Ρωμανός ο Μελωδός, Όσιος Ποιητής των Κοντακίων - 1/10

 ΑΓΙΟΣ ΡΩΜΑΝΟΣ Ο ΜΕΛΩΔΟΣ, ΟΣΙΟΣ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ανάμεσα στους υμνογράφους και μελωδούς της Εκκλησίας, την πρώτη θέση κατέχει ο Ρωμανός ο Μελωδός, του οποίου η Εκκλησία σήμερα γιορτάζει την μνήμη.

Ο Ρωμανός, που ωνομάσθηκε Πίνδαρος της Εκκλησίας, είναι ο ποιητής των εκκλησιαστικών εκείνων ύμνων, που στη γλώσσα των Βυζαντινών ονομάζονται Κοντάκια.
Χίλια τέτοια κοντάκια αναφέρει η Παράδοση ότι εποίησεν ο Ρωμανός, αφιερωμένα στις Δεσποτικές και Θεομητορικές γιορτές και στις γιορτές των Αγίων, που επισημότερα γιορτάζονται από την Εκκλησία.

Μέσα στην ποίηση του Ρωμανού ξαναζεί το ελληνικό πνεύμα, ποτισμένο με την χριστιανική πίστη.
Σήμερα μεγάλοι φιλόλογοι και σοφοί κριτικοί και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, ασχολούνται με την έκδοση των έργων του Ρωμανού, που αποτελούν ένα μεγάλο και εκλεκτό κεφάλαιο στην ιστορία της ελληνικής και βυζαντινής φιλολογίας.
Ο ελληνισμός κι ο χριστιανισμός στο πέρασμα των αιώνων αποτελούν την καύχηση της ιστορίας.

Ο Όσιος Ρωμανός ο μελωδός, ο ποιητής των Κοντακίων  κατείχε ανεξάντλητο πλούτο ιδεών, ανυπέρβλητη πλαστικότητα φράσεως, μεστή και δυνατή γλώσσα, θησαυρό αρμονίας ποικίλων και καλλιτεχνικών ρυθμών.
Ο Γερμανός Κρουμβάχερ, πλέκει άξιο το εγκώμιο του Ρωμανού. Η κριτική, λέει, ανακήρυξε τον Ρωμανό σαν τον μεγαλύτερο ποιητή του Βυζαντινού αιώνα, αληθινό Πίνδαρο αυτού.

Δυστυχώς, οι βιογραφικές πληροφορίες για τον Ρωμανό είναι λιγοστές.
Έζησε τον 6ο μ.Χ. αιώνα επί βασιλέων Αναστασίου του Α’, και άλλοι λένε επί Αναστασίου του Β’.
Στην αρχή ήταν διάκονος στην Εκκλησία της Βηρυτού. Από ’κει πήγε στην Κων/πολη, όπου διέμενε στα κελιά του ναού της Θεοτόκου, που έκτισε κάποιος ευσεβής χριστιανός ονόματι Κύρος.

Σύμφωνα με κάποια διήγηση, ο Ρωμανός είχε μέτρια μόρφωση και το ποιητικό του τάλαντο ήταν άγνωστο ακόμα και σ’ αυτόν τον ίδιο.
Παρακολουθούσε όμως τακτικά τις κατανυκτικές ολονυκτίες στον ναό της Παναγίας των Βλαχερνών.
Σε μία απ’ αυτές λοιπόν, γιορτή των Χριστουγέννων, η ψυχή του γέμισε τόση θερμή και ισχυρή κατάνυξη, ώστε όταν γύρισε στο κελί του, είδε σε όνειρο την Θεοτόκο να του δίνει ένα τόμο χαρτί για να τον φάει.

Ο Ρωμανός ξύπνησε και γεμάτος θεία έμπνευση συνέθεσε την αθάνατη ωδή στη γέννηση του Χριστού:
"Ή παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει".
Από τη στιγμή εκείνη, η ποιητική αυτή επιφοίτηση παρέμεινε διαρκής και πλούσια στη φαντασία και την καρδιά του Ρωμανού, που αναδείχτηκε ο γονιμότερος και εξοχότερος των μελωδών της Εκκλησίας.

Απολυτίκιον.
Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Ως σάλπιγξ θεόληπτος, των ουρανίων ωδών, ενθέως εφαίδρυνας, την Έκκλησίαν Χριστού, τοις θείοις σου άσμασι’ συ γαρ της Θεοτόκου, εμπνευσθείς τη ελλάμψει, ένθεος υμνηπόλος, εγνωρίσθης εν κόσμω’ διό σε πόθω τιμώμεν, Ρωμανέ Όσιε.

Έτερον Απολυτίκιον του Οσίου. Ήχος πλ. δ’.
Εν σοι Πάτερ ακριβώς διεσώθη το κατ’ εικόνα· λαβών γαρ τον σταυρόν, ηκολούθησας τω Χριστώ, και πράττων εδίδασκες, υπεροράν μεν σαρκός, παρέρχεται γαρ· επιμελείσθαι δε ψυχής, πράγματος αθανάτoυ· διο και μετά Αγγέλων συναγάλλεται,
Όσιε Ρωμανέ το πνεύμά σου.

Κοντάκιον.
Ήχος πλ. δ’. Τη υπερμάχω.
Ώσπερ κιθάραν της σοφίας παναρμόνιον, και υποφήτην θεοπνεύστων αναβάσεων, ευφημούμεν Ρωμανέ σε ασμάτων ύμνοις. Αλλ’ ως φόρμιγξ δωρεών των υπέρ έννοιαν, προς εγρήγορσιν ημάς θείαν διέγειρον, τους βοώντας σοι, χαίροις Πάτερ Θεόληπτε.

Μεγαλυνάριον.
Άνωθεν το δώρον απειληφώς, εκ της Θεοτόκου, παμμακάριστε Ρωμανέ, ύμνησας πανσόφως, τα θεία μεγαλεία, κενώσεως του Λόγου, ως έμπνουν όργανον.