ΕΙΠΕ ΓΕΡΩΝ...

«ΠΕΡΙ ΤΑΠΕΙΝΩΣΕΩΣ»

Της Αικατερίνης Αντωνιάδου
Θεολόγου - Πολιτικού Επιστήμονος

- ΤΟΝ ΑΒΒΑ ΛΟΓΓΙΝΟ ἐρώτησαν κάποτε, ποιά ἀρετή θεωρεῖ σπουδαιότερη ἀπ’ ὅλες. Ὁ σοφός Γέροντας ἀποκρίθηκε∙

- Καθώς ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι τό μεγαλύτερο ἀπό ὅλα τά κακά, ἀφοῦ κατόρθωσε νά ρίξη τούς Ἀγγέλους ἀπό τόν Οὐρανό στήν ἄβυσσο, ἔτσι καί ἡ ταπεινοφροσύνη εἶναι ἡ πιό μεγάλη ἀπ’ ὅλες τίς ἀρετές. Αὐτή ἔχει τή δύναμη κι ἀπό τήν ἄβυσσο ἀκόμη ν’ ἀνεβάση στόν Οὐρανό τόν ἁμαρτωλό. Γιά τό λόγο αὐτό ὁ Κύριος μακαρίζει πρίν ἀπ’ ὅλους τούς πτωχούς τῷ πνεύματι.

- Ο ΑΒΒΑΣ ΣΑΡΜΑΤΙΑΣ ἔλεγε:

- Προτιμῶ ἄνθρωπο ἁμαρτωλό, πού ἀναγνωρίζει τό σφάλμα του καί ταπεινώνεται, παρά ἐνάρετο μέ αὐταρέσκεια.

-  Ο ΜΕΓΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ἔλεγε. 

-Εἶδα κάποτε, ἁπλωμένες στή γῆ ὅλες τίς παγίδες τοῦ διαβόλου καί τρόμαξα.

- Ποιός τάχα μπορεῖ νά τίς ξεφύγη; Ἔλεγα ἀναστενάζοντας. Ἄκουσα τότε μυστηριώδη φωνή νά μοῦ ἀποκρίνεται:

- Ὁ ταπεινόφρων.

- Η ΟΣΙΑ ΘΕΟΔΩΡΑ συνήθιζε νά λέγη στίς μαθήτριές της πολύ συχνά, πώς οὔτε ἡ μεγάλη ἄσκησις, οὔτε ὁ ὑπερβολικός κόπος, οὔτε ὁποιαδήποτε ἄλλη κακοπάθεια μπορεῖ νά σώση τόν ἄνθρωπο, ὅσο ἡ ἀληθινή ταπεινοφροσύνη τῆς καρδιᾶς. Διηγεῖτο καί τό ἀκόλουθο ἀνέκδοτο∙

Κάποιος Ἐρημίτης εἶχε χάρισμα ἀπό τό Θεό νά διώχνη τά πονηρά πνεύματα. Μιά φορά ζήτησε νά μάθη τί φοβοῦνται περισσότερο κι ἀναγκάζονται νά φύγουν.

- Μήπως νηστεία; ρώτησε ἕνα ἀπ’ αὐτά.

- Ἐμεῖς, ἀποκρίθηκε ἐκεῖνο, οὔτε τρῶμε, οὔτε πίνομε ποτέ.

- Τήν ἀγρυπνία τότε;

- Ἐμεῖς δέν κοιμώμεθα καθόλου.

- Τήν φυγή τοῦ κόσμου;

Τό δαιμόνιο γέλασε περιφρονητικά.

- Σπουδαῖο πράγμα τάχα. Ἐμεῖς περνᾶμε τόν περισσότερο καιρό μας τριγυρίζοντας στίς ἐρημιές.

- Σέ ἐξορκίζω, νά ὁμολογήσης τί εἶναι ἐκεῖνο πού μπορεῖ νά σᾶς δαμάσει, ἐπέμενε ὁ Γέροντας.

Τό πονηρό πνεῦμα, ἀναγκασμένο ἀπό ὑπερκόσμια δύναμη, βιάστηκε νά ἀπαντήση∙

- Ἡ ταπείνωσις, πού δέν μποροῦμε ποτέ νά ἀποκτήσουμε.

- Ο ΑΒΒΑΣ ΙΣΑΑΚ ὁ Σύρος, ἔλεγε. 

Ὅπως ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ πλησιάζει τὸν ταπεινόφρονα, ἔτσι στὸν ὑπερήφανο ἔρχονται ὀδυνηρὲς περιστάσεις. Οἱ ὀφθαλμοὶ τοῦ Κυρίου εἶναι στοὺς ταπεινόφρονες, γιὰ νὰ τοὺς κάνει νὰ εὐφραίνονται, στοὺς ὑπερήφανους ὅμως ἐναντιώνεται, γιὰ νὰ τοὺς ταπεινώσει. Ὁ ταπεινὸς δέχεται συνεχῶς τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ὁ σκληρόκαρδος καὶ ὀλιγόπιστος βρίσκει στὸ δρόμο του συναπαντήματα φοβερά. 

Ταπείνωσε τὸν ἑαυτό σου γιὰ ὅλες τὶς δωρεὲς πού δέχθηκες ἀπὸ τὸ Θεό, μπροστά σε ὅλους τούς ἀνθρώπους, καὶ θὰ δοξαστεῖς πιὸ πολὺ παρὰ οἱ ἄρχοντες αὐτοῦ του κόσμου. Νὰ συναναστρέφεσαι μὲ αὐτοὺς πού ἔχουν ταπείνωση, καὶ θὰ μάθεις καὶ σὺ τοὺς τρόπους τους. Γιατί ἂν τὸ νὰ βλέπεις τοὺς ταπεινοὺς εἶναι ὠφέλιμο, πόσο μᾶλλον ἡ διδασκαλία τους.

-  Ρώτησαν τὸν ΑΒΒΑ ΗΣΑΪΑ τί εἶναι ταπείνωση, κι ἐκεῖνος εἶπε:

" Ταπείνωση εἶναι νὰ θεωροῦμε τὸν ἑαυτὸ μας πιὸ ἁμαρτωλὸ ἀπ΄ ὅλους τούς ἀνθρώπους καὶ νὰ ἐξουθενώνουμε τὸν ἑαυτό μας ὅτι τίποτε καλὸ δὲν κάναμε ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.
Καὶ ἡ ἐργασία τῆς ταπείνωσης εἶναι ἡ ἑξῆς: Νὰ σιωποῦμε, νὰ μὴ ψηφίζουμε τὸν ἑαυτό μας σὲ καμιὰ περίπτωση, νὰ μὴν εἴμαστε φιλόνικοι, νὰ εἴμαστε ἕτοιμοι γιὰ ὑποταγή, μὲ τὸ βλέμμα χαμηλωμένο, τὸν θάνατο νὰ ἔχουμε πρὸ ὀφθαλμῶν, νὰ μὴν χρησιμοποιοῦμε τὸ ψέμα καὶ τὸν ἀργὸ λόγο. Νὰ μὴν ἀντιμιλοῦμε στὸν μεγαλύτερο, νὰ μὴ θέλουμε νὰ περάσει ὁ λόγος μας, νὰ ὑπομένουμε τὶς περιφρονήσεις, νὰ μισήσουμε τὴν ἀνάπαυση, νὰ βιάζουμε τὸν ἑαυτό μας σὲ κάθε περίπτωση, νὰ εἴμαστε νηφάλιοι, νὰ κόψουμε τὸ θέλημά μας, νὰ μὴν προκαλοῦμε κανέναν καὶ νὰ μὴ φθονοῦμε κανένα".

- Κάποιος ΓΕΡΟΝΤΑΣ ἔλεγε:

Μερικοὶ ἄνθρωποι φαίνονται ἐκ τῆς φύσεως των πράοι καὶ ταπεινοί, ἄλλοι ταπεινώνουν τὴν σκέψη των σκεπτόμενοι συνεχῶς τὶς ἁμαρτίες καὶ τὶς πτώσεις των, ἀλλὰ καμμία ἀπ’ αὐτὲς τὶς περιπτώσεις δὲν εἶναι ἡ ἀληθινὴ ταπείνωση, ὅπως λέγει ὁ ΑΓΙΟΣ ΙΣΑΑΚ ὁ Σύρος:

"Δὲν εἶναι ὁ καθένας ταπεινός, πού φαίνεται ἀπὸ τὴν φύση του πράος, γαλήνιος καὶ ἥσυχος ἢ ὅτι ἔφθασε στὸν ὕψιστο βαθμὸ τῆς ταπεινοφροσύνης... οὔτε αὐτὸς ποὺ σκέπτεται τὶς πτώσεις καὶ ἁμαρτίες του εἶναι ταπεινόφρων, ἀλλὰ ἐκεῖνος ποὺ ἔχει κάτι μέσα του ἄξιο προβολῆς καὶ ὑπερηφάνειας καὶ δὲν ὑπερηφανεύεται, καὶ θεωρεῖ τὸν ἑαυτὸ του χῶμα καὶ στάχτη. Ἐὰν κάποιος μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ ἔφθασε σὲ σημεῖο νὰ νικᾶ ὅλα τά κακὰ πνεύματα καὶ δὲν τοῦ διαφεύγει καμμία ἀρετὴ ἢ ἀγαθὸ ἔργο πού νὰ μὴ τὸ ἐπιτέλεσε καὶ μετὰ ἀπ’ αὐτὰ αἰσθάνθηκε τὸν ἑαυτό του ὅτι ἔλαβε αὐτὸ τὸ χάρισμα τῆς ταπεινώσεως, ὅταν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα συμμαρτυρεῖ μὲ τὸ δικό του πνεῦμα, κατὰ τὸν λόγο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, τότε αὐτὸ βεβαίως εἶναι τελειότης τῆς ταπεινοφροσύνης".

-  Ἄλλος ΓΕΡΟΝΤΑΣ ἔλεγε:

Ἐάν κάποιος ἔχει τὴν χάρη νὰ ἐπιτελῆ θαύματα, νὰ κινεῖ ὅρη μὲ τὴν προσευχή του, νὰ βλέπει τὸν Θεὸ ὅπως ὁ Μωϋσῆς, νὰ ζεῖ μὲ τοὺς λέοντες, ὅπως ὁ Δανιὴλ στὸν λάκκο τῶν λεόντων, νὰ μὴ καίγεται στὸ πῦρ, ὅπως οἱ τρεῖς νέοι στὴν Βαβυλώνα, νὰ βαδίζει ἐπάνω στὰ νερά, ὅπως ἡ Μαρία ἡ Αἰγυπτία, νὰ ἀνεβαίνει μέχρι τρίτου οὐρανοῦ, ὅπως ὁ Ἀπόστολος Παῦλος καὶ μετὰ ἀπὸ ὅλα αὐτὰ νὰ πιστεύει καὶ νὰ λέγει, ὅπως ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: "ὅτι Χριστὸς Ἰησοῦς ἦλθεν εἰς τὸν κόσμον ἁμαρτωλοὺς σῶσαι ὦν πρῶτος εἰμὶ ἐγὼ" (Α΄Τιμ. α΄,15), τότε αὐτὸς ἔφθασε στὴν ἀληθινὴ ταπείνωση.

- Ο ΑΒΒΑΣ ΑΡΣΕΝΙΟΣ διηγεῖτο κάποτε τὸ ἑξῆς:

Ἐνῶ ἐκάθητο ἕνας γέρων ἀσκητὴς στὸ κελλί του, ἄκουσε μία φωνὴ ἡ ὁποία τοῦ ἔλεγε: 

-Ἔλα νὰ σοῦ δείξω τὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων.
Ἐσηκώθη καὶ ἐβγῆκε ἔξω καὶ τὸν ὁδήγησε σὲ κάποιον τόπον καὶ ἐκεῖ τοῦ ἔδειξε ἕναν Αἰθίοπα, ὁ ὁποῖος ἔκοβε ξύλα καὶ μὲ αὐτὰ ἔκανε ἕνα μεγάλο φορτίο. Προσπάθησε κατόπιν νὰ σηκώση τὸ φορτίο καὶ δὲν μποροῦσε∙ καὶ ἀντὶ νὰ ἀφαίρεση ἀπ’ αὐτὸ ξύλα γιὰ νὰ γίνη ἐλαφρότερο, ἔκοβε καὶ ἐπρόσθετε καὶ ἄλλα. Αὐτὸ δὲ τὸ ἔκανε γιὰ πολλὴν ὥρα. Ἀφοῦ δὲ ἐπροχώρησε λίγο τοῦ ἔδειξε ἄλλον ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἐστέκετο πάνω ἀπὸ ἕναν λάκκο μὲ νερό, ἔβγαζε ἀπ’ αὐτὸν τὸ νερὸ καὶ τὸ μετέφερε μέσα σὲ μιὰ δεξαμενὴ ἡ ὁποία εἶχε ὀπήν∙ διὰ τῆς ὀπῆς δὲ αὐτῆς τὸ νερὸ ἐπανήρχετο στὸν ἴδιο λάκκο μέσα. 
Καὶ πάλι τοῦ λέγει:
-Ἔλα νὰ σοῦ δείξω καὶ ἄλλο ἔργο τῶν ἀνθρώπων.
Καὶ βλέπει τότε ἕνα Ναὸν καὶ δύο ἄνδρας ἔφιππους, οἱ ὁποῖοι κρατοῦσαν στὸ χέρι τους ἀπὸ ἕνα ξύλο πλαγίως, ὁ ἕνας ἀπέναντι τοῦ ἄλλου∙ ἤθελαν δὲ νὰ μποῦν μέσα στὸ Ναὸ διὰ τῆς πύλης καὶ δὲν μποροῦσαν, διότι κρατοῦσαν τὸ ξύλο πλαγίως. Δὲν ἐταπείνωσεν δὲ κανεὶς ἀπὸ τοὺς δύο τὸν ἑαυτόν του, ὥστε νὰ πάη πίσω ἀπὸ τὸν ἄλλον καὶ νὰ βάλη τὸ ξύλο σὲ εὐθεία γραμμὴ γιὰ νὰ μπόρεση ἔτσι νὰ περάση. Ἔτσι ἔμειναν καὶ οἱ δύο ἔξω της πύλης. 

Αὐτοὶ τοῦ λέγει, εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἐζύγιζαν τὸ κάθε τί καὶ τὸ μετροῦσαν μὲ ἀκρίβεια καὶ ὑπερηφάνεια καὶ τὸ ἀνταπέδιδαν καὶ ποτὲ δὲν ἔσκυψαν γιὰ νὰ ταπεινωθοῦν καὶ νὰ διορθώσουν τὸν ἑαυτόν τους καὶ νὰ πορευθοῦν εἰς τὴν ταπεινὴν ὁδὸν τοῦ Χριστοῦ. Δι’ αὐτὸ καὶ μένουν ἔξω ἀπὸ τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. 

Ὁ δὲ ἄνθρωπος ποὺ ἔκοπτε τὰ ξύλα εἶναι ἄνθρωπος μὲ πολλὲς ἁμαρτίες. Καὶ ἀντὶ ταπεινὰ νὰ τὶς ὁμολογήση καὶ νὰ μετανοήση, προσθέτει καί ἄλλες ἀνομίες πάνω σ’ αὐτὲς τὶς ἁμαρτίες του.  

Ἐκεῖνος ποὺ ἀντλοῦσε τὸ νερό, ἦτο ἄνθρωπος ποὺ ἔκανε μὲν καλὰ ἔργα, ἀλλὰ τοῦ ἔλειπε ἡ ταπείνωσις, ἡ ὁποία ἂν ὑπῆρχε θὰ ’χε ἀφαιρέσει ἀπὸ μέσα του κάθε ἴχνος πικρίας, γι’ αὐτὸ ἔχασε καὶ τὰ καλά του ἔργα. Εἶναι ἄξιον, λοιπόν, νὰ προσέχη ὁ ἄνθρωπος εἰς ὅ,τι κάνει, ὥστε νὰ μὴ κοπιάση μάταια καὶ ἄδικα.

ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΤΑΠΕΙΝΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ

Διαβάζοντας κανείς μέ προσοχή, ὅλα αὐτά τά σοφά λόγια τῶν μεγάλων Ἁγίων καί Ἀσκητῶν τῆς ἐρήμου, εὐκόλως συμπεραίνει ὅτι, -σέ ἀντίθεση μέ τόν ἐγωϊσμό καί τήν ὑπερηφάνεια πού εἶναι ὁ κορμός τοῦ δέντρου τῆς ἁμαρτίας- τό πιό ἰσχυρό θεμέλιο καί ἡ βάση κάθε ἀρετῆς εἶναι ἡ ὑψοποιός ταπείνωση. 

Ὅπως ἡ ἔλλειψή της δημιούργησε τόν πατέρα τοῦ ψεύδους καί τῆς ὑπερηφανείας Διάβολο, ἔτσι ἡ ὕπαρξή της στόν ἄνθρωπο εἶναι ἱκανή νά τόν ἀνυψώσει ἀπό τήν ἄβυσσο στήν μακαριότητα τῆς οὐράνιας βασιλείας. 

Μᾶς τό τονίζουν ὅλοι οἱ Ἅγιοί μας, πώς δίχως ταπείνωση δεν πρόκειται νά σωθοῦμε. Μᾶς τό μαρτυροῦν ὅλοι οἱ Ἀσκητές καί οἱ Γέροντες τῆς Ἐρήμου, πού πάλεψαν "σῶμα μέ σῶμα" μέ τόν Διάβολο καί τά ὄργανά του, πώς δίχως ταπείνωση δέν μποροῦμε νά βγοῦμε νικητές στήν μάχη αὐτή πού δίνουμε καθ’ ὅλη τήν διάρκεια τῆς ἐπίγειας καί προσωρινῆς ζωῆς μας, μέ τά πάθη μας καί μέ τούς πειρασμούς τοῦ Διαβόλου, καί μέ μοναδικό σκοπό νά κερδίσουμε τήν ἀληθινή ζωή, τήν αἰώνια, αὐτήν δίπλα στόν Γλυκύτατο Χριστό μας! 

Μᾶς τό θυμίζει ὁ Προφητάναξ Δαυῒδ, σέ Ψαλμό του, τόν ὁποῖον συμπεριέλαβε ἡ Ἐκκλησία μας στόν «Πολυέλαιο», πού ψάλλουμε τακτικά στόν Ὄρθρο: «ὅτι ἐν τῆ ταπεινώσει ἡμῶν ἐμνήσθη ἡμῶν ὁ Κύριος, ὅτι εἰς τόν αἰῶνα τό ἔλεος αὐτοῦ», (Ψαλμός 135 στίχ. 23) μήν ἀφήνοντάς μας περιθώρια γιά... παρερμηνεῖες. 

Τό λέει ξεκάθαρα, ΜΟΝΟ τότε μᾶς θυμᾶται ὁ Χριστός μας, «ἐν τῆ ταπεινώσει ἡμῶν»! Καί μέ τήν γενική, ἀλλά καί μέ τήν εἰδική ἔννοια. Ἀλλιῶς, οὔτε εἰσακούεται ἡ προσευχή μας, οὔτε ἔχουν πνευματικούς καρπούς οἱ προσπάθειές μας! 

Γιατί ἀκόμη καί ἄν ἀγωνιζόμαστε, καί καταφέρουμε τελικά νά τηρήσουμε τίς Ἐντολές τοῦ Θεοῦ, ἐάν ἡ ψυχή καί ἡ καρδιά μας δέν εἶναι διαποτισμένες ἀπό τό ἄρωμα τῆς ταπεινώσεως, μάταιος ὁ κόπος μας, «εἰς ἀέρα δέρομε»! 

Μᾶς τό βροντοφωνάζει πρῶτος ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός μας μέ τήν γνωστή Παραβολή τοῦ Τελώνου και Φαρισαίου! Ὅπου ὁ Φαρισαῖος, τηρώντας ὅλες τίς Ἐντολές τοῦ Νόμου, μή ἔχοντας ὅμως ταπεινό φρόνημα καί καθαρή καρδιά, καί ὄντας κυριευμένος ἀπό μιά ἄκρατη αὐταρέσκεια καί ἕναν προκλητικό ἐγωκεντρισμό, χάνει τελικά τόν στόχο γιά τόν ὁποῖο προσπαθοῦσε, τήν σωτηρία, καί κολάζεται.

Σέ ἀντίθεση μέ τόν πολύ ἁμαρτωλό Τελώνη, πού συναισθανόμενος ὅμως κάποια στιγμή τήν μεγάλη ἁμαρτωλότητά του, χτυπώντας μέχρι καί τό στῆθος του σέ ἔνδειξη εἰλικρινοῦς μετανοίας, καί ἐκλιπαρώντας τόν Θεό νά τοῦ χαρίσει τό ἔλεός Του, γίνεται δεκτή ἡ μετάνοιά του καί σώζεται ἀπό τόν Θεό. Ὁ ταπεινός καί συγκινητικός λόγος τοῦ Τελώνη εἶναι πού ἔμεινε ζωντανός τόσες ἑκατοντάδες χρόνια νά μᾶς θυμίζει τήν ἁμαρτωλότητα ὅλων μας, ἄλλων λιγότερο καί ἄλλων περισσότερο, καί ὄχι τοῦ ἐγωκεντρικοῦ Φαρισαίου.
Γιατί κάθε φορά σέ πολλές καί διάφορες ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας καί ἰδιαίτερα στίς προσευχές τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης  Τεσσαρακοστῆς ἀκοῦμε τόν κατανυκτικό λόγο τοῦ Τελώνη, ἀλλά καί κάθε μετανοημένου Χριστιανοῦ: «ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῶ ἁμαρτωλῶ».

Μᾶς συγκλονίζει ὅμως ὁ Φιλάνθρωπος Χριστός μας, μέ τήν δική του Ἄκρα Ταπείνωση. Μέ τήν ἀσύλληπτη στόν ἀνθρώπινό νοῦ Ἐνανθρώπισή Του καί τήν Σταυρική Του Θυσία! Ὁ ὑψηλός Θεός ἔγινε ταπεινός ἄνθρωπος, πού δέν εἶχε πού νά γείρη τήν κεφαλήν Του, ὁ Κύριος ἔγινε δοῦλος, ὁ Βασιλεύς τῶν βασιλευόντων καί Κύριος τῶν κυριευόντων ἔγινε ὑπήκοος. Ὁ Ἀνενδεής περιῆλθε σέ κατάσταση ἔνδειας μέ τήν ἔνδυση τῆς ἀνθρώπινης φύσης, πλήν τῆς ἁμαρτίας, μέ ὅλη τήν φτώχεια καί τίς ἀνάγκες αὐτῆς. Ὁ Χριστός μας, παράλληλα μέ τήν ἀνθρώπινη φύση Του ἦταν καί τέλειος Θεός, ὅπως ὁ Πατήρ Του. Παρ’ ὅλα αὐτά δέν θέλησε νά ἐκμεταλλευθεῖ τήν θεία Φύση καί Παντοδυναμία Του, ἀλλά ταπεινώθηκε ὅσο κανείς ἄλλος ποτέ, ἀφοῦ ὄχι μόνον πῆρε ἑκούσια τήν μορφή δούλου καί ἔγινε ἄνθρωπος, ὅπως μᾶς γράφει καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἀλλά ἔφθασε στό σημεῖο νά πεθάνει ἄνευ λόγου καί αἰτία, γιά τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, μέ τόν πιό ἀτιμωτικό καί φρικτό θάνατο, τόν Σταυρικό! 

«Τοῦτο γὰρ φρονείσθω ἐν ὑμῖν ὃ καὶ ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ, ὃς ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ, ἀλλ’ ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος, καὶ σχήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ». (Φιλιπ. β’, 5-8 ) 

Γιατί ὅμως εἶναι τόσο ὀλέθρια ἡ ἔλλειψη τῆς ταπεινοφροσύνης; Μᾶς τό λένε ὅλοι οἱ Ἅγιοί μας, μᾶς τό μαρτυρεῖ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ στήν Ἁγία Γραφή. Γιατί ὁ ἀντίποδας τῆς ταπεινώσεως εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια! Ἡ αἰτία πού ἔριξε τόν ἄνθρωπο ἀπό την ἀρχική του δόξα πού τοῦ εἶχε χαρίσει ὁ Καλός Θεός μέ τήν Δημιουργία Του! Πού ἀπώλεσε τόν Παράδεισο μέ ὅλες τίς ὀλέθριες συνέπειες γιά ὅλους μας. 

Ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι αὐτή πού κατόρθωσε νά ρίξη Ἀγγέλους ἀπό τόν οὐρανό στήν Ἄβυσσο καί νά μετατρέψει τόν Ἑωσφόρο ἀπό Ἄγγελο Φωτός σέ Ἄγγελο τοῦ Σκότους. Ἡ ἔλλειψη ταπείνωσης εἶναι αὐτή πού τόν κράτησε ἀμετανόητο στόν ἀμίμητο Ἐγωϊσμό του, παρότι γνώριζε καί γνωρίζει πού θά τόν ὁδηγήσει αὐτό! 

Ἔτσι ἀδελφοί μου, ἄς προσέξουμε ὅλοι, καί πρώτη ἐγώ, τό θανατηφόρο φαρμάκι τοῦ ἐγωϊσμοῦ γιατί εἶναι αὐτό πού προκαλεῖ τήν «ὀργή» τοῦ Θεοῦ καί ἀπομακρύνει τήν θεία Χάρη. «Ὁ Θεός ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δε δίδωσι χάριν». (Ἐπιστ. Ἰακώβου, δ΄, 6) 

Εἰδικά στίς ἐσχατολογικές αὐτές ἡμέρες τοῦ Ἀντιχρίστου πού κληθήκαμε νά ζήσουμε, θά πρέπει, τουλάχιστον οἱ πιστοί Χριστιανοί πού συνειδητά θέλουμε νά ζήσουμε κοντά στόν Χριστό μας καί νά μήν ὑποκύψουμε καί τόν ἀρνηθοῦμε, νά προσέξουμε πολύ τό πάθος αὐτό, γιατί ὁ πόλεμος τοῦ Διαβόλου θά εἶναι ἀδυσώπητος, καί μόνο μέ πλούσια τήν θεία χάρη θά μπορέσουμε νά ἀντισταθοῦμε καί νά μήν πέσουμε στίς ψυχοκτόνες παγίδες τοῦ Διαβόλου καί τῶν ὀργάνων του. Μᾶς τό διαβεβαιώνει ὁ Θεός καί μέ τό στόμα τοῦ Ἀποστόλου Ἰακώβου στόν ἀμέσως ἑπόμενο στίχο, πώς μόνο ἔτσι θά γλιτώσουμε: «Ὑποτάγητε οὖν τῶ Θεῶ ἀντίστητε τῶ διαβόλω, καί φεύξεται ἀφ’ ὑμῶν». (Ἐπιστολή Ἰακώβου, δ΄, 7) 

Δηλαδή, "ὑποταχθῆτε λοιπόν μέ ταπείνωση εἰς τόν Θεόν. Ἀντισταθῆτε εἰς τόν διάβολον, πού σᾶς πειράζει μέ τίς ἡδονές τοῦ κόσμου, καί θά φύγη αὐτός νικημένος καί ἐντροπιασμένος μακράν ἀπό σᾶς". 

Βλέπουμε πώς μᾶς τό ζητᾶ ὁ ἴδιος ὁ Θεός, τό νά ἔχουμε ταπείνωση καί ταπεινό φρόνημα! Καί τό ζητᾶ ἀπό ἄμετρη ἀγάπη γιά νά μᾶς προστατέψει! Ὁπότε ἐάν θέλουμε καί ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι νά ἀνταποδώσουμε στό ἐλάχιστο τήν ἄπειρη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τήν ὁποία ταπεινώθηκε σφοδρότατα, ἄς ἀγωνιστοῦμε στήν ἀρετή αὐτή, παραγκωνίζοντας ὁποιαδήποτε ἐπιθυμία καί προσωπικό μας θέλημα, ὑποτασσόμενοι πάντα στό Ἅγιο Θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἄλλωστε λέμε καθημερινά στήν Κυριακή Προσευχή μας «Πάτερ ἡμῶν... γενηθήτω το θέλημά σου ὡς ἐν οὐρανῷ καί ἐπί τῆς γῆς», (Ματθ. στ΄,10) ἔχοντας στήν ψυχή μας βάλσαμο καί παρηγορία, πώς ὅσο πιό πολύ κατεβαίνει ἡ ψυχή μας σέ βάθος ταπεινοφροσύνης, τόσο ἀναβαίνει σέ ὅλες τίς ἄλλες ἀρετές καί πλησιάζει τόν Θεό! 

Ἄς μήν ὑποκύψουμε στίς σύγχρονες σειρῆνες τοῦ κόσμου, πού παρά πάνω ἀπό ὅ,τι δήποτε ἄλλο προβάλλουν τήν ἱκανοποίηση τῶν προσωπικῶν ἐπιθυμιῶν, ἀκόμη καί ὅταν εἶναι ἐνάντια στήν παράδοση καί τήν διδασκαλία τοῦ Κυρίου μας, καί πού ὁδηγοῦν σέ μιά ὑπέρμετρη ἀνάπτυξη τοῦ Ἐγώ καί τῆς φιλαυτίας μας! 

Ἄς κλείσουμε τίς ἐπιγραμματικές ἀναφορές στό μεγάλο, σπουδαῖο καί τόσο σημαντικό αὐτό θέμα μέ τά λόγια τοῦ ὑψιπέτη Ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητῆ: «Ταπεινοφροσύνη εἶναι ἀδιάκοπη προσευχή μέ πόνο καί δάκρυα. Αὐτή γυρεύει πάντοτε ἐνίσχυση ἀπό τόν Θεό καί δέν ἀφήνει τόν ἄνθρωπο νά θαρρέψη ἀπερίσκεπτα στή δική του δύναμη καί σοφία, οὔτε νά ἐξυψώνει τόν ἑαυτό του καί νά τόν θεωρῆ καλύτερο ἀπό τούς ἄλλους, γιατί ὅλα αὐτά εἶναι ἀρρώστιες τῆς ψυχῆς, πού αἰτία τους ἔχουν τήν καταραμένη ὑπερηφάνεια».