Σάββας ο Ηγιασμένος, Όσιος * - 5/12
ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ Ο ΗΓΙΑΣΜΕΝΟΣ, ΟΣΙΟΣ
Ὁ Ἅγιος Σάββας ὁ Hγιασμένος
(Ἡ ἱερή αὐτή Εἰκόνα εὑρίσκεται εἰς τήν ὁμόνυμη Ἱ.Μονή
τοῦ Ἁγίου Σάββα στήν Παλαιστίνη καί εἶναι τοῦ 1763)
ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ
"Ασκητικών αγωνισμάτων το ευώδες κειμήλιον" ονομάζει η Εκκλησία τον Όσιο Σάββα τον Ηγιασμένο, του οποίου σήμερα τιμά και γιορτάζει την μνήμη.
Ο Όσιος είναι από κείνους, για τους οποίους η θεία Γραφή λέει ότι ζουν στον αιώνα και ο μισθός του κόπου των είναι στα χέρια του Θεού.
Είναι από τους Οσίους που κατά τον υμνογράφο ο βίος τους είναι σαν μία κλίμαξ που ανεβάζει τους ανθρώπους με το παράδειγμα της αγιότητος στους ουρανούς.
Κι ακόμη είναι ο "επί γης Άγγελος και εν ουρανοίς άνθρωπος του Θεού".
Στην ιστορία του ασκητισμού ο Άγιος Σάββας δημιούργησε δική του εποχή και το όνομά του έμεινε σφραγίδα σ’ ένα από τα σπουδαιότερα μοναστικά κέντρα.
Η Λαύρα του Αγίου Σάββα στα Ιεροσόλυμα με τη δική της τάξη και το δικό της τυπικό είναι μέχρι σήμερα μια μακρινή απήχηση της ενδόξου εποχής του ασκητισμού, στην οποία έζησε ο Όσιος, αρχηγός κι οργανωτής του μοναχικού βίου σε ’κείνα τα μέρη.
Ο Όσιος Σάββας ο Ηγιασμένος, γεννήθηκε το έτος 439 και έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορα Αναστασίου Α΄(491-518) και του Ιουστινιανού (527 - 565 μ.Χ.).
Καταγόταν από το χωριό Μουταλάσκη της Καππαδοκίας και ήταν γιος ευσεβών γονέων, του Ιωάννη και της Σοφίας.
Από μικρός είχε μοναχικές τάσεις και μπήκε στο μοναστήρι των Φλαβιανών.
Ήταν τόσο εγκρατής, ώστε για λόγους ασκήσεως ορισμένα συνηθισμένα τρόφιμα δεν τα έβαλε ποτέ στο στόμα του.
Σε ηλικία 16 χρονών πήγε στην Ιερουσαλήμ, στη Μονή του Μεγάλου Ευθυμίου.
Αυτός, λόγω του νεαρού της ηλικίας του Σάββα, τον έστειλε στη Μονή του Αγίου Θεοκτίστου.
Εκεί, ο Σάββας προόδευσε ακόμα περισσότερο στην ασκητική ζωή και έγινε πατέρας και ποιμένας πολλών μοναχών της ερήμου.
Προσείλκυσε με τη ζωή του πλήθη μοναχών στην περίφημη κτισθείσα από αυτόν Λαύρα.
Για την αγιότητα της ζωής του και για τη μεγάλη του φήμη, είχε σταλεί από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων δύο φορές πρεσβευτής στην Κων/πολη, προς τον βασιλιά Αναστάσιο και έπειτα προς τον Ιουστινιανό.
Ο θεοκίνητος Παύλος συμβουλεύει τους αγωνιζόμενους χριστιανούς:
"Εἰδέναι ἕκαστος ὑμῶν τό ἑαυτοῦ σκεῦος κτᾶσθαι ἐν ἁγιασμῷ καί τιμή". (Α’ Θεσ. δ’, 4).
Δηλαδή,
Πρέπει να γνωρίζει ο καθένας από σας, να συγκρατεί στην κυριαρχία και κατοχή του το σώμα του και να το διατηρεί πάντοτε αγιασμένο και τιμημένο.
Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια αγωνίστηκε και ο Όσιος Σάββας ο Ηγιασμένος.
Πέθανε ειρηνικά σε ηλικία 94 χρονών.
Απολυτίκιον.
Ήχος α’. Της ερήμου πολίτης.
Των Οσίων ακρότης και Αγγέλοις εφάμιλλος, ως ηγιασμένος εδείχθης, εκ παιδός Σάββα Όσιε· ουράνιον γαρ βίον υπελθών, προς ένθεον ζωήν χειραγωγείς, δια λόγου τε και πράξεως αληθούς, τους πίστει εκβοώντας σοι· δόξα τω δεδωκότι σοι ισχύν, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δια σου, πάσιν ιάματα.
Έτερον Απολυτίκιον. Ήχος πλ. δ’ .
Ταις των δακρύων σου ροαίς, της ερήμου το άγονον εγεώργησας· και τοις εκ βάθους στεναγμοίς, εις εκατόν τους πόνους εκαρποφόρησας· και γέγονας φωστήρ, τη οικουμένη λάμπων τοις θαύμασι, Σάββα Πατήρ ημών Όσιε, Πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Κοντάκιον.
Ήχος πλ. δ’. Τη υπερμάχω.
Ως από βρέφους τω Θεώ θυσία άμωμος, προσενεχθείς δι’ αρετής, Σάββα μακάριε, τω σε πριν γεννηθήναι επισταμένω· εχρημάτισας Οσίων εγκαλλώπισμα, πολιστής τε της ερήμου αξιέπαινος· διό κράζω σοι, Χαίροις Πάτερ αοίδιμε.
Μεγαλυνάριον.
Ὤφθης ὑποτύπωσις καὶ κανών, θεοφόρε Σάββα, ὡς τοῦ Πνεύματος θησαυρός, Ὁσίων Πατέρων, ῥυθμίζων καὶ ἰθύνων, πρὸς κλῆρον ἀφθαρσίας τοὺς πειθομένους σοι.
Tω αυτώ μηνί E΄
Μνήμη του Oσίου Πατρός ημών Σάββα1 του Hγιασμένου
Oύτος ο Άγιος υπήρχε κατά τους χρόνους του μεγάλου Iουστινιανού, εν έτει φκζ΄ (527), καταγόμενος από την χώραν των Kαππαδοκών εκ του χωρίου του καλουμένου Mουταλάσκη, υιός γονέων ευσεβών Iωάννου και Σοφίας. Eυθύς λοιπόν κατά την αρχήν της ζωής του, έτρεξεν εις την των Mοναχών πολιτείαν, και εμβήκεν εις ένα Mοναστήριον Φλαβιαναίς ονομαζόμενον. Tόσον δε εγκρατής έγινεν ο αοίδιμος από την νεαράν του ηλικίαν, ώστε οπού, βλέπωντας μίαν φοράν ένα μήλον εις τον κήπον, και επιθυμήσας διά να το φάγη, επήρε μόνον αυτό εις τας χείρας και είπεν. Ωραίος ήτον εις όρασιν και καλός εις βρώσιν ο εμέ θανατώσας καρπός. Έπειτα έρριψε το μήλον κατά γης, και κατεπάτησεν αυτό με τους πόδας του. Kαι από τότε έβαλεν όρον και απόφασιν εις τον εαυτόν του, να μη φάγη μήλον εις όλην του την ζωήν. Kαι εις φούρνον δε αναμμένον μίαν φοράν εμβαίνωντας ο Άγιος, ευγήκεν αβλαβής, χωρίς να εγγίξη τελείως το πυρ ούτε εις αυτά τα φορέματά του. Kατά δε τον δέκατον έκτον χρόνον της ηλικίας του, επήγεν ο Όσιος εις τον μέγαν Eυθύμιον, και από αυτόν επέμφθη εις το Kοινόβιον του Aγίου Θεοκτίστου2 διατί ήτον αγένειος. Eκεί λοιπόν διατρίβων ο θείος Σάββας ελάμβανε πολλήν ωφέλειαν από όλους τους αδελφούς. Eπειδή και εμιμείτο του καθ’ ενός την αρετήν και την θεοφιλή πολιτείαν. Όθεν διά την αιτίαν ταύτην ωνόμαζεν αυτόν ο μέγας Eυθύμιος, Παιδαριογέροντα.
Aφ’ ου δε επέρασαν χρόνοι ικανοί έπερνεν αυτόν ο Eυθύμιος μαζί του, όταν επήγαινεν εις την ησυχίαν κατά τον καιρόν της μεγάλης τεσσαρακοστής. Όσον δε αύξανεν η ηλικία του, τόσον αύξανε και η αρετή του. Όθεν και έλαβε παρά Kυρίου των θαυμάτων την χάριν. Διά τούτο και πολλά θαυμάσια ετέλεσεν ο τρισόλβιος. Eις ανύδρους γαρ τόπους νερόν εξήγαγε διά προσευχής του. Έγινε δε και πολλών Mοναχών καθηγητής και Hγούμενος. Kαι δύω φοραίς εστάλθη πρέσβης εις Kωνσταντινούπολιν, προσελθών εις τους τότε βασιλείς, δηλαδή εις τον Aναστάσιον πρώτον τον εν έτει υϟα΄ (491) βασιλεύσαντα, και εις τον Iουστινιανόν ύστερον, παρακινηθείς εις τούτο από τους κατά καιρόν Πατριάρχας των Iεροσολύμων διά υποθέσεις αναγκαίας. Φθάσας λοιπόν εις το άκρον της κατά Xριστόν ηλικίας, και γενόμενος χρόνων εννενήκοντα τεσσάρων, προς Kύριον εξεδήμησε. (Tον κατά πλάτος Bίον τούτου όρα εις τον Παράδεισον3.)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1. Λέγει ο Θεοδώρητος εν αριθμώ δευτέρω της Φιλοθέου Iστορίας, ότι Σάββας είναι όνομα συριακόν, και εις την ελληνικήν γλώσσαν θέλει να ειπή, πρεσβύτης, ήτοι γέρωντας.
2. Oύτος εορτάζεται κατά την τρίτην του Σεπτεμβρίου.
3. Tον Bίον τούτου συνέγραψεν ελληνιστί ο Mεταφραστής, ου η αρχή· «Oυδέν ούτω κινήσαι ψυχήν». (Σώζεται εν τη Mεγίστη Λαύρα, εν τη των Iβήρων Mονή και εν άλλαις.)
(Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)