσο εἶναι δυνατόν τή διήγηση ἀπό τόν τύπο καί τή σκιά, θά κάνουμε σαφῆ διήγηση, μέ τή βοήθεια τοῦ λόγου, πρός τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ, ἔχοντας αὐτόν ὡς τελικό σκοπό, ἀφοῦ εἶναι ἀλήθεια, ὅτι "τό τέλος τοῦ νόμου καί τῶν προφητῶν εἶναι ὁ Χριστός" (Ρωμ. ι΄,4). Ἐάν ὅμως συμβεῖ κάπου νά κάνουμε λάθος ὡς πρός τό πραγματικό νόημά τους, ἐξαιτίας τῆς λεπτότητας τῶν ἐννοιῶν καί τῆς μεγάλης ἀσάφειάς τους, πρέπει νά μᾶς συγχωρήσουν αὐτοί πού θά τά διαβάσουν», ^[2] μᾶς λέγει χαρακτηριστικά ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας.   

Ἔτσι λοιπόν, μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ θά προσπαθήσουμε, στηριζόμενοι ἐξ ὁλοκλήρου στήν Ἁγία Γραφή καί στούς Ἁγίους καί θεοφώτιστους Πατέρες μας, νά προσεγγίσουμε, τό κατά δύναμιν, κάποια σημεῖα ἀπό τό θεόπνευστο αὐτό κείμενο, δίδοντας τέσσερις παρόμοιες καί σχετικές ἑρμηνεῖες.

Ἄς μήν ἀπορήσει δέ κανείς, γιά τό πῶς γίνεται νά ὑπάρχουν ταυτόχρονα τόσες πολλές ἑρμηνεῖες γιά ἕνα καί τό αὐτό θέμα.

Αὐτό συμβαίνει πάρα πολύ συχνά, ὅπως βλέπουμε στούς Ἁγίους καί

θεοφόρους Πατέρες μας καί στά φωτισμένα κείμενά τους.

Ἐνδεικτικά μόνον ἀναφέρω τούς κάτωθι:

α) Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής (Φιλοκαλία Τόμ. 14Β, σελ. 117 & 245)

β) Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας (ΕΠΕ 24, 455)

γ) Ἅγιος Ἀνδρέας Καισαρείας (P.G. 106, 337)

Πρίν ξεκινήσουμε, νά διευκρινήσουμε ὅτι στίς ἑρμηνεῖες πού θά ἀκολουθήσουν θά πρέπει νά προσέξουμε ἰδιαίτερα, διότι ὑπάρχει ὁ κίνδυνος, νά παρερμηνεύσει κανείς κάποια πράγματα καί κάποιες λεπτομέρειες, ἐάν δέν προσέξει ἤ δέν γνωρίζει κάποιες γενικές ἀρχές σχετικά μέ τούς συμβολισμούς, τούς τύπους καί τίς σκιές τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἀφοῦ ἄλλο τύποι καί ἄλλο ἡ ἀλήθεια καί ἡ πραγματικότητα.

Οὐδέποτε δέ ὁ «τύπος», ἡ «σκιά», τά «σύμβολα» καί οἱ «προτυπώσεις» δέν μποροῦν νά εἶναι ἀκριβῶς ἴδια μέ τήν ἀλήθεια, τήν οὐσία καί τήν πραγματικότητα.

Οὔτε καί γίνεται, σέ καμμία περίπτωση, νά ἐφαρμόζουν καί νά ταιριάζουν τά πάντα σέ ὅλα τά ἀναφερόμενα, καί νά ἔχουν ἀπόλυτη ἀντιστοιχία ὅλοι οἱ τύποι καί συμβολισμοί, μέ τήν ἀλήθεια καί τήν πραγματικότητα.

Λέγει πολύ εὔστοχα ὁ θεῖος Χρυσόστομος:

«Θέλει νά δείξει ὅτι εἶναι μεγάλη ἡ συγγένεια τῆς Παλαιᾶς πρός τήν Καινήν Διαθήκη καί ὅτι ἐκεῖνα ἦταν τύπος αὐτῶν καί σκιά τῶν μελλοντικῶν.... σέ παρακαλῶ δέ νά σκέπτεσαι (πνευματικά καί ὀρθά) γιά τήν Παλαιά καί γιά τήν Καινή Διαθήκη καί νά μή ζητᾶς ὅλη τήν ἀκρίβεια τῆς ἀλήθειας στόν τύπο... Καί πρόσεξε τή συγγένεια τοῦ τύπου πρός τήν ἀλήθεια καί τήν ὑπεροχή τῆς ἀλήθειας ἔναντι τοῦ τύπου. Γιατί δέν πρέπει ν’ ἀποξενωθεῖ ὁλοκληρωτικά ὁ τύπος ἀπό τήν ἀλήθεια, γιατί ἀλλιῶς δέ θά ἦταν τύπος· οὔτε πάλι πρέπει νά ἐξισώνεται μέ τήν ἀλήθεια, ἐπειδή ἔτσι πάλι καί αὐτός θά εἶναι ἀλήθεια, ἀλλά πρέπει νά μένει στό δικό του μέτρο, καί οὔτε νά ἔχει ὁλόκληρη τήν ἀλήθεια οὔτε νά τή στερεῖται ὅλη. Γιατί ἄν τήν ἔχει ὁλόκληρη, θά εἶναι πάλι καί αὐτός ἀλήθεια, ἄν ὅμως τή στερηθεῖ ὅλη, δέν μπορεῖ πιά νά εἶναι τύπος· πρέπει τό ἕνα μέρος νά ἔχει καί τό ἄλλο νά τό φυλάσσει γιά τήν ἀλήθεια. Μή λοιπόν μοῦ ζητήσεις ὅλη τήν ἀλήθεια στήν Παλαιά, ἀλλά καί ἄν ἀκόμη λάβεις κάποιους μικρούς καί ἀσαφεῖς ὑπαινιγμούς νά τό θεωρεῖς αὐτό ἱκανοποιητικό». ^[3]  

Ἀλλά καί αὐτά πού λέγει κατωτέρω ὁ Ἅγιος καί σοφός Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, πιστεύω ὅτι εἶναι πολύ σημαντικά, κατατοπιστικά καί χαρακτηριστικά γιά νά κατανοήσουμε ἀκόμη καλύτερα τό θέμα αὐτό:

«Εἰκονίζεται λοιπόν καί κατά κάποιο τρόπο διαμορφώνεται γιά μᾶς τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ μέ ὅσα συνέβησαν στόν θεσπέσιο Ἰωνᾶ, ἀλλ’ ὅμως νομίζω ὅτι πρέπει νά πῶ ἐκεῖνο στούς ἀναγνῶστες μου. Ὅταν διατυπώνεται λόγος θεωρίας πνευματικῆς γιά ἕνα πρόσωπο πού χρησιμοποιεῖται γιά νά ὑποτυπώσει τόν Σωτήρα μας Χριστό, εἶναι ἀνάγκη ὁ σοφός καί ὁ γνώστης νά ἐξετάζει ποιά πρέπει νά θεωρεῖ ἄχρηστα γιά αὐτόν τό σκοπό του, καί ποιά πάλι χρήσιμα καί ἀπαραίτητα καί πού πάρα πολύ ἀπό τή φύση τους ὠφελοῦν τούς ἀκροατές.

Ἄς φέρουμε ὡς παράδειγμα τόν μακάριο Μωϋσῆ, ὁ ὁποῖος παρουσίασε τόν Ἰσραηλιτικό λαό στόν Θεό στούς πρόποδες τοῦ ὄρους Σινᾶ καί ἔγινε μεσολαβητής μεταξύ Θεοῦ καί ἀνθρώπων... Χρησιμοποιήθηκε λοιπόν ὁ Μωϋσῆς ὡς τύπος τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά δέν θά προσδώσομε σ’ αὐτόν ὅλα τά σχετικά μέ τόν Μωϋσῆ, γιά νά μή βρεθοῦμε νά λέμε καί νά πράττομε κάτι ἀπό τά ἄτοπα. Γιατί ὁ Μωϋσῆς ὁμολογοῦσε ὅτι καί ἰσχνόφωνος ἦταν, καί βραδύγλωσσος, καί ἦταν ἀνίκανος γιά τήν ἀποστολή (Ἐξ. δ’, 10-13)... Ὁ Χριστός ὅμως δέν ἦταν βραδύγλωσσος, οὔτε βέβαια ἰσχνόφωνος ὅπως ὁ Μωϋσῆς, ἀλλ’ αὐτός εἶναι ἡ μεγάλη σάλπιγγα...

 Ὁ Ἀαρών πάλι χρησιμοποιήθηκε ὡς τύπος τοῦ Ἐμμανουήλ ἔχοντας καταστεφθεῖ μέ τήν τιμή τῆς ἀρχιερωσύνης, καί μπαίνοντας μέσα στά Ἅγια τῶν ἁγίων, καί φορώντας ἐκείνη τήν ἔνδοξη καί ἀξιοθαύμαστη στολή (Ἐξ. κη’, 1). Ἀλλά δέν θά ἀποδώσομε πάλι στόν Χριστό ὅλα τά τοῦ Ἀαρών· γιατί δέν ἦταν ἄμεμπτος τελείως· καθόσον ἐπιτιμήθηκε κάποτε, ἐπειδή μαζί μέ τή Μαρία κατηγόρησε τόν Μωϋσῆ (Ἀριθμ. ιβ’, 1-2). Ἀλλ’ ἦταν καί ἀπό ἄλλη ἄποψη ἔνοχος, ὅταν οἱ Ἰσραηλῖτες κατασκεύασαν ὡς θεό τόν μόσχο στήν ἔρημο (Ἐξ. λβ’, 4).

Δέν εἶναι λοιπόν ὅλα χρήσιμα γιά τίς πνευματικές θεωρίες ὅσα λένε τά γράμματα καί οἱ τύποι, ἀλλά ἄν παρουσιασθεῖ τό πρόσωπο κάποιου πού νά ἔχει πάνω του τόν τύπο τοῦ Χριστοῦ, θά προσπεράσουμε εὔλογα τά ἀνθρώπινα καί θά σταθοῦμε στά ἀναγκαῖα μόνο, προσαρμόζοντας παντοῦ τό ὠφέλιμο ἀπό τή φύση του στό σκοπό πού ἐπιδιώκουμε.

Ἔτσι λοιπόν θά σκεφθοῦμε καί γιά τόν Ἰωνᾶ. Γιατί μᾶς παρουσιάζει τή μορφή τοῦ μυστηρίου τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλ’ ὅμως δέν εἶναι χρήσιμα καί ἀναγκαῖα σ’ αὐτό ὅλα ὅσα ἔχουν συμβεῖ σ’ αὐτόν. Γιά παράδειγμα, στάλθηκε νά κηρύξει στούς Νινευῒτες, ἀλλά ζήτησε νά κρυφθεῖ ἀπό τόν Θεό καί τόν βλέπομε νά μήν εἶναι πρόθυμος γιά τήν ἀποστολή του.

Στάλθηκε ἀπό τόν Θεό καί Πατέρα καί ὁ Υἱός νά κηρύξει στούς λαούς, ἀλλά δέν φάνηκε ἀπρόθυμος γιά τή διακονία, οὔτε καί ζήτησε νά κρυφθεῖ ἀπό τόν Θεό. Παρακαλοῦσε ὁ προφήτης τούς συνταξιδιῶτες τοῦ πλοίου λέγοντας· "Πάρτε με καί ρίξτε με στή θάλασσα καί ἡ θάλασσα θά γαληνέψει γιά σᾶς" (α’, 12). Τόν κατάπιε καί τό κῆτος καί στή συνέχεια τόν ἐξήμεσε μετά τρεῖς ἡμέρες (Ματθ. ιβ’, 40), καί ἔπειτα ἀπό αὐτό πῆγε στούς Νινευῒτες καί ἔφερε εἰς πέρας τή διακονία. Καί λυπήθηκε πολύ ὅταν ὁ Θεός ἔδειξε εὐσπλαχνία στούς Νινευῒτες. Δέχθηκε καί ὁ Χριστός ἑκούσια τό θάνατο, ἔμεινε στήν καρδιά τῆς γῆς τρεῖς μέρες καί τρεῖς νύχτες, καί πάλι ξανάζησε καί ἔπειτα ἀπό αὐτό βάδισε στή Γαλιλαία καί διετάχθηκε νά κάνει ἀρχή τοῦ κηρύγματός του στά ἔθνη (Ματθ. δ’, 23). Δέν λυπήθηκε ὅμως βλέποντας νά μετανοοῦν καί νά σώζονται, ὅπως βέβαια ὁ Ἰωνᾶς.

Ἑπομένως, ἄν δέν στρέψουμε ὅλον τόν λόγο τῆς ἱστορίας στόν σκοπό τῆς πνευματικῆς θεωρίας, ἄς μή μᾶς κατηγορήσει κανένας. Γιατί, ὅπως οἱ μέλισσες πετώντας στά λιβάδια καί στά ἄνθη, μαζεύουν πάντοτε ὅ,τι εἶναι χρήσιμο γιά τήν κατασκευή τῶν κηρυθρῶν, ἔτσι καί ὁ σοφός ἑρμηνευτής, ἐρευνώντας τήν ἁγία καί θεόπνευστη Γραφή, συγκεντρώνοντας πάντοτε ὅσα συντελοῦν στή διασάφηση τῶν μυστηρίων τοῦ Χριστοῦ καί συνθέτοντάς τα, θά ὁλοκληρώσει ἕνα λόγο πρόσφορο καί ἄμεμπτο». ^[4] 

Ἔπειτα λοιπόν, ἀπ’ ὅλα αὐτά τά ἀπαραίτητα διευκρινιστικά, ἄς ἔλθουμε νά δοῦμε τήν πρώτη ἑρμηνεία τῆς Προφητείας τοῦ Ἰωνᾶ.

Προφήτης Ἰωνᾶς = Ἰησοῦς Χριστός

Νινευῒτες = Εἰδωλολατρικά ἔθνη

Ὅπως εἶναι σέ ὅλους μας γνωστόν, ὁ Προφήτης Ἰωνᾶς ἦταν τύπος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἡ διαμονή του γιά τρεῖς μέρες στήν κοιλία τοῦ κήτους, συμβόλιζε τήν τριήμερον Ταφήν καί Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας. Γι’ αὐτό καί ὁ ἴδιος ὁ Χριστός παρομοίασε τόν ἑαυτόν Του μέ τόν Ἰωνᾶ, λέγοντας:

«Γενεά πονηρά καί μοιχαλίς σημεῖον ἐπιζητεῖ, καί σημεῖον οὐ δοθήσεται αὐτῇ εἰμή τό σημεῖον Ἰωνᾶ τοῦ προφήτου. ὥσπερ γὰρ ἐγένετο ᾿Ιωνᾶς ὁ προφήτης ἐν τῇ κοιλίᾳ τοῦ κήτους τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας, οὕτως ἔσται καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας». ^[5]

Καί ἀλλοῦ, «τῶν δὲ ὄχλων ἐπαθροιζομένων ἤρξατο λέγειν· ἡ γενεὰ αὕτη γενεὰ πονηρά ἐστι· σημεῖον ζητεῖ, καὶ σημεῖον οὐ δοθήσεται αὐτῇ εἰ μὴ τὸ σημεῖον ᾿Ιωνᾶ τοῦ προφήτου. καθὼς γὰρ ἐγένετο ᾿Ιωνᾶς σημεῖον τοῖς Νινευΐταις, οὕτως ἔσται καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου τῇ γενεᾷ ταύτῃ σημεῖον». ^[6]  

Καί βέβαια, ἐάν προσέξει κανείς περισσότερο, θά διαπιστώσει ὅτι ἡ τριήμερος ταφή δέν εἶναι ὁ μοναδικός συμβολισμός.

Ὅλη σχεδόν ἡ ἱστορία-Προφητεία τοῦ Ἰωνᾶ εἶναι ἕνας ἀσύλληπτος τύπος καί συμβολισμός πολλῶν πραγμάτων καί γεγονότων, ὅπως θά δοῦμε παρακάτω, ὄχι μόνον στήν παρούσα ἑρμηνεία, ἀλλά καί στίς ὑπόλοιπες.

Ἄς δοῦμε λοιπόν τήν πρώτη μας ἑρμηνεία, ὅπου σύμφωνα μέ αὐτήν, ὁ Προφήτης Ἰωνᾶς συμβολίζει τόν Ἰησοῦν Χριστόν ἐνῶ ἡ πόλη Νινευή συμβολίζει τά εἰδωλολατρικά ἔθνη.

Ὁ Προφήτης Ἰωνᾶς λοιπόν, στάλθηκε νά κηρύξη στούς Νινευῒτες, λόγῳ τῶν πολλῶν καί μεγάλων τους ἁμαρτιῶν.

Ὁ Ἰωνᾶς ὅμως δείχνει ὅτι δέν ὑπακούει, ἐκ πρώτης ὄψεως, στήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ. Στήν προσπάθεια του δέ, νά «φύγει» μακριά ἀπό τόν Θεό, μπαίνει σέ ἕνα «πλοῖο», τό ὁποῖο στήν συνέχεια πέφτει σέ σφοδρή θαλασσοταραχή καί κινδυνεύει νά «βυθισθεῖ».

Ἔπειτα βλέπουμε τόν Ἰωνᾶ, ὁ ὁποῖος ρίχνεται ἀπό τό πλοῖο μέσα στήν τρικυμισμένη θάλασσα, νά τόν καταπίνει ἕνα μεγάλο κῆτος, ὅπου καί παραμένει στήν κοιλία του γιά «τρεῖς μέρες», χωρίς ὅμως τελικά νά πάθει τό παραμικρόν. Ἀφοῦ δέ, βγαίνει ζωντανός ἀπό τό κῆτος, λαμβάνει γιά δεύτερη φορά ἐντολή ἀπό τόν Θεόν, νά πάει στούς Νινευῒτες καί νά κηρύξη μετάνοια, ὅπως καί ἔπραξε.

Πράγματι βλέπουμε ὅτι καί ὁ Χριστός, ὅταν ἐστάλη στήν γῆ ἀπό τόν Οὐράνιο Πατέρα του, γιά νά κηρύξη καί νά σώσει ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἀλλά κυρίως τούς ἁμαρτωλούς καί τά εἰδωλολατρικά ἔθνη, στήν ἀρχή, φαινομενικά, δέν τό ἔπραξε. Σκόπιμα βέβαια, γιά νά μήν εὕρουν δικαιολογία οἱ Ἑβραῖοι νά τόν κατηγορήσουν σέ κάτι. Ἐδῶ τηροῦσε τά πάντα καί πάλι τόν κατηγοροῦσαν, ὅτι παρέβαινε τό Σάββατο καί ὅτι δέν τηροῦσε τόν Νόμο τοῦ Μωϋσέως. Πόσο μᾶλλον ἐάν τούς ἀπέρριπτε ἀπό τήν ἀρχή καί στρεφόταν στά ἔθνη!

Ἔτσι λοιπόν, ὅταν ἦλθε στή γῆ ὡς ἄνθρωπος, ἔδειχνε νά ἐνδιαφέρεται μόνο γιά τό γένος Του, τούς Ἰουδαίους. Γι’ αὐτό καί τόν βλέπουμε νά λέει, «οὐκ ἀπεστάλην εἰ μή εἰς τά πρόβατα τά ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ» ^[7]   καί «εἰς ὁδόν ἐθνῶν μή ἀπέλθητε... πορεύεσθε δέ μᾶλλον πρός τά πρόβατα τά ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ». ^[8]  

Τό «πλοῖο» στό ὁποῖο ἀνέβηκε ὁ Χριστός συμβόλιζε τήν «Ἐκκλησία», τήν Συναγωγή δηλαδή τῶν Ἰουδαίων καί τήν διδασκαλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.

«Τό πλοῖον, ἦταν τύπος τῆς Συναγωγῆς τῶν Ἰουδαίων», ^[9]  λέγει ὁ Ἅγιος Θεοφύλακτος.

Ἐπειδή ὅμως ὅσοι ἦταν μέσα στό πλοῖο αὐτό, δηλαδή μέσα στήν Ἰουδαϊκή Συναγωγή, ὅλος δηλαδή ὁ Ἑβραϊκός λαός, δέν ἀγαποῦσαν πραγματικά τόν Θεόν οὔτε τηροῦσαν τούς Νόμους καί τίς ἐντολές Του, τό «πλοῖο» αὐτό πέφτει σέ σφοδρή θαλασσοταραχή καί κινδυνεύει νά «βυθισθεῖ», καταποντίζοντας ὅσους θά ἐπέβαιναν σ’ αὐτό.

Καί πράγματι, τό «πλοῖο» αὐτό θά εἶχε χαθεῖ καί καταποντισθεῖ τελείως, ἐάν δέν πρόφθανε νά ἀνέβει ἐπάνω σ’ αὐτό ὁ Μεσσίας καί Σωτήρας τους Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ὁποῖος ὡς ἄλλος Ἰωνᾶς σηκώνει ἐπάνω Του ὅλες τίς ἁμαρτίες τῶν ἐπιβαινόντων, (ἀλλά καί ὅλων τῶν ὑπολοίπων ἀνθρώπων) καί ζητάει ὁ ἴδιος, ἑκούσια, νά ριχθεῖ εἰς τήν φουρτουνιασμένη θάλασσα τῶν πειρασμῶν καί τῶν ἁμαρτιῶν, γιά νά σώσει ὅλους τούς ἄλλους, κοπάζοντας ταυτόχρονα τήν τρικυμία καί φέρνοντας ἔτσι τήν ποθητή γαλήνη καί ἡρεμία σέ ὅλους.

Τό ὅτι δέ, στήν συνέχεια, ὁ Ἰωνᾶς πέφτει στήν θάλασσα, καταπίνεται ἀπό ἕνα μεγάλο κῆτος, καί παραμένει στήν κοιλία του γιά τρεῖς ἡμέρες καί τρεῖς νύκτες χωρίς νά πάθει τό παραμικρόν, συμβολίζει ὅπως ἤδη εἴδαμε, ἀλλά καί γνωρίζουμε ὅλοι μας, τόν Κύριόν μας Ἰησοῦ Χριστόν, ὁ ὁποῖος κατά παρόμοιον τρόπον παραμένει τρεῖς ἡμέρες καί τρεῖς νύκτες στόν Ἅδη (κοιλία τοῦ κήτους) χωρίς νά πάθει τό παραμικρόν, χωρίς νά δεῖ τό σῶμα του κάποια φθορά ἤ ἀλλοίωση.

Μετά δέ ἀπό τίς τρεῖς αὐτές ἡμέρες, ἀνασταίνεται ἀπό τούς νεκρούς, σώζοντας ἀπό τόν θάνατον καί τήν ἁμαρτίαν ὅλο τό ἀνθρώπινον γένος, καί χαρίζοντας ταυτόχρονα σέ ὅλους εἰρήνη, χαρά, γαλήνη καί ἡρεμία.

«Νομίζω ὅμως ὅτι πρέπει, ἐπειδή ὁ προφήτης ἔχει παραληφθεῖ ὡς τύπος τῆς νοούμενης διακονίας τοῦ Χριστοῦ, νά προσθέσουμε κατ’ ἀνάγκη, ὅτι κινδύνευσε ὁλόκληρη ἡ γῆ, καταχειμαζόταν τό ἀνθρώπινο γένος, ὁρμώντας κατά κάποιο τρόπο ἐναντίον της τά κύματα τῆς ἁμαρτίας, τήν κατέκλυζε φοβερή καί ἀνυπόφορη ἡδονή, σάν φοβερή τρικυμία ξεσηκωνόταν ἐναντίον της ἡ φθορά, καί ἄγριοι ἄνεμοι ξεσποῦσαν ἐπάνω της, ἐννοῶ καί τοῦ διαβόλου καί τῶν πονηρῶν δυνάμεων πού βρίσκονταν κάτω ἀπό τήν ἐξουσία του καί συνεργάζονταν μαζί του. Ἐπειδή βρισκόμασταν σ’ αὐτή τήν κατάσταση καί μᾶς σπλαχνίσθηκε ὁ Δημιουργός, ἔστειλε ὁ Θεός καί Πατέρας ἀπό τόν οὐρανό τόν Υἱό του, ὁ ὁποῖος, ἀφοῦ ἔλαβε ἀνθρώπου σάρκα καί ἔφτασε στή γῆ πού κινδύνευε καί χειμαζόταν, παρέδωσε τόν ἑαυτό του μέ τή θέλησή του στό θάνατο γιά νά σταματήσει τήν τρικυμία, νά κοπάσει ἡ θάλασσα καί νά γαληνέψει τό κῦμα καί νά λάβει τέλος ἡ τρικυμία. Γιατί σωθήκαμε μέ τό θάνατο τοῦ Χριστοῦ. Καί ὁ χειμώνας βέβαια πέρασε, ἡ μπόρα ἔφυγε, τά κύματα ἡσύχασαν, ἀτόνησε ἡ βία τῶν ἀνέμων, καί ἁπλώθηκε πιά βαθειά γαλήνη, καί τώρα βρισκόμαστε σέ πνευματική ἡρεμία, ἀφοῦ ἔπαθε γιά μᾶς ὁ Χριστός», ^[10]  μᾶς λέγει σχετικά ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας. 

Ἀμέσως μετά δέ, βλέπουμε ὅτι ὅπως ὁ Ἰωνᾶς λαμβάνει γιά δεύτερη φορά ἐντολή νά πάει στούς Νινευῒτες καί νά κηρύξη μετάνοια, ἔτσι καί ὁ Χριστός (ἐκ δευτέρου) προσκαλεῖ πλέον ὅλα τά ἔθνη νά μετανοήσουν καί νά ἔλθουν κοντά Του γιά νά σωθοῦν.

Γι’ αὐτό καί τώρα, ὅταν ἀποστέλλει τούς μαθητάς Του στό σωτήριο κήρυγμα, λέγει: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη...». ^[11] 

«Παραθεώρει δέ μοι καί τά τοῦ Κυρίου πρός τά τοῦ Ἰωνᾶ. Οὗτος πρό τοῦ παθεῖν ἅ ἔπαθεν, ἀποδιδράσκει τήν Νινευῒ· καί ὁ Κύριος πρό τοῦ πάθους, κατώκνει κηρύττειν τοῖς ἔθνεσιν, ὅς γε καί τοῖς μαθηταῖς ἀπηγόρευεν εἰς ὁδόν ἐθνῶν μή ἐλθεῖν· πορεύεσθαι δέ μᾶλλον ἐνετέλλετο πρός τά πρόβατα τά ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ· ἐπεί μηδέ αὐτός ἀλλαχόσε, ἤ εἰς ταῦτα, ἀποσταλῆναι. Ἐπεί δέ παθών, ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς τρεῖς ἡμέρας καί τρεῖς νύκτας γένονε, καί τἄλλα, ὅσα προετύπου Ἰωνᾶς, κατεδέξατο, καί ἀνέβη αὐτῷ ἐκ φθορᾶς ἡ ζωή· κηρύττει λοιπόν καί τοῖς ἔθνεσι διά τῶν ἀποστόλων, κατά τό κήρυγμα τό ἔμπροσθεν. Οὐ γάρ ἄλλα μέν τοῖς ἐξ Ἰσραήλ πρό τοῦ πάθους, ἄλλα δέ τοῖς ἔθνεσι μετά τό πάθος παρέδωκεν· ἀλλ’ ἕν ἐπί πάντας τό Εὐαγγέλιον, καί μία ἡ πίστις, καί ἕν τό βάπτισμα», ^[12] γράφει καί ὁ Ἅγιος Θεοφύλακτος Βουλγαρίας.

Καί πράγματι βλέπουμε ὅτι οἱ Νινευῒτες, δηλαδή ὅλα τά εἰδωλολατρικά ἔθνη μέ τό κήρυγμα τοῦ Ἰωνᾶ, δηλαδή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τῶν Ἀποστόλων Του, μετανοοῦν διά τίς ἁμαρτίες καί κακίες τους, πιστεύουν στόν Θεόν καί ὁ Θεός τούς συγχωρεῖ γιά ὅσα ἔπραξαν, τούς ἀγκαλιάζει καί τούς κάνει καί αὐτούς ἀληθινά παιδιά Του, «λαόν περιούσιον» καί μέλη τῆς μίας Ἐκκλησίας Του.

Τά ὑπόλοιπα σημεῖα τῆς Προφητείας τοῦ Ἰωνᾶ, θά τά δοῦμε στίς ἑπόμενες ἑρμηνεῖες.

_________

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1.  Ρωμ. ια’, 33
2.  Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας  ΕΠΕ 4, 13
3.  Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου  ΕΠΕ 27, 233-5
4.  Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας  ΕΠΕ 24, 407 & P.G. 71, 600
5.  Ματθ. ιβ’, 39-40
6.  Λουκ. ια’, 29-30
7.  Ματθ. ιε’, 24
8.  Ματθ. ι’, 5-6

9. «Καί ἄλλως δέ φασί τινες... τό πλοῖον, τύπος ἦτο τῆς τῶν Ἰουδαίων Συναγωγῆς» (Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας  P.G. 126, 933)
10. Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας  ΕΠΕ, 24, 435
11. Ματθ. κη’, 19
12. Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας  P.G. 126, 944

13.  Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας  P.G. 126, 960
14.  Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας  P.G. 126, 960
15.  Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας  P.G. 126, 933
16.  Ματθ. κη’, 19
17.  Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, ΕΠΕ 4, 185
18.  «Καί λυπεῖται, (ὁ Ἰωνᾶς) οὐχ ὅτι οὗτοι σώζονται, ἀλλ’ ὅτι οἱ αὐτοῦ φυλέται καί συγγενεῖς ἀποβάλλονται» (Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 961)
19.  «ἔσεσθέ μοι λαός περιούσιος ἀπό πάντων τῶν ἐθνῶν»Ἔξ. ιθ’, 5
20.  Πραξ. ι’, 34-35
21.  Ἁγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας P.G. 126, 961