Τεσσαράκοντα Δύο Άγιοι Μεγάλοι Μάρτυρες οι εν Αμορίω * - 6/3

ΑΓΙΟΙ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΝΤΑ ΔΥΟ ΜΕΓΑΛΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ,
ΟΙ ΕΝ ΑΜΟΡΙΩ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Σήμερα, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία πανηγυρίζει τὴ μνήμη τῶν μεγάλων 42 Μαρτύρων, ἐπισήμων πολιτικῶν καὶ στρατιωτικῶν του Βυζαντίου.
Πολὺ δὲ ὡραία παρατηρεῖ ὁ ἱερὸς Ὑμνογράφος τὸ σχετικό τοῦ ἀριθμοῦ τῶν Μαρτύρων μὲ τὴν τεσσαρακονθήμερη νηστεία καὶ περίοδο τῆς μετανοίας πού περνοῦμε καὶ λέγει: «Στρατὸς Μαρτύρων θεῖος κατάλογος, ἀθλητικὸς δυσὶ πρὸς τεσσαράκοντα χάριτι, μυριάσιν Ἀγγέλων ἀρίθμηται, λύσιν ἡμῖν παισμάτων, νῦν ἐξαιτούμενος μέτρῳ τῆς νηστείας ἡμερῶν τῶν τεσσαράκοντα».

Καὶ οἱ 42 ὑπηρετοῦσαν στὴν πόλι Ἀμόριο τῆς Φρυγίας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ «τῆς πόλεως Ἀμορίου πρῶτοι ὑπῆρχαν», κατὰ τὸν Ἱερὸ Συναξαριστή.
Ἡ θέσι τοῦ Ἀμορίου ἦταν στρατηγικώτατη στὴν Ἀνατολικὴ Φρυγία κτισμένη ἐπάνω στὸ δρόμο πρὸς τὴ Λαοδίκεια καὶ δίπλα στὰ Ἀραβικὰ σύνορα. Γι’ αὐτὸ καὶ τὸ κάστρο της ἦταν τὸ ἰσχυρότερό του Βυζαντίου ἀνώτερο καὶ ἀπὸ τὸ τῆς Κωνσταντινουπόλεως κατὰ τοὺς ἄραβες χρονογράφους, οἱ ὁποῖοι παραδίδουν ὅτι πρὶν ἀπὸ τὴν ἐκστρατεία τοῦ 838 τῶν ἀράβων κατὰ τοῦ στρατοῦ τοῦ Θεοφίλου στὸ Ἀμόριο ἐρώτησεν ὁ Μωάμεθ Ἰμπν Μουσὰμπ ποιὸ ἦταν τὸ ἰσχυρότερο ἑλληνικὸ φρούριο καὶ ἔλαβε τὴν ἀπάντησι: «τὸ Ἀμόριον… εἶναι ὁ ὀφθαλμὸς καὶ τὰ θεμέλια τῆς Χρισιανοσύνης διὰ τοὺς ἕλληνας εἶναι πλέον περίφημον ἢ ἡ Κωνσταντινούπολις».

Τὸ 838 λοιπὸν γιὰ λόγους ἀντεκδικήσεως ὁ Ἄραβας Χαλίφης Μοντασὶμ καὶ ἐπειδὴ τὸ 837 ὁ Θεόφιλος κατέλαβε τὴν ἰδιαίτερή του πατρίδα τὴ Σωζόπετρα τῆς Κομμαγηνῆς, ἐξεστράτευσε ἐνάντια τῆς στρατηγικώτατης ἐκείνης πόλεως μὲ 500.000 περίπου στρατὸ ἐπὶ κεφαλῆς τοῦ ὁποίου ἦταν οἱ Τοῦρκοι Ἀσυνᾶς καὶ Μωάμεθ Ἰμπν Μουσάμπ.

Στὴν πόλι αὐτὴ ἐζοῦσαν καὶ ἐδροῦσαν οἱ 42 στρατιωτικοὶ καὶ πολιτικοὶ ἄρχοντες ἀπὸ τοὺς ὁποίους παραμένουν γνωστοὶ «ὁ εὐνοῦχος πρωτοσπαθάριος Θεόδωρος ὁ Κρατερός, ὁ Τουρμάρχης Κάλλιστος Μελισσηνός, ὁ στρουγγάριος τῆς βίγλης Κωνσταντῖνος Βαβούτζικος, ὁ πατρίκιος Θεόφιλος καὶ ὁ δρομεὺς Βασόης».
Πραγματικὰ δὲ δράσι μεγάλη Χρισιανικὴ ἔδειξαν ὄχι μόνο γιατί ἦταν ἀπὸ τὶς πρῶτες οἰκογένειες τοῦ εὐσεβέστατου Βυζαντίου ἄλλα καὶ διότι οἱ πολλές τους ἀρετὲς καὶ ἱκανότητες τοὺς ἐπέβαλαν σὰν πνευματικοὺς παράγοντες καὶ ἀρχηγοὺς ἐπάνω σέ ὅλο τὸν κόσμο τοῦ Ἀμορίου. Ὁ δὲ ἱερὸς Ὑμνογράφος τοὺς λέγει: «Λαμπάδες ὤφθητε μυστικαὶ φέγγει εὐσέβειας τὰς ψυχάς τῶν εὐσεβῶν στραγίζουσαι, καὶ τῆς ἀγνωσίας τὸ σκότος λύουσαι, Κυρίου ἀθλοφόροι μακαριώτατοι».

Ἐπάνω στὴν ἀκμὴ καὶ τῆς ἡλικίας τους καὶ τῆς θαυμαστῆς χριστιανικῆς δράσεώς τους τούς βρηκε ἐκείνη ἡ μεγάλη καὶ φοβερὴ ἐκστρατεία.
Οἱ ἅγιοι ἐπρόβλεπαν τὴν ἐπερχόμενη συμφορὰ καὶ ὑπέδειξαν στὸν αὐτοκράτορα Θεόφιλο νὰ ἀποσύρη ἀπὸ τὸ Ἀμόριο τὰ γυναικόπαιδα καὶ τὸν ἄμαχο πληθυσμὸ γιατί θὰ ἐπακολουθοῦσε γενικὴ σφαγὴ καὶ προτοφανὴς αἱματοχυσία. Ὁ Θεόφιλος ὅμως δὲν ὑπάκουσε καὶ ἐκεῖνος μὲν ἐπροχώρησε μὲ τὸ στρατὸ του μέχρι τὸ Δορύλαιο, ὡς ὑπερασπιστὲς δὲ τοῦ Ἀμορίου ἄφησε τὸν πατρίκιο καὶ στρατηγὸ Ἀέτιο καὶ τοὺς 42 «ἡγεμόνας καὶ ἄρχοντας τοὺς μετὰ βραχὺ μαρτυρήσαντας, Θεόδωρόν τε τὸν Κρατερὸν καὶ Θεόφιλον καὶ τὸν Βαβούτζικον» κατὰ σχετικὸ χρονικό.

Ἡ πολιορκία διήρκησε 12 ἡμέρες στὶς ἀρχὲς τοῦ Αὐγούστου τοῦ 838.
Οἱ γενναῖοι στρατηλάτες «γενναίως ἀντέστησαν» στοὺς ἐπιδρομεῖς καὶ κατὰ τὸ χρονικό τῶν Ἀράβων, ὁ Χαλίφης εἶχεν ἀποφασίσει νὰ ἀποσυρθῆ μετανοιωμένος μὲ τὴν τολμηρή του καὶ ἄνευ ἀποτελέσματος ἐπιχείρησι, ἄλλα δυστυχῶς ἕνας νέος Ἀριστογείτων, ὁ Βοϊδίτζης ἐπρόδωσε τὸν ἀγώνα καὶ ὁ Χαλίφης ἐπέμενε καὶ κατέλαβε τὸ Ἀμόριο «οὐκ ἣν δὲ ὅστις τῶν ἀποθνησκόντων οὐκ ἥν, πάντες δὲ ἀνηροῦντο καὶ ἔπιπτον ποταμοὺς κινοῦντες ἐξ αἵματος». Φοβερώτατο τὸ θέαμα ἕνας ποταμὸς πυρὸς καὶ αἵματος νὰ τρέχη σ’ ὅλους τους δρόμους τῆς πόλεως καὶ ὅσοι δὲν ἐφονεύθησαν αἰχμάλωτοι ἀπὸ τὸ Χαλίφη ἀπήχθησαν.
Μεταξύ των αἰχμαλώτων ἦταν καὶ οἱ 42 Μάρτυρες οἱ ἡγεμόνες τοῦ Ἀμορίου καὶ ἄρχοντες.

Ἑπτὰ ὁλόκληρα χρόνια ἐβασανίστηκαν καὶ ἔκαμαν στὴ φυλακὴ «χρόνων ἑπτὰ οἱ τεσσαράκοντα καὶ δύο τοῦ Χριστοῦ Μάρτυρες» ὑπομείναντες. Μέσα σ’ αὐτὸ τὸ πνευματικὸ στάδιο τῶν ἀγώνων καὶ πάλι γενναῖοι ἀποδείχτηκαν οἱ καρτερόφρονες ὅπως λέγει δὲ ὁ ἱερὸς Ὑμνογράφος: «Συμπεφραγμένοι ἀνδρικῶς πρὸς ἀνόμους, συντεταγμένοι λογικῶς πρὸς ἄθεους, τὴν πανοπλίαν ἤρασθε Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, πίστιν μὲν ὡς μάχαιραν ἐπὶ χείρα λαβόντες ἀσπίδα τὴν ἐλπίδα δὲ τεθεικότες ἐπ’ ὤμους καὶ τῆς ἀγάπης θώρακα σαφῶς, ἐνδεδυμένοι, ἐχθροὺς ἐτροπώσασθε».

Δὲν ἔχαναν ποτὲ εὐκαιρία μέσα σ’ ἐκεῖνα τὰ ἑπτὰ τῆς αἰχμαλωσίας καὶ τῶν δεσμῶν χρόνια οἱ ἅγιοι 42 Μάρτυρες νὰ κηρύττουν «ἐλευθέρα τῇ φωνῇ τὸν σωτήριον Λόγον τὸν δι’ ἡμᾶς σαρκωθέντα» καὶ καθὼς πάλι παρατηρεῖ ὁ ἱερὸς Ὑμνογράφος «ὁσίως πτερούμενοι τοῦ Σταυροῦ οἱ Ἀθληταί, παρανομίας θάλασσαν ὑπέπλευσαν ἁβρόχως, καὶ γαληνοὺς λιμένας κατέλαβαν, εὐσεβῶν κυβερνῆται χρηματίζοντες». Πολλοὺς εὐσεβεῖς τῆς ἁγίας μας πίστεως ἀνέδειξαν καὶ πολλῶν ψυχῶν κυβερνῆτες ἐκεῖ στὴν αἰχμαλωσία μακρυὰ στὴ Μεσοποταμία ἀπεδείχθησαν.

Τὸ λοιπὸν ἀδελφοὶ, μιμηταὶ κι’ ἐμεῖς τῶν ἁγίων 42 μαρτύρων τῶν ἐν Ἀμορίω, καὶ τώρα πού μπροστὰ μας ἀνοίγεται ἡ ἱερὴ περίοδος τῆς νηστείας καὶ τῆς Μετανοίας ἄς ἀποδυθοῦμε στὸν ἱερὸν ἀγώνα καὶ μὲ ἀπτόητο τό φρόνημα ἄς ἀθλήσωμε γενναίως.