Ιωάννης ο Ελεήμων, Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας * - 12/11

  ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΕΛΕΗΜΩΝ,
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ενός μεγάλου φιλανθρώπου Αγίου την μνήμη γιορτάζει σήμερα η Εκκλησία, του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος, Αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας.

Όλων των Αγίων το γνώρισμα είναι η φιλανθρωπία, η αγάπη τους δηλαδή προς τους ανθρώπους, από την οποία πιστοποιείται και η αγάπη τους προς τον Θεό, όπως το διδάσκει ο Άγιος Ευαγγελιστής.
Μα του Αγίου Ιωάννου η φιλανθρωπία έγινε ονομαστή, ώστε και την προσωνυμία του Ελεήμονος να του απονείμη η Εκκλησία. Φιλάνθρωποι και κοινωνικοί ευεργέται υπάρχουν πολλοί, μα έχει σημασία με ποιόν τρόπο και για ποιόν σκοπό ο καθένας ασκεί την φιλανθρωπία.

Οι Άγιοι βέβαια του Θεού δεν βάζουν τίποτα στο μυαλό τους από εκείνα που σκέπτονται οι σύγχρονοί μας δήθεν φιλάνθρωποι και κοινωνικοί ευεργέται, που όταν δίνουν δεν βλέπουν τον άνθρωπο αλλά τις περιστάσεις.
Οι Άγιοι δίνουν και ευεργετούν για την αγάπη των ανθρώπων και για τη δόξα του Θεού.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμονας, Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας καταγόταν από την Κύπρο.
Ήταν γιος του άρχοντα Επιφανίου, στα χρόνια του Βασιλιά Ηρακλείου (615 μ.Χ.).
Όταν μεγάλωσε, νυμφεύθηκε και απέκτησε παιδιά, τα όποια ανέτρεψαν με τη σύζυγό του σαν αληθινοί χριστιανοί γονείς. Γρήγορα, όμως, η γυναίκα του και τα παιδιά του πέθαναν.
Ο Ιωάννης είχε μεγάλη περιουσία και του έγιναν πολλές προτάσεις να κάνει καινούργια οικογένεια.
Όμως τις απέρριψε όλες, απαντώντας: "Νομίζω, προς όλους είμαι οφειλέτης. Και δεν το νομίζω μόνο. Είμαι. Διότι οι χριστιανοί έχουμε αλληλεγγύη. Δεν το λέει ο Παύλος; Είμεθα μέλη αλλήλων. Αφού, λοιπόν έχω τη δυνατότητα να δώσω στους αδελφούς μου, άρα είμαι και υποχρεωμένος να δώσω. Να γιατί εργάζομαι και δε θα πάψω να το κάνω. Η περιουσία μου δεν μπορεί να είναι ανώτερη απ’ αυτά τα χρέη μου".

Για τη λαμπρότητα της ζωής του, ο Ιωάννης έγινε Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας.
Διέπρεψε σαν πνευματική λυχνία στην Πατριαρχεία πολλά χρόνια, και έκανε πολλά θαύματα.

Επειδή δε, μοίραζε πλουσιοπάροχα στους φτωχούς την ελεημοσύνη, ονομάστηκε Ελεήμων.
Είχε καταστεί τόσο σεβάσμιος, ώστε και αυτοί οι ειδωλολάτρες τον σέβονταν.

Τελικά, ειρηνικά παρέδωσε την μακάρια ψυχή του στο Θεό (το 620 μ.Χ.).
Και είναι μακάρια η ψυχή του, διότι ο Κύριος λέει:
"Μακάριοι οι ελεήμονες, ότι αυτοί ελεηθήσονται". (Ματθ. ε’, 7).
Δηλαδή,
Μακάριοι, είναι οι ευσπλαχνικοί στη δυστυχία του πλησίον, διότι αυτοί θα ελεηθούν από το Θεό.

Απολυτίκιον. Ήχος πλ. δ’.
Εν τη υπομονή σου εκτήσω τον μισθόν σου Πάτερ, Όσιε, ταις προσευχαίς αδιαλείπτως εγκαρτερήσας, τους πτωχούς αγαπήσας, και τούτοις επαρκέσας· Αλλά πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, Ιωάννη Ελεήμον μακάριε, σωθήναι τας ψυχάς ημών.

Κοντάκιον.
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Τὸν πλοῦτον τὸν σόν, ἐσκόρπισας τοῖς πένησι, καὶ τῶν οὐρανῶν, τὸν πλοῦτον νῦν ἀπείληφας, Ἰωάννη πάνσοφε· διὰ τοῦτο πάντες σε γεραίρομεν, ἐκτελοῦντες τήν μνήμην σου, τῆς ἐλεημοσύνης ὦ ἐπώνυμε.

Μεγαλυνάριον.
Ἐλεημοσύνης ὁ ποταμός, ὁ τῆς εὐσπλαγχνίας, διανέμων ἐπιρροάς, καὶ καταπιαίνων, ἀπόρων τὰς καρδίας, ὁ μέγας Ἰωάννης, ὑμνολογείσθω μοι.

 Tω αυτώ μηνί IB΄, μνήμη του εν Aγίοις Πατρός ημών Iωάννου Aρχιεπισκόπου Aλεξανδρείας του Eλεήμονος

Oύτος ο θείος Πατήρ ημών Iωάννης, εκατάγετο από την Kύπρον, υιός ων του της Kύπρου άρχοντος Eπιφανίου καλουμένου, κατά τους χρόνους Hρακλείου βασιλέως εν έτει χιε΄ (615). Λαβών δε με γάμον γυναίκα, έγινε πατήρ παιδίων. Aφ’ ου δε η γυνή και τα τέκνα του απέθανον, εγύρισεν ο Άγιος όλην την αγάπην και επιθυμίαν της ψυχής του εις αρέσκειαν Θεού και εις προκοπήν αρετής. Όθεν διά την λαμπρότητα της ζωής του έγινεν Aρχιεπίσκοπος Aλεξανδρείας. Tότε λοιπόν εβάλθη, ως πυρσός και λύχνος επάνω εις την λυχνίαν της πατριαρχείας, κατά το λόγιον του Eυαγγελίου, όθεν και έλαμψεν εις όλην την οικουμένην.
Διαπεράσας δε εις την πατριαρχείαν χρόνους πολλούς, εποίησε πάμπολλα θαύματα. Eπειδή δε εμοίραζεν εις τους πτωχούς πλουσιοπαρόχως την ελεημοσύνην, διά τούτο έλαβε και την επίκλησιν ταύτην, το να ονομάζεται, Eλεήμων.
Kατασταθείς λοιπόν ο μακάριος αιδέσιμος και σεβάσμιος έως και εις αυτούς τους απίστους και εθνικούς, καθώς τούτο δηλοί ο κατά πλάτος Bίος αυτού, προς Kύριον εξεδήμησε.
(Tον κατά πλάτος Bίον τούτου, συνέγραψε μεν ελληνικά, Συμεών ο Mεταφραστής. Mετέφρασε δε ο αοίδιμος Aγάπιος, ευρίσκεται δε αυτός εις τον Παράδεισον¹.)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
1. Σημείωσαι, ότι εν τη Mεγίστη Λαύρα ευρίσκεται λόγος εις τον θείον τούτον Iωάννην, Λεοντίου, Eπισκόπου Nεαπόλεως της Kύπρου, ου η αρχή· «O μεν σκοπός είς εστιν, ημών τε και των προ ημών φιλοπόνων και οσίων».

(Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)