ΕΙΠΕ ΓΕΡΩΝ...

«ΠΕΡΙ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ»

Της Αικατερίνης Αντωνιάδου
Θεολόγου - Πολιτικού Επιστήμονος

ΕΝΑΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ, πῆγε στὸν ΟΣΙΟ ΜΑΚΑΡΙΟ

δῶρο, ἕνα καλάθι σταφύλια. Ὁ Ὅσιος ποὺ τ’ ἀγα-

ποῦσε πολύ, εὐχαριστήθηκε. Μὰ σὰν ἔφυγε ὁ ἐπι-

σκέπτης, γιὰ νὰ κόψῃ τὴν ἐπιθυμία του, τὰ ἔστειλε

εὐθὺς σὲ κάποιο ἄρρωστο Ἐρημίτη, ποὺ εἶχε ἐπι-

θυμήσει νὰ φάγη ἀπ’ αὐτὰ τὰ ὀπωρικά. Ἐκεῖνος τὰ

δέχτηκε μὲ μεγάλη χαρά, ἀλλ’ ὕστερα σκέφτηκε

πὼς ἦταν ἄπρεπο νὰ ἱκανοποιήση τὴν ἐπιθυμία του.

Τὰ ἔστειλε λοιπὸν στὸ γείτονά του, λέγοντας πὼς

δὲν εἶχε ὄρεξι νὰ φάγη. Ὁ γείτονας τὰ ἔστειλε στὸν

παρακάτω Γέροντα κι’ ἐκεῖνος πάλι σ’ ἄλλον.

Ὥσπου τὸ καλάθι ἔκανε σχεδὸν τὸν γῦρον ὁλόκλη-

ρης τῆς σκήτης. Ὁ τελευταῖος ποὺ τὸ πῆρε, εἶπε μὲ

τὸ νοῦ του:

-Τὰ σταφύλια ἀρέσουν στὸν Ἀββᾶ Μακάριο. Δὲν

τοῦ τὰ πηγαίνω, νὰ τὸν εὐχαριστήσω;

Πῆρε τὸ καλάθι καὶ τὸ πῆγε στὸν Ὅσιο. Ἐκεῖνος

τὸ γνώρισε εὐθὺς καὶ ἐξετάζοντας τὸ πρᾶγμα,

ἔμαθε πὼς εἶχε φθάσει στὰ χέρια του. Τότε δό-

ξασε τὸν Θεὸ γιὰ τὴν Ἐγκράτεια τῶν ἀδελφῶν,

ποὺ ἦταν ἀπόδειξις τῆς πνευματικῆς προκοπῆς.

ΕΝΑΣ ἀπό τούς ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ τῆς ἐρή-

μου, ἔβαλε ὅρο στόν ἑαυτό του σαράντα μέρες νά

μήν πιῆ νερό. Δέν ἀρκοῦσε μόνο τοῦτο. Ὅταν στό

διάστημα ἐκεῖνο ἔκανε ζέστη ἀφόρητη κι’ ἡ δίψα

τοῦ φλόγιζε τά σπλάγχνα, ἔπλενε τό ποτήρι του,

τό γέμιζε ὡς ἐπάνω κρυστάλλινο νερό ἀπ’ τήν πηγή

καί τ’ ἄφηνε ἀπέναντί του.

-Γιατί νά τό κάνης αὐτό; τόν ρώτησε κάποιος γεί-

τονάς του ἐρημίτης.

-Γιά νά ἐξασκηθῶ στήν ὑπομονή, ἀπήντησε ὁ γεν-

ναῖος ἀθλητής.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ἄνθρωποι, ἔλεγε κάποιος ΓΕΡΟΝΤΑΣ

ποὺ τρώγουν πολὺ κι’ ἀκόμη πεινοῦν καὶ ἄλλοι ποὺ

εἶναι λιγόφαγοι καὶ χορταίνουν. Περισσότερη Ἐγ-

κράτεια ὅμως κάνουν ἐκεῖνοι ποὺ τρώγουν πολὺ καὶ

πεινοῦν, ἀπὸ ἐκείνους ποὺ τρώγουν ἐλάχιστα καὶ

χορταίνουν. Συμβούλευε ἀκόμη τοὺς ἀδελφούς, ποὺ

εἶχαν σῶμα ἀσθενικό, νὰ τὸ προσέχουν, γιὰ νὰ μὴν

ἀρρωστήσουν καὶ γίνουν βάρος στὴν Ἀδελφότητα.

ΚΑΠΟΙΟΣ ΕΡΗΜΙΤΗΣ ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο ἐπισκέ-

φθηκε τὸν Ἀββᾶ ΜΕΓΕΘΙΟ, στὸ ὄρος Σινᾶ:

-Πῶς συνηθίζετε νὰ ἐγκρατεύεσθε στὸν τόπο σας;

τὸν ρώτησε ὁ γέροντας.

-Νηστεύομε δυὸ μέρες, ἀποκρίθηκε ὁ Ἐρημίτης καὶ

τὴν τρίτη τρῶμε ὁλόκληρο ψωμί.

-Μεγαλύτερη Ἐγκράτεια θὰ κάνατε, ἂν τρώγατε

μισὸ ψωμὶ κάθε μέρα, τοῦ εἶπε ὁ διακριτικὸς

Ἀββᾶς.

Ο ΑΒΒΑΣ ΕΛΛΑΔΙΟΣ ἔτρωγε σ’ ὅλη του τὴ ζωὴ

μόνο ψωμὶ κι’ ἁλάτι, ὅπως ὅλοι οἱ σκητιῶται. Σὰν

ἔφθανε τὸ Πάσχα, ἔλεγε στὸν ἑαυτό του.

Σήμερα, χάριν τῆς μεγάλης γιορτῆς, πρέπει νὰ κο-

πιάσω περισσότερο.

Ἐνῷ λοιπὸν τὶς ἄλλες ἔτρωγε καθιστός, τὴν

ἡμέρα τοῦ Πάσχα συνήθιζε νὰ τρώγῃ ὄρθιος.

ΚΑΠΟΙΟΣ ΓΕΡΩΝ διορατικὸς ἐπισκέφθηκε μιὰ

φορά ἕνα γειτονικὸ Κοινόβιο. Ὁ Ἡγούμενος τὸν προ-

σκάλεσε τὸ μεσημέρι νὰ φάγῃ στὴν τράπεζα τῶν

ἀδελφῶν. Τὸ φαγητὸ ἦταν κοινὸ γιὰ ὅλους. Μὰ

καθὼς ἔτρωγαν οἱ μοναχοί, ἔβλεπε ὁ Γέροντας

πὼς μερικοὶ ἔβαζαν στὸ στόμα τους μέλι, ἄλλοι

ψωμὶ καὶ ἄλλοι ἀκαθαρσίες. Ἀπόρησε καὶ παρα-

κάλεσε τὸν Θεὸ νὰ τοῦ φανερώσῃ, τί ἦταν ἐκεῖνο

τὸ παράδοξο ποὺ ἔβλεπε μπροστά του.

Παρουσιάστηκε λοιπὸν θεῖος Ἄγγελος καὶ τοῦ

ἀποκάλυψε πὼς ἐκεῖνοι ποὺ ἔβλεπε νὰ τρώγουν

μέλι, πηγαίνουν στὴν τράπεζα μὲ σεβασμό, σὰν νὰ ἔμπαιναν στὴν Ἐκκλησία, κι’ ἐνῷ ἔτρωγαν γιὰ τὴν

ἀνάγκη τοῦ σώματος, ὁ νοῦς τους ἦταν ἀπασχολη-

μένος μὲ τὴν προσευχή. Ὅσοι ἐφαίνοντο νὰ τρώγουν ψωμί, ἦσαν ἐκεῖνοι ποὺ εὐχαριστοῦσαν τὸν Θεό, γιὰ την τροφὴ ποὺ τοὺς ἔστελνε κάθε μέρα. Αὐτοὶ ποὺ ἔτρωγαν ἀκαθαρσίες, μεμψιμοιροῦσαν γιὰ τὸ φαγητὸ κι’ ἔκαναν διακρίσεις, λέγοντας πὼς τὸ ἕνα ἦταν καλό, τὸ ἄλλο ἄνοστο, καὶ ποτὲ δὲν ἔμεναν εὐχαριστημένοι.

Ο ΑΒΒΑΣ ΙΩΣΗΦ συμβουλεύτηκε τὸν Ὅσιο ΠΟΙ-

ΜΕΝΑ πὼς νὰ ἐγκρατεύεται στὸ φαγητό.

Τρῶγε λίγο κάθε ἡμέρα, τοῦ εἶπε ὁ Γέροντας,

ἀλλὰ χωρὶς νὰ χορταίνῃς.

-Ὅταν ἤσουν νέος, Ἀββᾶ, δὲν ἔτρωγες κάθε δυὸ

μέρες;

-Κι ὁλόκληρη βδομάδα ἔμενα ἄσιτος, πρόσθεσε ὁ

Ὅσιος. Ἀλλ’ οἱ Πατέρες ποὺ δοκίμασαν πολλῶν

εἰδῶν ἀσκήσεις, βρῆκαν πὼς πιὸ ὠφέλιμο γιὰ τὸν

μοναχὸ εἶναι νὰ τρώγῃ λίγο κάθε μέρα. Αὐτὴ εἶναι

ἡ μέση καὶ βασιλικὴ ὁδός. Οἱ ὑπερβολὲς εἶναι τῶν

δαιμόνων.

Ο ΑΒΒΑΣ ΠΟΙΜΗΝ ἔλεγε: Ἀπό τρία πράγματα δὲ μπορῶ τελείως νὰ ἐλευθερωθῶ. Ἀπὸ τὸ φαγητό, ἀπὸ τὰ ἐνδύματα κι’ ἀπὸ τὸν ὕπνο. Ἀγωνίζομαι ὅμως νὰ τὰ περιορίσω στὸ ἐλάχιστο.

ΕΛΕΓΑΝ γιὰ τὸν ΑΒΒΑ ΣΑΡΜΑΤΑ, μὲ θαυμασμὸ

οἱ ἀδελφοὶ στὴ σκήτη, πὼς τόσο πολὺ εἶχε ὑποτά-

ξει τὸν ὕπνο μὲ τὴ διαρκή Ἐγκράτεια, ποὺ ὅταν

τοῦ ἔλεγε, ἔλα, ἐρχόταν, κι’ ὅταν πάλι τοῦ ἔλεγε

νὰ φύγῃ, ἔφευγε.

ΕΝΑΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ πῆγε νά ἐπισκεφθῇ τόν ΑΒΒΑ

ΑΧΙΛΛΑ καί τόν πρόλαβε νά φτύνῃ ἀπό τό στόμα

του αἷμα.

-Τί ἔπαθες, Ἀδελφέ; τόν ρώτησε.

Κι’ ὁ ἄνθρωπος τῆς ὑπομονῆς:

-Αὐτό πού εἶδες, εἶπε, εἶναι ὁ λόγος τοῦ Ἀδελφοῦ

πού πρίν ἀπό λίγο μέ στεναχώρησε. Ἀγωνίστηκα

σκληρά νά μή τοῦ ἀπαντήσω καί ζήτησα ἀπό τό

Θεό νά πάρῃ τήν πικρία ἀπό τήν ψυχή μου. Καί νά

πού ὁ λόγος ἔγινε αἷμα στό στόμα μου. Φτύνοντας

τό ἔβγαλα μαζί καί τήν θλίψι τῆς καρδιᾶς μου.

Ο ΑΒΒΑΣ ΜΩΫΣΗΣ ἔλεγε. Ἄνθρωπος πού ἀγαπᾶ τή σιωπή κι’ ἀποφεύγει τίς πολλές κουβέντες, μοιάζει μέ ὥριμο σταφύλι, γεμάτο γλυκό χυμό· ὁ πολυλογάς μέ ἀγουρίδα.

ΕΝΑΣ ΜΟΝΑΧΟΣ ρώτησε τὸ Γέροντά του, ἀπὸ

ποιὰ ἀφορμὴ γεννιέται στὸν ἄνθρωπο ὁ πόλεμος

τῆς σαρκός.

-Ἀπὸ τὴν πολυφαγία καὶ τὴν πολυϋπνία κυρίως,

τοῦ ἀποκρίθηκε ἐκεῖνος. Καὶ ἡ φύσις μὲν ἐπιθυμεῖ

τὴν ἡδονή, ἡ ἄσκησις ὅμως μαραίνει τὴν ἐπιθυμία.

ΕΝΑΣ ΜΟΝΑΧΟΣ νέος ἐξωμολογήθηκε στόν ΑΒΒΑ

ΠΟΙΜΕΝΑ πώς ἐπολεμεῖτο ἀπό δύο πάθη, ἀπό

θυμό καί ἀπό σαρκική ἐπιθυμία.

-Ἄκουσε, τέκνον μου, τί λέγει ὁ προφήτης Δαυΐδ:

"τόν μέν λέοντα ἐφόνευσα μέ κεραυνοβόλον κτύ-

πημα, τήν δέ ἄρκτον ἔπνιξα". Ξέρεις τί θέλει νά ἐν-

νοήσῃ μέ τοῦτο; Ὅτι τό θυμό πρέπει νά κόβωμε

ἀμέσως μέ τή μακροθυμία, τή δέ σαρκική ἐπιθυμία

νά μαραίνωμε μέ σωματικό κόπο καί τήν εὐλογη-

μένη νηστεία.

Ο μακάριος ΑΒΒΑΣ ΛΟΓΓΙΝΟΣ, ὁ πρεσβύτερος,

μᾶς διηγήθηκε, πώς ἕνας μεγάλος καί ἔνδοξος Πα-

τρίκιος τοῦ παλατιοῦ εἶχε μιὰ γυναῖκα τίμια, θε-

οφοβούμενη καὶ γεμάτη ἀπὸ ἔργα ἐλεημοσύνης.

Ἔζησαν μαζὶ μιὰ ζωὴ ἑξήντα χρόνων. Πέθανε ἡ γυ-

ναῖκα του, καὶ μαζεύτηκαν οἱ συγγενεῖς καὶ οἱ φίλοι

νὰ τὸν παρηγορήσουν. Μεταξὺ τῶν ἄλλων, τοῦ ἔλε-

γαν καὶ λόγια σὰν αὐτὰ ἐδῶ:

-Δὲν πρέπει, φίλτατέ μας, νὰ σὲ κατατρώγῃ λύπη

γιὰ τὸν χωρισμὸ ἐτοῦτον, ἀλλὰ μᾶλλον θὰ πρέπει

νὰ εἶσαι εὐχαριστημένος καὶ πρέπει πραγματικὰ νὰ

χαίρεσαι, γνωρίζοντας καλὰ μὲ πόσα καλὰ ἔργα

ἔφυγε φορτωμένη ἡ μακαρίτισσα, μὲ τὴ χάρη τοῦ

Χριστοῦ. Καὶ ἄς μὴν παραλείψουμε νὰ ποῦμε καὶ

τοῦτο, πώς, τόσα χρόνια, οἱ δυό σας, ἀπολαύσατε,

καὶ μὲ τὸ παραπάνω, τὸν βίο σας.

Ἐκεῖνος, ἀκούγοντας αὐτὰ τὰ τελευταῖα λόγια,

χαμογέλασε. Κι’ ἐκεῖνοι τὸν ρωτοῦν:

- Πές μας, γιὰ τ’ ὄνομα τοῦ Κυρίου, γιατί χαμο-

γέλασες;

Ἀλλὰ ἐκεῖνος συνέχιζε νὰ σιωπᾷ. Καὶ ὅταν πιὰ

τὸν ἐβίασαν ἐπίμονα γιὰ νὰ τοὺς ἀπαντήσῃ, ἔλυσε

τὴ σιωπή του:

-Μάθετε, πώς ὁ Χριστὸς μονάχα γνωρίζει, ὅτι

ὅπως παρθένα κόρη, τότε, ᾖρθε σὲ μένα πού παν-

τρευτήκαμε, ἀκριβῶς ἔτσι ἔφυγε πάλι πρὸς Ἐκεῖνον!

Καὶ ὅλοι ἐθαύμασαν (τήν Ἐγκράτειάν τους) κι’

ἔδειχναν τὴν ἔκπληξή τους, δοξάζοντας τὸν παν-

τοδύναμο Θεό.

ΤΑ ΜΑΤΙΑ τοῦ χοίρου, λέγει κάποιος ΠΑΤΗΡ,

εἶναι ἔτσι φτιαγμένα, ποὺ βλέπουν μόνο στὴ γῆ. Τὸ

ἴδιο παθαίνει κι’ ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἔχει κυριευθεῖ

ἀπὸ τὴν ἐπιθυμία τῶν φαγητῶν βλέπει ὅλο πρὸς

τὰ κάτω καὶ δὲν εἶναι ἱκανὸς γιὰ τίποτε ὑψηλόν.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΤΑΠΕΙΝΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ

Στὴν ἐποχὴ τῆς ἄκρατης ἐλευθερίας ἢ ἀσυδοσίας κιν-

δυνεύεις νὰ θεωρηθῇς γραφικός, κάνοντας λόγο περὶ Ἐγ-

κρατείας. Τὸ ὑποκριτικό καί κωμικοτραγικὸ βέβαια εἶναι

ὅτι ὅλοι, Μ.Μ.Ε, πολιτικοί, διάφοροι φορεῖς προσπαθοῦν

μὲ τὴν διαδικασία τῆς πλύσεως ἐγκεφάλου, νὰ πείσουν

τοὺς σύγχρονους πολῖτες ὅτι ἔχουν πολλὰ δικαιώματα,

ὅτι ζοῦν ἀκόμη ἐλεύθεροι, σὲ μιὰ σύγχρονη, Δυτικοευ-

ρωπαϊκοῦ τύπου κοινωνία, ὅπου οἱ ἀριθμοὶ εὐημεροῦν

κατά καιρούς, ὄχι ὅμως καὶ οἱ ἄνθρωποι.

Τὰ Μ.Μ.Ε, ἐξυπηρετώντας τὸν σκοπὸ τῆς τηλεθεά-

σεως καί ὄχι μόνον, ἀπὸ τὴν μιὰ προβάλλουν τὸ μοντέλο

τοῦ ἐλεύθερου ἀνθρώπου ποὺ μπορεῖ νὰ ἔχει τὶς προτι-

μήσεις ποὺ θέλει, νὰ ντύνεται, νὰ ἐκφράζεται, νὰ συνα-

ναστρέφεται ὅπως ἐπιθυμεῖ καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη τὸ

μοντέλο τοῦ καταπιεσμένου πολίτη, τοῦ ταλαιπωρημέ-

νου ἀπὸ τὴν ἀνάλγητη γραφειοκρατία, τὴν χρόνια οἰκο-

νομικὴ λιτότητα, τὴν ἀσφυκτικὴ παρακολούθηση ἀπὸ

τὰ ἠλεκτρονικὰ μάτια τοῦ BIG BROTHER τοῦ «μεγά-

λου ἀδελφοῦ».

Οἱ σύγχρονοι διαστροφεῖς προσπαθοῦν ὅ,τι καλό, ἁγνό,

παραδοσιακό, χριστιανικὸ ὑπάρχει ἀκόμα σήμερα, νὰ τὸ

ἐξαλείψουν διαστρέφοντας τὶς ἔννοιες τῶν λέξεων μὲ

σκοπὸ εἴτε νὰ δικαιολογήσουν τὰ δικά τους πάθη καὶ

ἐλαττώματα εἴτε νὰ ἐξυπηρετήσουν συμφέροντα ἀνθρώ-

πων ποὺ εἶναι πολέμιοι τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ τρόπου

ζωῆς ποὺ αὐτὴ προβάλλει, εἴτε εἶναι ἄθεοι, ἀντιδραστικοὶ

κ.λ.π. ἔχοντας κοσμικὸ φρόνημα, καὶ προσπαθοῦν νὰ

περάσουν τὰ δικά τους μηνύματα, ὅπως π.χ. πρόσφατα

μέ τό ἀπαράδεκτο καί Σοδομιτικό «Σύμφωνο Συμβίω-

σης» τῶν ὁμοφυλοφίλων.

Ἡ Ἐγκράτεια, ὅπως ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μας δίδαξε,

ἀλλὰ καὶ οἱ Ἅγιοι μας ἔγραψαν καὶ κήρυξαν, εἶναι πολὺ

σπουδαία ἀρετὴ καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴν

σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου.

«Ὁ καρπός τοῦ Πνεύματος ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη,

μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθοσύνη, πίστις, πραότης,

Ἐγκράτεια». (Γαλ. ε’ , 22)

«Καί αὐτό τοῦτο δέ σπουδήν πᾶσαν παρεισενέγκαντες

ἐπιχορηγήσατε ἐν τῇ πίστει ὑμῶν τήν ἀρετήν, ἐν δέ τῇ

ἀρετῇ τήν γνῶσιν, ἐν δέ τῇ γνώσει τήν Ἐγκράτειαν, ἐν

δέ τῇ Ἐγκρατείᾳ τήν ὑπομονήν, ἐν δέ τῇ ὑπομονῇ τήν

εὐσέβειαν...». (Β’ Πέτρου α’, 5-6)

«Πᾶς δέ ὁ ἀγωνιζόμενος πάντα Ἐγκρατεύεται, ἐκεῖνοι

μέν οὖν ἵνα φθαρτόν στέφανον λάβωσιν, ἡμεῖς δέ ἄφθαρ-

τον...». (Α’ Κορ. θ’, 25)

Ἡ Ἀρετή αὐτὴ ἀφορᾶ ὄχι μόνο στὴν σωματικὴ Ἐγ-

κράτεια, ἀλλὰ καὶ στὴν Ἐγκράτεια τοῦ νοῦ. Ὁ πνευμα-

τικὸς ἀγῶνας τοῦ χριστιανοῦ διεξάγεται μὲ ὅλες τὶς

δυνάμεις του, τὶς σωματικὲς καὶ κυρίως τὶς ψυχικές. Σὲ

ὅλα δὲ τὰ ἐπίπεδα τοῦ ἀγῶνα του δέχεται τὴν «παρέμ-

βαση» τοῦ διαβόλου. Αὐτὸς προσπαθεῖ μὲ κάθε μέσο,

καὶ ἰδιαίτερα αὐτὸ ποὺ ἐνδείκνυται γιὰ κάθε ἄνθρωπο,

νὰ τὸν ἀποπροσανατολίσει καὶ νὰ τὸν ἐμποδίσει ἀπὸ τὸν

στόχο του ποὺ εἶναι ἡ ψυχική του σωτηρία, ρίχνοντας

τον στὴν ἁμαρτία.

Χωρὶς γενική Ἐγκράτεια ὁ πιστὸς δὲν μπορεῖ νὰ ἀπο-

φύγῃ τὴν ἁμαρτία. Ἡ ἀκράτεια, ποὺ εἶναι τὸ γενικὸ σύν-

θημα σήμερα, τὸν ἀπομακρύνει ἀπὸ κάθε τι πνευματικὸ

καὶ εὐάρεστο στὸ Θεό. Ὁ ἀγῶνας μας θὰ πρέπει νὰ εἶναι

συνεχὴς καὶ ἀδιάκοπος, μὲ κατακτήσεις καὶ παλινδρο-

μήσεις βέβαια, ἀφοῦ εἴμαστε ἀδύναμοι, θνητοὶ καὶ πε-

περασμένοι, ἀλλὰ μὲ πίστη καὶ ἐλπίδα στὴν χάρη καὶ τὴ

δύναμη τοῦ Θεοῦ ἀφοῦ ὅπως μᾶς εἶπε ὁ Ἴδιος:

«Ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε· ἀλλά θαρσεῖτε ἐγώ νενί-

κηκα τόν κόσμον...». (Ἰωάννη ιστ’, 33)

Τὴν ἀρετὴ τῆς Ἐγκρατείας ἄλλοι τὴν περιορίζουν στὴν

ἀποχὴ ἀπὸ τὰ σαρκικὰ ἁμαρτήματα καὶ ἄλλοι στὴν

ἀποφυγὴ τῆς γαστριμαργίας μόνο. Αὐτὴ ὅμως εἶναι

ἀπαραίτητη σ’ ὅλες τὶς αἰσθήσεις τοῦ σώματος καί τῆς

ψυχῆς, στὰ ταξείδια τοῦ νοῦ καὶ γενικότερα ἀφορᾶ ὅλη

τὴν ψυχοσωματικὴ ὑπόσταση τοῦ ἀνθρώπου. Ἔτσι,

πρέπει νὰ ἐγκρατεύεται τὸ σῶμα μας κατὰ τοὺς σαρκι-

κοὺς πειρασμούς. Νὰ συγκρατοῦμε τόν θυμό καί τήν

ὀργή μας. Τὴν γλῶσσα μας, ὥστε νὰ μὴν ὑποπίπτει

στὴν ἀργολογία, προπέτεια, καταλαλιά, συκοφαντία καὶ

τόσα ἄλλα κακὰ ποὺ μπορεῖ νὰ προκληθοῦν ἀπὸ μιὰ

ἀκρατή γλῶσσα.

Νὰ προσέχουμε τὰ αὐτιά μας, νά μήν ἀκοῦν ἄσεμνα

πράγματα. Νά μήν ἀκοῦν μὲ ἱκανοποίηση λόγια ἄλλων

ποὺ συκοφαντοῦν, κατακρίνουν, κ.λ.π., διότι ἀκόμη καὶ

ἂν ἐμεῖς δὲν συμμετέχουμε συζητώντας, μετέχουμε ἔμ-

μεσα στὴν ἁμαρτία ποὺ διαπράττεται, ὅπως τονίζουν οἱ

Ἅγιοι μας, καί ἄρα ἔχουμε μερίδιο εὐθύνης.

Ὁ ἀγῶνας τῆς Ἐγκρατείας ἀφορᾶ καὶ τὴν ὅρασή μας.

«Ἐκ τοῦ ὁρᾶν τίκτεται τό ἐρᾶν» ἔλεγον οἱ ἀρχαῖοι πρό-

γονοί μας. Οἱ προσλαμβάνουσες παραστάσεις μέσῳ τῶν

ματιῶν μας, ἐξάπτουν τὴν φαντασία μας, δημιουργοῦν

ἐμμονές, λογισμούς, καὶ ἂν σκεφτοῦμε τὰ λόγια τῶν Πα-

τέρων μας ὅτι πρὶν ἁμαρτήσει ὁ ἄνθρωπος, παλεύει

πρῶτα μὲ τοὺς λογισμούς του καὶ ἐκεῖ συντελεῖται ἡ

μάχη κατὰ τὴν ὁποία εἴτε ἀποκρούει τοὺς πονηροὺς λο-

γισμοὺς εἴτε ὑποκύπτει στὶς πιέσεις τους, καταλαβαίνει

κανεὶς πόσο προσοχὴ χρειάζεται, στὸ ποῦ ἐκθέτουμε

τοὺς ὀφθαλμούς μας. (Σύμφωνα μέ τούς Ἁγίους μας

τρία εἶναι τά στάδια τῶν λογισμῶν: α) προσβολή β)

πάλη καί γ) συγκατάθεση ἤ ἀπόρριψη).

Στήν ἐποχή δέ τῆς σαρκολατρείας πού ζοῦμε πού σχε-

δόν τίποτε πλέον δέν εἶναι ἁμαρτία οὔτε καί ἡ τέλεση

μεγάλων ἁμαρτωλῶν πράξεων, ὅπως τῆς ὁμοφυλοφι-

λίας, τῆς πορνείας καί τῆς μοιχείας, ὁ λόγος τοῦ Κυρίου

μας, ὅτι ἁμαρτία δέν εἶναι μόνο ἡ τέλεση μιᾶς κακῆς

πράξεως, ἀλλά καί ἡ ἐπιθυμία καί ἀπόφαση στήν καρδιά

καί στό μυαλό κάποιου γιά νά τήν διαπράξῃ, ἀκούγεται

(ἄπαγε τῆς βλασφημίας) ξένος καί παράδοξος ἕως

ἀστεῖος καί παρωχημένος γιά κάποιους ὑλιστές. Σέ καμ-

μία ὅμως περίπτωση, γιά ὅλους ἐμᾶς τούς πιστούς καί

εὐσεβεῖς Χριστιανούς, πού πιστεύουμε στό Ἅγιο καί Ἱερό

Εὐαγγέλιο Του, καθώς καί στούς διαχρονικούς καί αἰώ-

νιους λόγους τοῦ Κυρίου μας.

«Ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαῖοις, οὐ μοιχεύσεις.

Ἐγώ δέ λέγω ὑμῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρός τό

ἐπιθυμῆσαι αὐτήν ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτήν ἐν τῇ καρδίᾳ

αὐτοῦ. εἰ δέ ὁ ὀφθαλμός σου ὁ δεξιός σκανδαλίζει σε,

ἔξελε αὐτόν καί βάλε ἀπό σοῦ· συμφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἕν τῶν μελῶν σου καί μή ὅλον τό σῶμά σου

βληθῇ εἰς γέενναν. καί εἰ ἡ δεξιά σου χείρ σκανδαλίζει

σε, ἔκκοψον αὐτήν καί βάλε ἀπό σοῦ· συμφέρει γάρ σοι

ἵνα ἀπόληται ἕν τῶν μελῶν σου καί μή ὅλον τό σῶμά

σου βληθῇ εἰς γέενναν». (Ματθ. ε’, 27-30)

Ἐδῶ δὲν μπορεῖ νὰ μὴν ἀναφερθῇ καί ὁ καταλυτικὸς

ρόλος τῆς Τηλεόρασης ἰδιαίτερα, ἀλλά καί τοῦ διαδι-

κτύου πλέον σἠμερα. Ὠθοῦν παντοιοτρόπως ἐκτὸς ὅλων

τῶν ἄλλων καὶ στὴν σαρκολατρεία, τήν ὁμοφυλοφιλία,

τὴν πορνεία, τὴν μοιχεία κ.λ.π. καὶ δυστυχῶς ἔχουν εἰ-

σβάλλει σὲ κάθε ἑλληνικὸ σπίτι. Ὁ ἀντίλογος ἴσως θὰ

ἔλεγε ὅτι: «πατῆστε τὸ τηλεκοντρὸλ καὶ ἀλλᾶξτε κα-

νάλι». Σωστό, ἀλλὰ δὲν ἔχουν ὅλοι τὴν παιδεία, τὶς ἠθι-

κές ἀντιστάσεις, τὴν διάκριση ἀλλὰ καὶ τὴν αἴσθηση τοῦ

πνευματικοῦ κινδύνου ποὺ διατρέχουν, γιὰ νὰ τὸ πρά-

ξουν. Ἄρα, δὲν πρέπει κάποιος πιό ἁρμόδιος, πιό ὑπεύ-

θυνος ἤ κάποια ἁρμόδια καί ἐντεταλμένα ὄργανα τῆς

Πολιτείας καί τῆς Ἐκκλησίας, ἤ ἄλλοι κοινωνικοὶ φο-

ρεῖς, νὰ τοὺς προφυλάξουν καί νά τούς βοηθήσουν;

Καὶ νὰ μὴν ἀναφέρουμε βέβαια τὸν κίνδυνο ποὺ διατρέ-

χουν καὶ τὸ πόσο ἀπροστάτευτα εἶναι τὰ παιδιά μας. Ἡ

Τηλεόραση ἔχει ὑποκαταστήσει σήμερα τὸν ρόλο τῆς μη-

τέρας καί τοῦ πατέρα, τῆς δασκάλας, τῆς ψυχαγωγίας μὲ

συνέπειες ἀπαράδεκτες καὶ καταστροφικὲς ποὺ θὰ ἔπρεπε

νὰ εὐαισθητοποιήσουν περισσότερο τοὺς ἁρμοδίους.

Ἄς πᾶμε ὅμως καί στήν Ἐγκράτεια τῆς γαστέρας ἡ ὁποία

εἶχε ἀπασχολήσει κατὰ κόρον τοὺς ἀσκητὲς τῆς ἐρήμου.

Ἀναγράφονται στὸ γεροντικὸ πλῆθος ἱστοριῶν καὶ πα-

ραδειγμάτων (μερικά ἀπ’ αὐτά διαβάσαμε ἀνωτέρω)

γιὰ τὴν ἀξία της, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὶς ὀλέθριες συνέπειές

της, ὅταν ἀπουσιάζει ἡ ἐγκράτεια τῆς κοιλίας.

Δεῖγμα τῆς μεγάλης δύναμης πού ἔχει εἶναι ὅτι, ἀκόμη

καὶ τὴν ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τὴν σκλαβιὰ καί καταδυνά-

στευση τῶν δαιμονίων, ποὺ ὑφίστανται πολλοί ἄνθρω-

ποι, μπορεῖ νὰ ἐπιτύχῃ ἡ νηστεία μαζὶ μὲ τὴν προσευχὴ

ὅπως μᾶς δίδαξε ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς Χριστός μας:

«Τοῦτο δέ τό γένος (τῶν δαιμόνων) οὐκ ἐκπορεύεται

εἰ μή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ». (Ματθ. ιζ’, 21)

Ἡ Ἐγκράτεια λοιπόν στὸ φαγητό, τὸ ποτὸ, τή

γλῶσσα, τό νοῦ, τίς αἰσθήσεις καὶ γενικὰ σὲ ὅ,τι τρέφει

καὶ τροφοδοτεῖ μὲ δύναμη τὸ σαρκικὸ φρόνημα ὁδηγεῖ

τὸν ἄνθρωπο, μὲ τὴν χάρη καὶ τὴν δύναμη τοῦ Θεοῦ, σὲ

νικηφόρα μάχη κατὰ τῶν σαρκικῶν καί ψυχικῶν παθῶν,

τὸν ὁδηγεῖ σὲ μετάνοια, ταπείνωση καὶ ἐπίγνωση τῆς

ἁμαρτωλότητός του. Τὸν καθάρει, τόν φωτίζει καί τόν

γεμίζει ἐλπίδα καί χαρά, γιὰ τὴν ἀπόλαυση ὅλων τῶν

προαναγγελθέντων ἀγαθῶν ἀπὸ τὸν Κύριό μας, στὴν

Οὐρὰνια Βασιλεία Του:

«Μακάριοι οἱ πτωχοί... μακάριοι οἱ πενθοῦντες... μα-

κάριοι οἱ πεινῶντες καί διψῶντες... μακάριοι οἱ ἐλεήμο-

νες... μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδία, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν

ὄψονται... Χαίρετε καί ἀγαλλιᾶσθε, ὅτι ὁ μισθός ὑμῶν

πολύς ἐν τοῖς οὐρανοῖς». (Ματθ. ε’, 3-12)