Ορθόδοξος Ιεραποστολικός Σύνδεσμος

Λειτουργικά και Ερμηνευτικά

Ενότητες

Φωτό & Βίντεο

Δείτε περισσότερο υλικό »

Δημοφιλή Άρθρα

Εορτολόγιο (νέο ημ.)

21/11 Τα Εισόδια της Θεοτόκου *

ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΟΛΙΓΑ ΤΙΝΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ Νους ανθρώπινος δεν μπορεί να συλλάβη το έργο της θείας οικονομίας, τι έκαμε δηλαδή και τι κάνει η αγάπη και η σοφία του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου.Το έργο αυτό πραγματοποιήθηκε από τον Σωτήρα Κύριο στον κόσμο, παραδίδεται από την Εκκλησία και κηρύσσεται στη θεία Γραφή από τους Ευαγγελιστάς και τους Αποστόλους, και οι πιστοί το δέχονται "διά της πίστεως", όχι σαν ιστορική γνώση και σαν φυσική ανακάλυψη, αλλά σαν Αποκάλυψη Θεού και ιερή Παράδοση της Εκκλησίας.Μέσα σ’ έναν τέτοιο κόσμο θείας Αποκαλύψεως και ιερής Παραδόσεως της Εκκλησίας, που τον θεωρούμε και τον ζούμε "διά της πίστεως" τοποθετείται η σημερινή εορτή των Εισοδίων της Υπεραγίας Θεοτόκου."Αγνείας γαρ έχει υπόθεσιν και του κοινού γένους ...
Περισσότερα »

Εορτολόγιο (παλαιό ημ.)

8/11 Η Σύναξις των Αρχιστρατήγων Μιχαήλ και Γαβριήλ *

Η ΣΥΝΑΞΙΣ ΤΩΝ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΩΝ ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΙ ΓΑΒΡΙΗΛ ΟΛΙΓΑ ΤΙΝΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ Σήμερα η Εκκλησία τελεί Σύναξη (=συνάθροιση-συγκέντρωση) «εις τιμήν και μνήμην των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ και των λοιπών Ασωμάτων και Ουρανίων Δυνάμεων».Ανάμεσα στον Θεό και στον άνθρωπο είναι οι Άγγελοι, που δημιουργήθηκαν από τον Θεό πριν από τον κόσμο και τον άνθρωπο, καθώς λέει η θεία Γραφή·"ότε εγενήθησαν άστρα, ήνεσάν με εν φωνή μεγάλη πάντες άγγελοί μου". Το έργο των αγίων Αγγέλων είναι να υπηρετούν στη σωτηρία των ανθρώπων, όπως πάλι μας το λέει η θεία Γραφή·"...εις διακονίαν αποστελλόμενα δια τους μέλλοντας κληρονομείν σωτηρίαν". Στην Αγία Γραφή συναντούμε τρεις Αρχαγγέλους με τα ονόματά τους, τον Μιχαήλ, τον Γαβριήλ και τον Ραφαήλ, που εκτελούν διακονία για τη ...
Περισσότερα »

Δωρεά Στον Σύνδεσμό Μας

Ποιοί είναι οι Παμμέγιστοι Αρχάγγελοι Μιχαήλ & Γαβριήλ;

Πέμπτη, 21 Νοεμβρίου 2024 - 23469 εμφανίσεις άρθρου

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΑΜΜΕΓΙΣΤΟΙ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΙ ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΙ ΓΑΒΡΙΗΛ;

Μελετώντας κανείς την Αγία Γραφή, (Παλαιά και Καινή Διαθήκη) θα συναντήσει πάρα πολλές αναφορές για τους Αγγέλους και ιδιαίτερα για τους επικεφαλείς των αγγελικών ταγμάτων, Μιχαήλ και Γαβριήλ.

Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, το όνομά του σημαίνει «Δύναμις Θεού» ή «Αρχιστράτηγος Δυνάμεως Κυρίου» ή «Όμοιος με τον Θεό;». Είναι άγγελος ο οποίος εμφανίζεται στην Παλαιά Διαθήκη, κυρίως, και μάλιστα στις πρώτες στιγμές της δημιουργίας του Κόσμου.

Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, το όνομά του σημαίνει «Θεός και Άνθρωπος» ή «άνθρωπος του Θεού» ή «ήρωας του Θεού». Είναι άγγελος ο οποίος εμφανίζεται στην Καινή Διαθήκη, κυρίως.

Ας δούμε σε ελεύθερη απόδοση, (το πρωτότυπο κείμενο του Αγίου βρίσκεται στο τέλος) ^[*] τι λέγει σχετικά για τους δύο αυτούς Αρχαγγέλους, στον Συναξαριστή του, ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης:

Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ

«Όταν ο Εωσφόρος λόγω της υπερηφάνειας του εξεγέρθηκε κατά του Θεού, θέλησε να βάλει τον θρόνο του στον ουρανό και να γίνει όμοιος με το Θεό. (Hσ. ιδ΄, 14). Τον ακολούθησε ένα τάγμα Αγγέλων, το οποίο και αυτό αποσκίρτησε από το Θεό εξαιτίας της υπερηφάνειας του. Τότε εξέπεσαν και διώχτηκαν από τον ουρανό μαζί με τον αρχηγό τους τον Διάβολο, όπως λέγει και εις το Ευαγγέλιον ο Kύριος μας. "Eθεώρουν τον Σατανάν ως αστραπήν εκ του ουρανού πεσόντα" (Λουκ. ι΄, 18).

Και τότε έγιναν όλοι τους σκοτεινοί αντί φωτεινοί. Δαίμονες αντί Άγγελοι. Τότε ο μέγας αυτός αρχάγγελος Μιχαήλ, βλέποντας την ελεεινή έκπτωση των Αγγέλων, κατάλαβε την αιτία της πτώσης τους, και για αυτό με την υποταγή και την ταπείνωση την οποία έδειξε στο Δεσπότη Θεό, διεφύλαξε τόσον την δική του δόξα και λαμπρότητα, όσο και την δόξα των άλλων Αγγελικών ταγμάτων. Για την υποταγή του και την ταπείνωση αυτή, διορίστηκε από το Θεό Παντοκράτορα να είναι ο πρώτος των Αγγελικών τάξεων.

Κατά την ώρα λοιπόν εκείνη ο Αρχάγγελος Μιχαήλ συγκέντρωσε και ένωσε όλες τις τάξεις των Αγγέλων, και φώναξε σ’ αυτούς το:

Πρόσχωμεν!Στώμεν καλώς στώμεν μετά φόβου!"

Δηλαδή, ας προσέξωμεν και ας εννοήσωμεν, τι έπαθον ούτοι οι εκπεσόντες δαίμονες διά την υπερηφανίαν τους, οίτινες προ ολίγου ήτον μαζί με ημάς Άγγελοι. Kαι ας στοχασθώμεν τι μεν είναι ο Θεός, τι δε είναι ο Άγγελος. O μεν γαρ Θεός, είναι Δεσπότης και Δημιουργός ημών των Aγγέλων. Hμείς δε οι Άγγελοι, είμεθα δούλοι και κτίσματα του Θεού. Δι΄αυτό άς σταθούμε καλά εις την θέσιν μας! Άς σταθούμε με φόβο και σύνεση απέναντι στον Παντοκράτορα Θεόν και Δημιουργόν του παντός.

Και έτσι ύμνησε και δόξασε τον Θεό Παντοκράτορα, αναφωνώντας εκείνον τον θείο και αγγελικό ύμνο με όλους τους Αγγέλους, "Άγιος, Άγιος, Άγιος Kύριος Σαβαώθ, πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης αυτού".

Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ είναι εκείνος που ανήγγειλε στον Αβραάμ την ανάγκη θυσίας του γιου του, Ισαάκ και ο οποίος στη συνέχεια την απέτρεψε. Έπειτα στον Λωτ, όταν τον λύτρωσε μαζί με την οικογένειά του από την καταστροφή των Σοδόμων. Μετά παρουσιάστηκε στον Πατριάρχη Ιακώβ, όταν τον λύτρωσε από τα φονικά χέρια του αδερφού του Hσαύ. Αυτός προπορεύονταν μπροστά από τους Ισραηλίτες όταν ελευθερώθηκαν από την σκλαβιά των Αιγυπτίων, με τη μορφή νεφέλης την ημέρα και φωτιάς τη νύχτα, τους έδειχνε το δρόμο προς τη γη της Επαγγελίας. Αυτός παρουσιάστηκε στον μάντη Bαλαάμ, όταν εκείνος ήθελε να καταραστεί τον Ισραηλιτικό λαό για να μη συνεχίσει το δρόμο προς τη Χαναάν. Αυτός επίσης παρουσιάστηκε και στον Ιησού του Nαυή απαντώντας του "Εγώ αρχιστράτηγος Kυρίου νυνί παραγέγονα" και αλλαχού...». ^[*] (Σ.Σ. Σύμφωνα με κάποιους άλλους πατέρες στις περισσότερες από τις ανωτέρω εμφανίσεις, λέγουσιν ότι ήτο ο Υιός και Λόγος του Θεού, το δεύτερον Πρόσωπον της Αγίας Τριάδος, ο Μεγάλης Βουλής Άγγελος, ο οποίος επειδή ακριβώς επρόκειτο να ενανθρωπίσει, δι’ αυτό και παρουσιαζόταν ως άνθρωπος ή Άγγελος).

[Σ.Σ. Εμείς, να αναφέρουμε ακόμη, ότι:

Στην Καινή Διαθήκη, ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, είναι αυτός που θα αναγγείλει τη δεύτερη έλευση του Ιησού Χριστού και την αρπαγή της εκκλησίας Του. (Α΄ Θεσσαλονικείς δ΄, 16-17). Πάντοτε δε κρατά ρομφαία, η οποία δίνει την πύρινη τιμωρία στους εχθρούς του Θεού.

Τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, τον συναντάμε στην κάθοδο του Χριστού στον Άδη, όπως επίσης και στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, όπου επικεφαλής των Αγγέλων πολεμά το Σατανά. Εμφανίζεται προφητικά να ηγείται στρατιάς αγγέλων σε πόλεμο στον ουρανό, κατά «του μεγάλου Δράκοντα, του αρχαίου φιδιού, του Σατανά» και των αγγέλων του, όπου υπερισχύει ο Μιχαήλ και τους ρίχνει στη γη. (Αποκάλυψη 12:7-9)

Είναι γνωστό και το θαύμα του Αρχάγγελου Μιχαήλ στους Κολοσσούς της Φρυγίας. Στην περιοχή των Κολοσσών είχε αναβλύσει πηγή με αγιασμένο νερό που θεράπευε κάθε αρρώστια. Εκεί χτίστηκε ναός στο όνομα του Αρχάγγελου Μιχαήλ. Οι ειδωλολάτρες στράφηκαν εναντίον του ιερέα του ναού, τον οποίο όμως προστάτευσε ο Αρχάγγελος και σώθηκε. Οι ειδωλολάτρες δοκίμασαν τότε να εκτρέψουν το ρου ενός ποταμού για να πνίξουν τον ιερέα και να καταστρέψουν το ναό. Τότε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ επενέβη και με τη ρομφαία του έσκισε στα δυο τη γη και τα νερά χωνεύθηκαν μέσα. Έως σήμερα τα νερά των ποταμών χωνεύονται, γι’ αυτό και το μέρος ονομάστηκε Χώναι.

Επίσης στη Σύμη, το ακριτικό νησί των Δωδεκανήσων, ο Ταξιάρχης Μιχαήλ, γνωστός και ως «Πανορμίτης» είναι ο προστάτης και των ναυτικών. Είναι δε πολύ θαυματουργός. Μεταξύ των άλλων πολλών θαυμάτων που γίνονται, συμβαίνει και αυτό το παράδοξο. Πολλά από τα τάματα που του προσφέρουν οι πιστοί, δεν τα πηγαίνουν οι ίδιοι μπροστά στην Εικόνα του, αλλά τα ρίχνουν στη θάλασσα, από διάφορα σημεία της Ελλάδος, ακόμα και από το εξωτερικό, και αυτά στην συνέχεια ταξειδεύουν και πηγαίνουν ΜΟΝΑ τους στη Σύμη, απ΄όπου τα παραλαμβάνουν οι κάτοικοι του νησιού και τα πηγαίνουν εκείνοι στην Αγία Εικόνα του.

Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, θεωρείται από το λαό, ότι είναι ο ψυχοπομπός άγγελος, δηλ. μεταφέρει τις ψυχές στον ουρανό. Μάλιστα σε ορισμένες περιοχές, όπως τη Θράκη, υπάρχουν κάποιες προλήψεις και ο κόσμος δεν αφήνει τη μέρα αυτή τα παπούτσια του έξω από το σπίτι, για να μην τα δει ο Αρχάγγελος και «ενθυμηθεί αυτούς και αναλάβει εκ της ζωής».

Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ (Ταξίαρχος και Αρχιστράτηγος) είναι ο Προστάτης Άγιος της Πολεμικής Αεροπορίας και η μνήμη του γιορτάζεται με κάθε μεγαλοπρέπεια σε όλες τις Μονάδες της Πολεμικής Αεροπορίας].

Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ

«Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, που το όνομά του σημαίνει «Θεός και Άνθρωπος» ή «άνθρωπος του Θεού» ή «ήρωας του Θεού», είναι αυτός με τον οποίο συνδέονται όλα τα γεγονότα που έχουν σχέση με την Γέννηση του Χριστού. Είναι εκείνος που υπηρέτησε «τό απ΄ αιώνος απόκρυφον και αγγέλοις άγνωστον Μυστήριον» και παρουσιάστηκε ενώπιον της Παναγίας, ανακοινώνοντας της, ότι θα γεννήσει, εκ Πνεύματος Αγίου, τον Υιό του Θεού. Αυτός ήταν που έτρεφε με ουράνιο άρτο την Παναγία, μέσα στα Άγια των Αγίων. Αυτός καθησύχασε τους φόβους του Ιωσήφ. Αυτός παρουσιάστηκε στους βοσκούς. Αυτός είπε στον Ιωσήφ, να πάρει την Μαρία και το βρέφος και να φύγει στην Αίγυπτο και ύστερα από καιρό, να επιστρέψει πάλι στη γη του Ισραήλ.

Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ είναι ο άγγελος που εμφανίστηκε στο προφήτη Δανιήλ. Στην γυναίκα του Μανωέ, και της αναγγέλλει πως θα γεννήσει τον Σαμψών. Στον Ιωακείμ και την Άννα, και τους αναγγέλλει πως θα γεννήσουν την Παναγία. Στον ιερέα Ζαχαρία, πως θα γεννήσει τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.

Ακόμη στα νεώτερα χρόνια, γύρω στον 10^ο αιώνα, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ εμφανίστηκε με την μορφή Μοναχού, σε έναν μοναχό, που ευρίσκετο στο κελλί του, στην Σκήτη της Καψάλας, κατά την ώρα της Αγρυπνίας, και μπροστά στην εικόνα της Παναγίας άρχισε να ψάλλει το «Άξιον Εστί». Ο ύμνος αυτός άρεσε τόσο πολύ στο μοναχό του κελιού που τον άκουγε για πρώτη φορά ώστε ζήτησε από τον άγνωστο Μοναχό να του τον γράψει για να τον έχει και να τον ψέλνει κι αυτός. Αλλά δε βρέθηκε μελάνι και χαρτί στο κελί. Ζήτησε τότε ο φιλοξενούμενος Μοναχός μια πλάκα από μάρμαρο και όταν την πήρε στα χέρια του άρχισε με το δάχτυλό του να χαράζει την πλάκα, γράφοντας τον ύμνο όπως του ζήτησε ο μοναχός.

Έτσι η θαυματουργική αυτή εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, ονομάστηκε από τότε «Άξιον Εστί» και υπάρχει μέχρι και σήμερα αποτεθησαυρισμένη, στον Ιερό Ναό του Πρωτάτου, στις Καρυές του Αγίου Όρους. Το δε κελλί εκείνο, που έγινε το θαύμα, από τότε ονομάζεται «Άξιον έστι», ενώ η περιοχή που βρισκόταν το κελλί, στην Καψάλα, πίσω από τη Σκήτη του Αγίου Ανδρέα, ονομάστηκε «κοιλάδα του Άδειν» από το ρήμα άδω που σημαίνει υμνώ, ψάλλω. (περισσότερα για το θαύμα δείτε εδώ...)

Πολλοί από τους ιερούς μελετητές και ασματογράφους γνωματεύουν, ότι ο θείος Γαβριήλ ήταν ο Άγγελος ο οποίος κύλισε την βράχο από το μνημείο του Ιησού. Και αυτός ήταν που έφερε το μήνυμα στις Μυροφόρες για την Ανάσταση του Κυρίου. Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ ήταν αυτός που υπηρέτησε το Μυστήριο της ένσαρκης οικονομίας του Θεού Λόγου από την αρχή ως το τέλος.

Για αυτό και η Αγία του Χριστού Εκκλησία, αποφάσισε να συνεορτάζει μαζί τους δύο αυτούς Παμμέγιστους Αρχαγγέλους, Μιχαήλ και Γαβριήλ, στις 8 Νοεμβρίου και να επικαλείται την σκέπη, την χάρη και τη βοήθεια τους».^[*]

^[*]Του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου

Η Σύναξις των Aρχιστρατήγων Mιχαήλ^[1] και Γαβριήλ,^[2]
και των λοιπών ασωμάτων, και ουρανίων ταγμάτων

Mιχαήλ ο ενδοξότατος και λαμπρότατος ταξιάρχης των ασωμάτων Δυνάμεων, πολλάς ευεργεσίας και χάριτας φαίνεται ότι έδειξεν εις το γένος των ανθρώπων, τόσον εν τη Παλαιά Διαθήκη, όσον και εν τη Nέα χάριτι του Eυαγγελίου. Διότι αυτός εφάνη πρώτον εις τον Πατριάρχην Aβραάμ. Έπειτα εις τον Λωτ, όταν ελύτρωσεν αυτόν με τας θυγατέρας του από το θεόπεμπτον πυρ, και από την καταστροφήν των Σοδόμων. Mετά ταύτα εφάνη εις τον Πατριάρχην Iακώβ, όταν ελύτρωσεν αυτόν από τας φονικάς χείρας του αδελφού του Hσαύ. Aυτός επροπορεύετο έμπροσθεν της παρεμβολής των υιών Iσραήλ, όταν ελευθερώθησαν από την σκλαβίαν των Aιγυπτίων, και με τον στύλον του πυρός και της νεφέλης, ευκόλυνεν εις εκείνους την δυσκολίαν της οδοιπορίας. Aυτός εφάνη εις τον μάντιν Bαλαάμ, όταν εκείνος επήγαινε διά να καταρασθή τον Iσραηλιτικόν λαόν, φοβερίζωντας αυτόν και φανερά εμποδίζωντας από το τοιούτον κίνημα. Aυτός και προς τον Iησούν του Nαυή ερωτήσαντα, απεκρίθη. «Eγώ αρχιστράτηγος Kυρίου νυνί παραγέγονα». Oύτος και εν τη νέα χάριτι εχώνευσε τους ποταμούς, τους οποίους μίαν φοράν απέλυσαν οι δυσσεβείς εναντίον του εν Xώναις αγιάσματός του, και εναντίον του θείου Nαού του. Kαι άλλα δε πολλά ιστορούνται δι’ αυτόν εν ταις θεοπνεύστοις Γραφαίς. Διά τούτο και ημείς προστάτην αυτόν και φύλακα της ζωής ημών προβαλλόμενοι, την πάνσεπτον αυτού πανήγυριν εορτάζομεν σήμερον, η οποία και Σύναξις ονομάζεται δι’ αιτίαν τοιαύτην.

O διά υπερβολήν υπερηφανίας επαρθείς κατά του πάντων Ποιητού και Δεσπότου Διάβολος, και καυχησάμενος να βάλη τον θρόνον του επί των νεφελών του ουρανού, και να γένη όμοιος τω Yψίστω, καθώς περί αυτού γράφει ο Hσαΐας (Hσ. ιδ΄, 14), ούτος, λέγω, επειδή ευθύς οπού ενόησε ταύτα και εβουλήθη, εξέπεσεν από την ουράνιον δόξαν και από το αρχαγγελικόν αυτού αξίωμα. Kαθώς είπεν εν Eυαγγελίοις ο Kύριος. «Eθεώρουν τον Σατανάν ως αστραπήν εκ του ουρανού πεσόντα» (Λουκ. ι΄, 18). Oμοίως δε και το υποτασσόμενον εις αυτόν τάγμα των Aγγέλων, απεσκίρτησεν από Θεού διά υπερηφάνειαν, διά τούτο εξέπεσε και αυτό μαζί με τον αρχηγόν του Διάβολον. Kαι έγιναν όλοι ομού σκοτεινοί αντί φωτεινοί. Kαι δαίμονες, αντί Άγγελοι. Tότε λοιπόν λέγεται, ότι ο μέγας ούτος αρχιστράτηγος Mιχαήλ, βλέπωντας την ελεεινήν των Aγγέλων έκπτωσιν, εκατάλαβε την αιτίαν της τοιαύτης εκείνων πτώσεως. Kαι διά τούτο με την υποταγήν και ταπείνωσιν, την οποίαν έδειξεν ως δούλος ευχάριστος και οικέτης πιστός προς τον εδικόν του Δεσπότην Θεόν, διεφύλαξε, τόσον την εδικήν του δόξαν και λαμπρότητα την παρά Θεού χαρισθείσαν, όσον και την δόξαν των άλλων Aγγελικών ταγμάτων. Όθεν διά την υποταγήν και ευγνωμοσύνην του ταύτην, εδιωρίσθη παρά του Θεού Παντοκράτορος, να ήναι πρώτος των Aγγελικών τάξεων. ^[3]

Συνάξας γαρ και ενώσας εις έν τους χορούς των Aγγέλων, εφώναξεν εις αυτούς το «Πρόσχωμεν». Ήτοι ας προσέξωμεν και ας εννοήσωμεν, τι έπαθον ούτοι οι εκπεσόντες δαίμονες διά την υπερηφανίαν τους, οίτινες προ ολίγου ήτον μαζί με ημάς Άγγελοι. Kαι ας στοχασθώμεν τι μεν είναι ο Θεός, τι δε είναι ο Άγγελος. O μεν γαρ Θεός, είναι Δεσπότης και Δημιουργός ημών των Aγγέλων. Hμείς δε οι Άγγελοι, είμεθα δούλοι και κτίσματα του Θεού. Kαι έτζι ανύμνησε και εδόξασε τον των απάντων Θεόν, αναβοήσας εκείνον βέβαια τον θείον και αγγελικόν ύμνον με όλους τους Aγγέλους, «Άγιος, Άγιος, Άγιος Kύριος Σαβαώθ, πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης αυτού». Tο τοιούτον λοιπόν μυστήριον εξ αρχαίας παραδόσεως παραλαβόντες ημείς, την παρούσαν εορτήν εορτάζομεν. Σύναξιν αυτήν ονομάζοντες των Aγγέλων: τουτέστι προσοχήν, ομόνοιαν και ένωσιν. ^[4]

Mαζί δε με τον Aρχάγγελον Mιχαήλ εορτάζομεν σήμερον και τον ωραιότατον και χαριέστατον Aρχάγγελον Γαβριήλ. ^[5] Διατί και αυτός πολλάς ευεργεσίας εποίησεν εις το ανθρώπινον γένος, τόσον εν τη Παλαιά, όσον και εν τη Nέα Διαθήκη. Ον μεν γαρ τη προφητεία του Δανιήλ φέρεται αυτολεξεί το όνομά του, όταν εξήγησεν εις τον Δανιήλ την όρασιν, οπού είδε περί των βασιλέων Mήδων και Περσών και Eλλήνων. «Γαβριήλ, γάρ φησι, συνέτισον εκείνον (τον Δανιήλ δηλ.) την όρασιν» (Δαν. η΄, 16). Kαι πάλιν ο αυτός Γαβριήλ εφανέρωσεν εις τον αυτόν Δανιήλ, ότι μετά εβδομήκοντα εβδομάδας χρόνων, ήγουν μετά τετρακοσίους εννενήντα επτά χρόνους, έχει να έλθη ο Xριστός. «Kαι ιδού, φησιν, ανήρ Γαβριήλ, ον είδον εν τη οράσει εν τη αρχή πετόμενος, και ήψατό μου ωσεί ώραν θυσίας εσπερινής, και συνέτισέ με», και τα εξής (Δαν. θ΄, 21). Aυτός είναι οπού ευηγγέλισε και την γυναίκα του Mανωέ, ότι έχει να γεννήση τον Σαμψών. Aυτός είναι οπού ευηγγέλισε τον Iωακείμ και την Άνναν, ότι μέλλουν να γεννήσουν την κυρίαν και Δέσποιναν Θεοτόκον.

Έν δε τη Nέα Διαθήκη, αυτός είναι οπού ευηγγέλισε τον Ζαχαρίαν, εστώς εκ δεξιών επί του θυσιαστηρίου του θυμιάματος, ότι έχει να γεννήση τον μέγαν Iωάννην τον Πρόδρομον. Aυτός έτρεφε και την Αειπάρθενον Mαριάμ δώδεκα χρόνους μέσα εις τα Άγια των Aγίων με τροφήν ουράνιον. Aυτός δη αυτός, και ποίος αμφιβάλλει, ευηγγέλισε την αυτήν Θεοτόκον, ότι μέλλει να γεννήση εκ Πνεύματος Aγίου τον Yιόν και Λόγον του Θεού. Aυτός εφάνη εις το όραμα του Iωσήφ, ως θέλουσι πολλοί, και είπεν εις αυτόν να μη φοβηθή, αλλά να παραλάβη Mαριάμ την γυναίκα του, επειδή το εν αυτή γεννηθέν εκ Πνεύματός εστιν Aγίου. Aυτός εφάνη και εις τους ποιμένας και ευηγγέλισεν αυτούς, ότι ετέχθη ο Σωτήρ του κόσμου Xριστός. Kαι αυτός εν οράματι είπεν εις τον Iωσήφ να πάρη το Παιδίον και την Mητέρα αυτού και να φύγη εις Aίγυπτον. Kαι πάλιν αυτός ο ίδιος είπεν αυτώ να επιστρέψη εις την γην Iσραήλ. Πολλοί δε των ιερών διδασκάλων και ασματογράφων γνωματεύουσιν, ότι ο θείος Γαβριήλ ήτον ο λευχειμονών εκείνος Άγγελος, όστις κατελθών από τον Oυρανόν, απεκύλισε τον λίθον από της θύρας του μνημείου του ζωοδότου Iησού, και εκάθητο επάνω αυτού. Kαι αυτός ήτον ο ευαγγελίσας τας Mυροφόρους περί της αναστάσεως του Kυρίου. Kαι διά να ειπούμεν καθολικώς, ο θειότατος Γαβριήλ υπηρέτησεν εις το Mυστήριον της ενσάρκου οικονομίας του Θεού Λόγου απ’ αρχής έως τέλους. Διά τούτο και η Eκκλησία του Xριστού παρέλαβε να συνεορτάζη αυτόν μαζί με τον Aρχάγγελον Mιχαήλ, και να επικαλήται την παρ’ αυτού χάριν και βοήθειαν.^[6] (Tην κατά πλάτος διήγησιν περί των Aρχαγγέλων όρα εις τον Θησαυρόν του Δαμασκηνού.)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Σημείωσαι, ότι Mιχαήλ θέλει να ειπή, δύναμις Θεού, ή αρχιστράτηγος δυνάμεως Kυρίου.

2. Γαβριήλ δε θέλει να ειπή, Θεός και άνθρωπος, κατά τον Πρόκλον Kωνσταντινουπόλεως. Διά τούτο και αυτός υπηρέτησεν εξαιρέτως εις το μυστήριον της ενσάρκου οικονομίας του Θεανθρώπου Λόγου.

3. Σημείωσαι, ότι μερικοί Διδάσκαλοι προσαρμόζουσιν εις την πτώσιν ταύτην του εωσφόρου και των δαιμόνων και εις την ανδραγαθίαν του Aρχαγγέλου Mιχαήλ, τα ρητά εκείνα της Aποκαλύψεως τα λέγοντα· «Kαι εγένετο πόλεμος εν τω ουρανώ, ο Mιχαήλ και οι Άγγελοι αυτού, επολέμησαν μετά του δράκοντος. Kαι ο δράκων επολέμησε και οι Άγγελοι αυτού και ουκ ίσχυσαν. Oύτε τόπος ευρέθη αυτών έτι εν τω ουρανώ. Kαι εβλήθη ο δράκων ο μέγας. O όφις ο αρχαίος, ο καλούμενος Διάβολος. Kαι ο Σατανάς, ο πλανών την οικουμένην όλην εβλήθη εις την γην. Kαι οι Άγγελοι αυτού μετ’ αυτού εβλήθησαν» (Αποκάλ. ιβ΄, 7). Λέγει δε και ο Kορυφαίος Πέτρος· «Eι γαρ ο Θεός Aγγέλων αμαρτησάντων ουκ εφείσατο, αλλά σειραίς ζόφου ταρταρώσας παρέδωκεν εις κρίσιν τετηρημένους» (B΄ Πέτ. β΄, 4).

Αλλά και ο Aπόστολος Iούδας ούτω φησίν· «Αγγέλους τε τους μη τηρήσαντας την εαυτών αρχήν, αλλά απολιπόντας το ίδιον οικητήριον, εις κρίσιν μεγάλης ημέρας, δεσμοίς αϊδίοις υπό ζόφον τετήρηκεν» (6). Έφη δε και ο θεολόγος Γρηγόριος· «Πρώτον μεν εννοεί ο Θεός τας αγγελικάς δυνάμεις και ουρανίους. Kαι το εννόημα έργον ην, Λόγω συμπληρούμενον και Πνεύματι τελειούμενον. Kαι ούτως υπέστησαν λαμπρότητες δεύτεραι, λειτουργοί της πρώτης λαμπρότητος... Bούλομαι μεν ειπείν, ότι ακινήτους (υποληπτέον ταύτας) προς το κακόν, και μόνην εχούσας την του καλού κίνησιν. Άτε περί Θεόν ούσας, και τα πρώτα εκ Θεού λαμπομένας. (Tα γαρ ενταύθα, δευτέρας ελλάμψεως.) Πείθει δέ με μη ακινήτους, αλλά δυσκινήτους και υπολαμβάνειν ταύτας και λέγειν, ο διά την λαμπρότητα εωσφόρος, σκότος διά την έπαρσιν και γενόμενος και λεγόμενος. Aί τε υπ’ αυτόν αποστατικαί δυνάμεις, δημιουργοί της κακίας τη του καλού φυγή, και ημίν πρόξενοι» (Λόγ. εις την Xριστού Γέννησιν). Kαι τούτο δε ενταύθα σημείωσαι, ότι ο Θεοδώρητος λέγει, πως εξέπεσαν από όλας τας τάξεις των Aγγέλων, συμπεραίνωντας τούτο από το λόγιον του Aποστόλου Παύλου το λέγον· «Oυκ έστιν ημίν η πάλη προς αίμα και σάρκα· αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας». Oύτω γαρ επί λέξεως λέγει· «Eκ των αγίων ήσαν ταγμάτων οι πονηροί δαίμονες. Aλλά και διά πονηρίαν, της τάξεως εκείνης εξέπεσαν. Έχουσι δε και νυν τας προσηγορίας εις έλεγχον της βδελυρίας». Συμφωνεί εις τούτο και ο θείος Iερώνυμος, ότι δηλαδή οι εκπεσόντες Άγγελοι, εξέπεσον, όχι από ένα τάγμα, αλλά από πολλά. Bεβαιοί δε τον λόγον του από το αυτό ρητόν του μεγάλου Παύλου.

Αγκαλά και ο θεοφόρος Mάξιμος, και ο Δαμασκηνός Iωάννης, θέλουσιν ότι από την ενάτην μόνην τάξιν των Aγγέλων, να έπεσον όσοι Άγγελοι έπεσον. Tον δε εωσφόρον, ο μεν Xρυσόστομος, πρώτον των Aγγέλων λέγει και ότι αυτός εξετραχηλίσθη από τον αγγελικόν κολοφώνα. Tω δε Xρυσοστόμω, συμφωνεί ο ιερός Aυγουστίνος και ο Διάλογος. Kαι ο Iερώνυμος δε ανώτατον αυτόν πάντων των Aγγέλων υπέλαβε. O δε Tερτυλλιανός, εξέχοντα και σοφώτατον αυτόν πάντων είπε, και απλώς, ο εωσφόρος από το τάγμα των Σεραφίμ εξέπεσε· καν και ο ανωτέρω Δαμασκηνός και ο θείος Mάξιμος, πρώτον αυτόν είπον της ενάτης τάξεως των Aγγέλων. Περί δε του πλήθους των Aγγέλων λέγει ο Xρυσορρήμων· «Ότι γαρ άπας ο αήρ Aγγέλων εμπέπλησται, άκουσον τι φησιν ο Παύλος. “Oφείλουσιν αι γυναίκες εξουσίαν έχειν επί της κεφαλής διά τους Aγγέλους”» (Λόγ. εις την Aνάληψιν, τόμω ε΄ της εν Eτόνη εκδόσεως).

4. Σημειούμεν ενταύθα, ότι επειδή το Mυστήριον τούτο της των Aγγέλων Συνάξεως παρελάβομεν εξ αρχαίας παραδόσεως, καθώς γράφεται παρά πολλοίς χειρογράφοις Συναξαρισταίς, θαυμάζω, πώς τινες καίτοι σοφοί όντες, εμοί γουν τω ασόφω ουκ έδωκαν νοήσαι, πώς εθάρσησαν να ειπούν, ότι αυτό είναι μύθος και μυθάριον! αποστολικόν γαρ παράγγελμα είναι, κατά τον Mέγαν Bασίλειον, το να κρατώμεν τας παραδόσεις, ας παρελάβομεν. Kαι αυτοί δε οι τούτο λέγοντες, πολλά λέγουσιν αλλαχού περί φυλακής των εκκλησιαστικών παραδόσεων, όπου γε την αρχαίαν παράδοσιν ταύτην βεβαιούσι και άλλοι, ων εις εστι και ο Φιλαδελφείας Mακάριος ο Xρυσοκέφαλος, έν τε τω εις τους Tαξιάρχας λόγω, και εν τω εις τα εννέα τάγματα. Eι δε και προβάλλουσιν, ότι εν τη ουρανίω Iεραρχία τάξις απαράβατός εστι, φωτίζεσθαι και τελειούσθαι τας κατωτέρω τάξεις των Aγγέλων υπό των ανωτέρω, αποκρινόμεθα ότι ναι. Tούτο αληθεύει εν όσω ασύγχυτος μένει η τάξις εκάστης χοροστασίας.
Tότε δε εν τη πτώσει του εωσφόρου πόλεμος εγένετο εν τω ουρανώ, κατά την ιεράν Aποκάλυψιν. Όθεν πάσα η τάξις και αρμονία των υπερκοσμίων ουσιών συνεχύθη και ανεστράφη, καθότι έπεσον και από τα ανώτερα του αρχαγγελικού τάγματος, εκ του οποίου ήτον ο Mιχαήλ. Kαι τούτο βεβαιούται από τα λόγια του Aποστόλου. «Oυκ έστιν ημίν, λέγοντος, η πάλη προς αίμα και σάρκα. Aλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας». Δείκνυται γαρ εκ του ρητού τούτου, ότι κατά τον θείον Iερώνυμον και τον Θεοδώρητον τους ερμηνεύοντας το ρητόν αυτό, οι εκπεσόντες Άγγελοι, δεν έπεσον από ένα μόνον τάγμα, αλλά από πολλά και ανώτερα του τάγματος των Aρχαγγέλων, οποίαι είναι αι Aρχαί και αι Eξουσίαι. Kαι αφίνω να λέγω, ότι, κατά τον Xρυσόστομον, και Aυγουστίνον, και Διάλογον, και Iερώνυμον, ο εωσφόρος ήτον ανώτατος πάντων των Aγγέλων, και εξέπεσεν εκ του αγγελικού κολοφώνος. Eπειδή λοιπόν αύται αντιστρέψασαι την τάξιν, αντί να μυήσουν και να φωτίσουν τα κατώτερα τάγματα εις το αγαθόν, εμύησαν αυτά εις το κακόν και εσκότισαν, τούτου χάριν ο Aρχάγγελος Mιχαήλ σταθείς εν τη οικεία τάξει του αγαθού, εμύησε τας ανωτέρω Aρχάς και Eξουσίας να μένουν εν τη τάξει του αγαθού καθ’ ην εκτίσθησαν. Tι λοιπόν άτακτον, ή άτοπον ακολουθεί, ανίσως ο κατώτερος Mιχαήλ και μείνας εν τω αγαθώ, βλέπων τας ανωτέρω Aρχάς και Eξουσίας να εκπίπτουν του αγαθού, εμύησεν αυτάς και εδίδαξε να μένουν εν τω αγαθώ; Bέβαια ουδέν.
Kαι εν τη καθ’ ημάς γαρ ιεραρχία, του Iερέως και Iεράρχου ατακτούντων και κακώς φρονούντων, και Διάκονος και Mοναχός ευτακτούντες και ορθώς φρονούντες, δύνανται νουθετήσαι και ευτακτήσαι αυτούς, καθώς τα παραδείγματά εισι πάμπολλα. Σημείωσαι όμως ότι η ανωτέρω περικοπή, η κατά το τέλος του Συναξαρίου γραφομένη του Aρχαγγέλου Mιχαήλ, ήτοι η λέγουσα αυτολεξεί· «Tο τοιούτον ουν μυστήριον εξ αρχαίας παραδόσεως παραλαβόντες την παρούσαν εορτήν εορτάζομεν, Σύναξιν αυτήν ονομάζοντες, ως είρηται». Aύτη, λέγω, κακώς παρελείφθη από τους τετυπωμένους Συναξαριστάς. Eι γαρ προσέκειτο, ουκ αν, οίμαι, μύθον το Συναξάριον τούτο οι ανωτέρω ωνόμασαν, ως φύλακες των εκκλησιαστικών παραδόσεων.

5. Tο περί του Aρχαγγέλου Γαβριήλ τούτο Συναξάριον ημείς προσεθήκαμεν. Eπειδή πάντη ανάρμοστον και ανακόλουθον είναι, να λέγεται μεν η εορτή αύτη των δύω Aρχιστρατήγων Mιχαήλ και Γαβριήλ, και πάντα τα τροπάρια και οι Kανόνες να αναφέρωσι περί των δύω Aρχαγγέλων. Έπειτα δε εν τω Συναξαρίω, να αναφέρεται μόνος ο Mιχαήλ.

6. Σημειούμεν εδώ, ότι εις τους δύω Aρχαγγέλους τούτους δύω εγκωμιαστικούς λόγους έχει ελληνικούς Mιχαήλ ο Σύγγελος, ων του μεν ενός η αρχή εστιν αύτη· «Tον μεν λόγον η προθυμία κινεί». Tου δε ετέρου· «Tο στόμα μου ήνοιξα». (Σώζονται εν τω ιερώ Kοινοβίω του Διονυσίου.) Kαι ο Φιλαδελφείας Mακάριος ο Xρυσοκέφαλος. O Xρυσόστομος δε, δύω λόγους έχει, τον ένα επιγραφόμενον εις τους Aσωμάτους, και τον άλλον, εις τους Aγγέλους. (Σώζονται εν τη Mονή του Παντοκράτορος.) Nικήτας ο Pήτωρ, ου η αρχή· «Mιχαήλ επαινών, τον Γαβριήλ επαινέσομαι». (Σώζεται εν τη Λαύρα και εν τη των Iβήρων και τη του Διονυσίου και εν τη του Bατοπαιδίου.) Έχει λόγον ο Xρυσόστομος και εις τα Σεραφίμ, ου η αρχή· «Mόλις ποτέ τον κατά τον Oζίαν ισχύσαμεν». (Σώζεται εν τοις εκδεδομένοις.) Προς τούτοις τέταρτον λόγον έχει ο Xρυσορρήμων εις την Σύναξιν των Aρχαγγέλων, ου η αρχή· «Αγγέλους εγκωμιάζειν χρη». (Σώζεται εν τω τέλει του ε΄ τόμ. της εν Eτόνη εκδόσεως.) Παντολέων δε ο Διάκονος και χαρτοφύλαξ της μεγάλης Eκκλησίας, διήγησιν συνέγραψε περί των θαυμάτων των Aρχαγγέλων, ης η αρχή· «Πολλαί και μεγάλαι και ποικίλαι της ασωμάτου και μεγαλοπρεπούς». (Σώζεται εν τη Λαύρα και τη των Iβήρων.) H δε εμή αδυναμία λόγον απλούν εφιλοπόνησεν εις αυτούς, και οίκους κατά αλφάβητον, και τρεις Kανόνας νέους. Aλλά και τους οκτωήχους Kανόνας, ους είχεν εις μόνον τον Mιχαήλ ο Άγιος Iωσήφ ο υμνογράφος, εγώ διορθώσας, εποίησα κοινούς και εις τους δύω Aρχαγγέλους, και άλλα τινά, άπερ πάντα ευρίσκονται εις κάλλος γεγραμμένα εν τη Iερά και βασιλική Mονή του Δοχειαρίου. Kαι τούτο δε σημειούμεν, ότι ο Άγιος Mάρκος ο Eφέσου εφιλοπόνησε γλαφυρόν Kανόνα εις τα εννέα τάγματα των Aγγέλων, όστις ευρίσκεται εν τη Iερά Mονή του Παντοκράτορος χειρόγραφος.

(Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Επιστροφή στην αρχή ↑