28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

Σε χρόνια δίσεκτα γιά τήν Ελλάδα, όταν οι εχθροί -απροκάλυπτα ή συγκαλυμμένα- προσπαθούν με μακρόπνοο πρόγραμμα, καλομελετημένο σχέδιο και σατανική επιδεξιότητα νά σβήσουν την ιστορική μας μνήμη, τήν πίστη, τη φιλοπατρία καί τήν πνευματική μας κληρονομιά, οι Έλληνες έχουν χρέος να διδαχθούν από τό παρελθόν, απώτερο και πρόσφατο, γιατί λαός που αγνοεί ή λησμονεί την ιστορία του συρρικνώνεται, αφομοιώνεται, εξαφανίζεται.
Σε μιά εποχή γενικής ρευστότητας, ηθικών κατεδαφίσεων, μηδενιστικού πανδαιμόνιου, μεταβολής του πολιτικού χάρτη της υφηλίου, χρέος του ανθρώπου που τιμά και σέβεται τόν εαυτό του είναι να γονατίζει ευλαβικά προσκυνητής στους σταθμούς της ιστορικής του παράδοσης.
Τέτοιος σταθμός -ανάμεσα στους πολλούς- γιά την πατρίδα μας, η 28^η Οκτωβρίου 1940.

Ως τότε, στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, κανένας δέν τόλμησε να αντιταχθεί στο χείμαρρο του ναζισμού. Ο παρανοϊκός αρχηγός των ναζί, μεθυσμένος από τους θριάμβους του ως τήν ώρα εκείνη, με αλαζονική έπαρση και απύθμενο θράσος έλεγε πως ο πόλεμος θα κανόνιζε τις τύχες του κόσμου επί χίλια χρόνια. Τρόμος παντού. Άλλοι συνθηκολόγησαν κι άλλοι υπόγραφαν βιαστικά σύμφωνα φιλίας με τον άξονα. Η ηπειρωτική Ευρώπη είχε προσφέρει "γήν καί ύδωρ" στο ναζισμό. Οι ουδέτερες Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούσαν να ενθαρρύνουν τους ελεύθερους λαούς. Όμως, δέν υπήρχε από μέρους τους καμιά ένδειξη πως θα έσπευδαν να βοηθήσουν. Η κρισιμότερη στιγμή της επιβίωσης της ανθρωπότητας.

Μ’ ένα χρησμό δισύλλαβο, που συμπυκνώνει όλη τη λάβα του ηφαιστείου της Έλληνικής ψυχής της, απαντά στο ιταμό τελεσίγραφο του Γκράτσι και στα μωροφιλόδοξα σχέδια του Μουσολίνι "ΟΧΙ".
Σ’ αυτή την τριγράμματη, αδίστακτη απόκριση κρυβόταν όλη η αλκή, η δύναμη, ο ηρωϊσμός, η παλλικαριά της Φυλής μας από την αυγή της Ιστορίας ως τότε. Εκείνο το "ΟΧΙ", που είπε η ηγεσία του Έθνους και το υλοποίησε ο φαντάρος στο μέτωπο κι ο λαός στά μετόπισθεν, ήταν μιά πράξη σύμμετρη με όλες τις υψηλές πράξεις, που μαρτυρούν την ενότητα και τη συνέχεια του έθνους μας.
Το "ΟΧΙ" δέν ήταν λόγος της στιγμής. Ήταν λόγος παλιός, λόγος ώριμος. Ήταν η επανάληψη του αρχαίου "ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ", συμπύκνωση της φράσης των Έλλήνων του Βυζαντίου «την Πόλιν τοις βαρβάροις ουδέποτε εώμεν», ήταν η ανανέωση του Θουρίου «Καλύτερα μιάς ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους σκλαβιά καί φυλακή».

Τούτος ο λόγος είναι ριζωμένος στις ψυχές των Πανελλήνων. Κυοφορείται σιωπηλά, αλλά μόνιμα, στα σπλάχνα του Γένους. Και στην κρίσιμη στιγμή εκφράζεται με δωρική σοβαρότητα και με λιτή μεγαλοσύνη. Γίνεται τότε εγερτήριο κι οι έφηβοι της Ιστορίας μας το παίρνουν, το κάνουν θούριο και παιάνα και το τραγουδούν κονιορτοποιώντας τους αριθμούς και χλευάζοντας όσους αποτολμούν να μας στερήσουν την ελευθερία. Το ψάλλουν σκαρφαλώνοντας στις πλαγιές του θανάτου κι ανεβαίνοντας στις κορφές του θρύλου. Σφραγίζουν μ’ αυτό το ιστορικό γίγνεσθαι.

Έρχεται μιά στιγμή, που ο τίμιος άνθρωπος, ο προικισμένος με τη συνείδηση της ευθύνης του, δεν έχει δικαίωμα επιλογής. Δεν έχει δικαίωμα ν’ αργοπορήσει λογαριάζοντας τα κέρδη και τις ζημίες. Δεν επιτρέπεται ο ωφελιμισμός ή η ραστώνη της ευζωίας νά αφανίσουν την εσωτερική αγρύπνια. Γιατί κανένα αγαθό δέν είναι σημαντικότερο από την αξιοπρεπή ελευθερία του ανθρώπου.

Καί ζώστηκε η Φυλή τα πενιχρά άρματά της και ξεχύθηκε στα κακοτράχαλα βουνά. Κι άρχισε η θριαμβευτική πορεία πρός το καθήκον με ασπίδα όχι από μέταλλο, αλλά με την άτρωτη ελληνική καρδιά και την πίστη στη Μεγαλόχαρη. Μέ λιτότατα μέσα, πέρα από τον επίβουλο επιδρομέα με τις σιδερόφακτες μεραρχίες του, είχε ν’ αντιπαλέψει με τα στοιχεία της Φύσης: Το χιόνι, τις καταιγίδες, την παγωνιά. Κι έκανε αίσθητή την παρουσία της όχι μόνο στις βουνοπλαγιές της Πίνδου, μα και στά πέλαγα και στα αιθέρια ύψη.
Μελανοχίτωνες και Αλπινιστές, Λύκοι της Τοσκάνης και Βερσαλλιέροι, οι εκλεκτότερες μονάδες των αντιπάλων συντρίβονται πάνω στο βράχο της Ελληνικής λεβεντιάς. Ο υπερφίαλος εχθρός πανικοβάλλεται, αποδεκατίζεται, απωθείται, υποχωρεί. Γιά άλλη μιά φορά στην Ιστορία "η αδιαφορία προς το θάνατο νικά το θάνατο".

Κι ενώ η γερμανική μπότα πατούσε την πρωτεύουσα κι ο πόλεμος τερματιζόταν προσωρινά, ο εκφωνητής του ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών έκλεινε με τα λόγια: «Πιστεύομεν εις την ελευθερίαν, όπως πιστεύομεν εις τον Θεόν και εις την ζωήν».
Καί πάλι η αναμέτρηση ανάμεσα στη λιτότητα και το στόμφο, τη φιλοπατρία και τον ιμπεριαλισμό. Η τεχνοκρατία, χάρη στο σιδερένιο όγκο της, θα πετύχει για μια στιγμή να γονατίσει τη μαχόμενη ψυχή. Η αντιστροφή, όμως, έρχεται γρήγορα, γιατί το πάθος της ελευθερίας είναι αυτό που προσδιορίζει την ελληνική ψυχή. Όπως ο Μουσολίνι προηγουμένως, κι αυτός ο φόβος και τρόμος του κόσμου πέφτει ντροπιασμένος, αιμόφυρτος στη γιγαντομαχία της Κρήτης. Εγκαταλείφθηκαν τα σχέδια γιά κατάκτηση της Κύπρου, του Σουέζ, της Αιγύπτου.

Όταν πιά είχε διαπιστωθεί πως η επίθεση φασισμού και ναζισμού είχε αποτύχει, ο Αγγλος στρατιωτικός κριτικός Σύριλ Φώλς μιλώντας από το BBC του Λονδίνου διακήρυττε:
«Δεν είναι δυνατό να λησμονήσουμε ποτέ τι χρωστάμε στους Έλληνες. Είναι ο πρώτος λαός, που μέσα σ’ όλη την Ευρώπη, όχι μόνο αντιστάθηκε στον επιτιθέμενο, αλλά και τον έδιωξε από τη χώρα του και τον κυνήγησε κατόπιν. Οφείλουμε στους Έλληνες μέγα χρέος, γιατί εκείνοι πρώτοι έσπασαν την πομφόλυγα του αήττητου φασισμού».

Κι ο Άντονυ Ήντεν, υπουργός Εξωτερικών της Μ. Βρεττανίας τότε ομολογούσε:
«Οι ήρωες, που έχουν βάψει με το αίμα τους την ιερή γη της Β. Ηπείρου, οι μαχητές της Πίνδου, θα φωτίζουν μέσα στους αιώνες την οικουμένη».

Σταχυολογώντας αποσπάσματα από τη γενική αναγνώριση και τον παγκόσμιο θαυμασμό που εκφράστηκε, δέν πρέπει να παραλειφθεί η δέσμευση του στρατηγού Ντέ Γκώλλ:
«Ο αγών της Ελλάδος και τα κατορθώματά της δημιουργούν δι’ αυτήν δικαιώματα αναμφισβήτητα», καθώς και η διαβεβαίωση του πρωθυπουργού της Αγγλίας Ουϊνστων Τσώρτσιλ:
«Άς μείνει ήσυχη η Ελλάδα. Θά πάρει, όλα όσα της ανήκουν. Θά αποκτήσει τα εδάφη της στό ακέραιο και θα ζήσει περήφανη και ηρωϊκή μέσα στους νικητές».

Κι ακόμα πιό πέρα...
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Χένρυ Ουάλλας κατέθετε:
«Οι καρδιές μας είναι μαζί με τους άνδρες, τις γυναίκες και τα παιδιά της Ελλάδας. Ποτέ δέ θά λησμονήσουμε τις αδικίες που έχουν διαπραχθεί σε βάρος της Ελλάδας, όταν έλθει η ημέρα της κρίσεως».

Όσο γιά το ραδιοφωνικό σταθμό της Μόσχας, αυτός διακήρυττε: «Έλληνες, σας ευγνωμονούμε! Καί πλησιάζει ο καιρός που θα σας πληρώσουμε για τη θυσία, με μιά Ελλάδα που θά κυριαρχεί στη Μεσόγειο. Όταν νικήσουμε θα μπούμε στη Βουλγαρία σαν τιμωροί, στη Γιουγκοσλαβία σαν ελευθερωτές και στην Ελλάδα σαν προσκυνητές».

Γι’ αυτό ακριβώς, σε χρόνους χαλεπούς σαν τους σημερινούς, έχει χρέος το έθνος -γιά να αντισταθεί στους παντοίους κλυδωνισμούς- να επιδείξει σύμπνοια, ομοψυχία, πίστη, φιλοπατρία. Να κινητοποιήσει όλες τις κρυφές ή φανερές εθνικές δυνάμεις. Να έχει πάντα ανοιχτά, πάντα άγρυπνα τα μάτια της ψυχής του. Να διατηρεί αφυπνισμένη τη συνείδησή του.

Όταν κάποτε ρώτησαν τον αδίστακτο και σκοτεινό Φλωρεντινό πολιτικό και φιλόσοφο Μακιαβέλλι πώς κατακτάται ένας λαός, εκείνος απάντησε: «Ένας λαός κατακτάται, αν σφαγεί μέχρις ενός. Καί μιά μονάχα συνείδηση αν επιζήσει σ’ αυτό τό λαό, θα τη συναντήσετε μπροστά σας σε μερικά χρόνια».

Κ. Ξ. (Φιλόλογος)

ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΑΙΔΙΑ
                       (Σοφία Βέμπο)